İdarenin % 95 ortaklık payına sahip olduğu ALDAŞ adlı şirket ile yapmış olduğu danışmanlık hizmet alımı sözleşmesinde hakediş bedeline ilişkin yapılan sözleşmenin fiyatlandırılmasının ticari icaplara uymadığı görülmüştür.

ASAT Genel Müdürlüğünün % 95 ortak olduğu ALDAŞ adlı şirket ile 12.08.1996 tarihinde 12 yıllığına imzalanan ve yönetim kurulu kararlarıyla uzatılan yönetim ve danışmanlık sözleşmesi bulunduğu görülmüştür. İlgili sözleşmede “Sözleşme Ücreti ve Ödeme” başlıklı 7’nci maddesinin 4 fıkrasında;

Her yıl ALDAŞ, ASAT Genel Müdürlüğünün onayı sunulmak üzere bir sonraki yıl için her bir iş kalemine ait doğrudan masrafları ve genel giderleri kapsayan ayrı bir bütçe hazırlayacaktır. Tahmin edilen doğrudan masraflar ve genel giderler genel yekununa % 15’lik bir kar uygulayacaktır. Doğrudan masraflar bütçede yer alan her bir hizmetin yerine getirilmesi için gerekli ay sayısının adam-ay ücretleri ile çarpılması ile tespit edilecektir. Genel giderler ise ALDAŞ’ın ASAT’ın sorumluluğunda bulunan hizmetleri yerine getirirken yapacağı personel, kira, ulaşım, haberleşme, elektrik, su ve ofis harcamalarını kapsayacaklardır. Bu bütçeler her takvim yılı başlangıcından önce, geçmiş yılın son üç ayı içerisinde hazırlanacaktır. ALDAŞ beş yıllık bir plan hazırlayarak, yıllık bütçelerin gerçekleşme oranına göre bu planı her yıl revize edilir.” Şeklinde hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda belirtilen sözleşme hükümlerinde anlaşılacağı üzere bütçede yer alan her bir hizmetin yerine getirilmesine bağlı olarak ilgili şirkete ödeme yapılması gerekliliği ifade edilmiştir. Şirket ile idare tarafından akdedilen sözleşmenin fiyatlandırılması maddesinde genel giderler başlığı altında şirkete kira, enerji, ulaşım, haberleşme, yemek, temsil, tanıtma masrafları yekunu üzerinden % 15 kar hesaplanarak ödeme yapılmaktadır. Bu duruma örnek verilecek olursa şirketin kiraladığı bina için ödenen elektrik faturası veya şirket personeli tarafından gidilen bir yere ait ulaşım faturası genel giderler başlığı altına yekun %15 kar konularak herhangi bir muayene kabul komisyonu tarafından incelenmeden idareye fatura edilmektedir. Yani danışmanlık hizmet alımı olarak imzalanan sözleşmede hizmet odaklı bir hakediş anlayışından, belirlenen giderleri karşılanması amacı çerçevesinde ortağı olunan şirkete ait bütçe aktarımına doğru evrilmiştir.

Bunula birlikte ALDAŞ adlı şirketin boru fabrikası olduğu, ASAT Genel Müdürlüğü dışında ticari faaliyeti olduğu ve bu işleri ile ilgili gider kalemlerinin de bu genel giderler kapsamı içinde bulunduğu düşünülürse ASAT a vermediği hizmetin bedelini, diğer bir deyişle başka başka faaliyetlerinden doğan giderleri de ASAT a %15 karla fatura ettiği, bu haliyle de kamu kaynağının eşitliksiz, haksız, rekabete ve şeffaflığa aykırı şekilde ASAT yönetimi tarafından şirkete aktarıldığı aşikârdır.

Sonuç olarak bu sözleşme maddesinde genel giderlerin idare tarafından karşılanması ticari icaplara uygun olarak idareye verilen hizmet odaklı olarak yerine getirilmeli, bu genel giderlere kar oranı eklenerek idareye fatura edilmesinin 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunun ana ilkelerinden olan kamu kaynağının etkili ekonomik verimli olarak kullanılması ilkesine uygun olmadığı düşünülmekte olup şirketle idare arasından imzalanan sözleşmenin ilgili maddesinin yeniden ele alınması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Antalya Su ve Atıksu İdaresi (ASAT) Genel Müdürlüğü, 23.11.1981 tarihli ve 17523 sayılı Resmi Gazete‘ de yayımlanan 20.11.1981 tarihli ve 2560 sayılı İSKİ Kanunun ek 5 ve geçici 10’uncu maddeleri hükümlerine dayanılarak 18.02.1995 tarihli ve 22206 sayılı Resmi Gazete‘ de yayımlanan 28.12.1994 tarihli ve 94/6576 sayılı Bakanlar Kurulu kararı ile kurulan, müstakil bütçeli kamu tüzel kişiliğine haiz mahalli bir kamu kurumudur.

2560 Sayılı Kanunun 14.’üncü maddesine göre, ASAT Genel Müdürlüğünün, yurtiçi kuruluşlardan, İller Bankasından, Maliye Bakanlığının izniyle yurtdışı kuruluşlardan kredi ve borç alabilecektir.

Antalya Su ve Çevre Sağlığı Projesinin finansmanı için 05.07.1995 tarihinde Uluslararası İmar ve Kalkınma Bankası (bundan sonra “Banka” olarak anılacaktır) ile ASAT Genel Müdürlüğü (bundan sonra “Borçlu” olarak anılacaktır) arasında bir ikraz antlaşması imzalanmıştır.

Bu ikraz antlaşması, Bakanlar Kurulu’nun 06.10.1995 tarihli ve 95/7355 Sayılı kararı ile onaylanmış, 19.10.1995 tarihli ve mükerrer 22438 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanmış,

Antlaşmaya göre projenin finansmanı için yüz milyon ABD doları tutarında kredi sağlanmış, Hazine, projeye garantör olmuştur.

Bu milletlerarası antlaşmanın, yani, ikraz antlaşmasının yürürlüğe girmesi, Türk Ticaret Kanunu’na göre kurulmuş bir şirket bulunması koşuluna bağlanmıştır.

Bu kanuni düzenlemelere ve özellikle Hazine’nin de garantörü bulunduğu milletlerarası bir antlaşmaya taahhüt edilen sorumlulukların ifası ve kredinin temin edilebilmesi şartı olarak, kamusal ve milletlerarası yükümlülüklerin ifa edilebilmesi amacı ile ALDAŞ A.Ş. kurulurken Antalya Büyükşehir Belediyesi Meclisinde karar alınmış, yukarıda anılan Bakanlar Kurulu kararına göre de, 13.12.1995 tarihinde Türk Ticaret Kanunu’na tabii olmak üzere ALDAŞ A.Ş. kurulmuştur.

ALDAŞ A.Ş ‘nin bu milletlerarası antlaşmayla yürürlüğe konulan proje ile bu proje için temin edilen kredi çerçevesinde halen devam eden entegre yatırımlar konusunda çalışmalarını sürdürdüğü,

ASAT Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen milletlerarası finansmanlı projeler 1994 yılında temin edilen Dünya Bankası hibe kredisi ile hazırlanan Antalya Master Fizibilite Raporuna konu entegre ve birbiriyle ilgili bulunan yatırımlar olduğundan ve bu yatırımlar birbirinden ayrı özellikte bulunmadığından, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun geçici 2’nci maddesine göre 4734 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği tarihten önce ihale edileceği yazılı olarak duyurulmuş veya ilan edilmiş olan işler ilgili olduğu kanun ve usullere göre sonuçlandırılacağından, proje süresinin ASAT-ALDAŞ sözleşmesi süresini aşması nedeni ile 15.05.2007 tarihinde yapılan sözleşme tadil protokolü ile sözleşme süresi 12.08.2011 tarihine kadar, daha sonra entegre yatırımların devam etmesi nedeniyle 12.08.2014 tarihine ve yine entegre yatırımların devam etmesi, 6360 sayılı Kanun ‘un yürürlüğe girmesi ve EXPO 2016 dikkate alınarak 12.08.2017 tarihine, halihazırda devam eden ve mevcut sözleşmeye konu işlerin devamı niteliğindeki yeni işlerin hayata geçirilmesi için 28.11.2018 tarihine, bunun

hitamında da özetle; 1995 yılından başlayarak günümüze kadar Antalya kentinin altyapı hizmetlerinin uluslararası standartlardaki seviyelere taşınmasında özelleştirme uygulamaları, finansman temini ve inşaat kontrollüğü konularında önemli bir deneyime ve güvenilirliğe sahip ALDAŞ A.Ş.’ nin Dünya Bankası, Avrupa Kalkınma Bankası, İLBANK gibi kurumlarca tanınmış referans bir müşavirlik firması olduğu, yaklaşık 23 senelik deneyimin kente hizmet üretme ve devamındaki açık olarak görülen kamu yararı göz önüne alınarak, yukarda sayılan tüm faydalar ve ALDAŞ AŞ’ye bugüne kadar tevdi edilen görevlerin ve hizmetlerin sürdürülmesi için; "Sürdürülebilir Şehirler Projesi" öngörülen kredi kapanış tarihi 31/08/2025 ve akabinde 2 yıl süreli kusur-sorumluluk süreci de göz önünde bulundurularak 31.08.2027 tarihine kadar uzatılmıştır.

Sonuç olarak; yukarıdaki açıklamalardan ve Avrupa Yatırım Bankası ile imzalanan Kredi İkraz anlaşmasından ve İller Bankası ile imzalanan Kredi İkraz Anlaşmalarının temelini oluşturan Proje Değerlendirme Belgelerinden de anlaşılacağı üzere, ASAT Genel Müdürlüğü tarafından gerçekleştirilen tüm Uluslararası finansmanlı projeler, 1994 yılında Dünya Bankası hibe kredisi ile hazırlanan Antalya Master Fizibilite Raporuna konu entegre yatırımlar olup, bu yatırımlar birbirinden ayrı özellikte değildir.

Hali hazırda, ilk kredi ikraz anlaşmasına konu hizmetler tamamlanmamış olmakla beraber, ALDAŞ ASAT-ALDAŞ Sözleşmesine konu Uluslararası finansmanlı projelerde Proje Yönetim Birimi (PMU) olarak yükümlülüklerini devam ettirmektedir.

ALDAŞ’ın proje yönetim birimi olarak yer aldığı tüm projeler deneyim gerektiren Uluslararası finansman sağlanan işler olup, bu çerçevede birbirine entegre ve birbirini tamamlayan yatırımlardır.

Bu itibarla, birbirinin devamı niteliğinde olan ikraz anlaşmalarının gereği olarak ASAT’ ın, ortağı olduğu ALDAŞ’ tan hizmet alımı için yapılan sözleşme ve buna bağlı iş ve işlemlerin hukuka uygun olduğu düşünülmektedir.

Nitekim, bu husus daha evvel değerlendirilerek Sayıştay 6. Dairesinin 04.01.2016 tarih ve 267 numaralı ilamıyla ALDAŞ’ tan hizmet alımı için yapılan iş ve işlemlerin hukuka uygun olduğu hükme bağlanmıştır.” Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında bulgu konusu hususa ilişkin bir izahatta bulunmamış olup ASAT ile ALDAŞ'a ilişkin kuruluş, verilen danışmanlık hizmetlerine ilişkin bazı özet bilgiler verilmiştir. Yine cevapta bahsedildiği üzere Sayıştay 6. Dairesinin 04.01.2016

tarih ve 267 numaralı ilamının da bulguda belirttiğimiz hususla bir ilgisi bulunmamaktadır.

Bulguda özetle şirket ile idare tarafından akdedilen sözleşmenin fiyatlandırılması maddesinde genel giderler başlığı altında şirkete kira, enerji, ulaşım, haberleşme, yemek, temsil, tanıtma masrafları yekunu üzerinden % 15 kar hesaplanarak ödeme yapılmaktadır. Bu duruma örnek verilecek olursa şirketin kiraladığı bina için ödenen elektrik faturası veya şirket personeli tarafından gidilen bir yere ait ulaşım faturası genel giderler başlığı altına yekun %15 kar konularak herhangi bir muayene kabul komisyonu tarafından incelenmeden idareye fatura edilmektedir. Yani danışmanlık hizmet alımı olarak imzalanan sözleşmede hizmet odaklı bir hakediş anlayışından, belirlenen giderleri karşılanması amacı çerçevesinde ortağı olunan şirkete ait bütçe aktarımına doğru evrilmiştir.

Bunula birlikte ALDAŞ adlı şirketin boru fabrikası olduğu, ASAT Genel Müdürlüğü dışında ticari faaliyeti olduğu ve bu işleri ile ilgili gider kalemlerinin de bu genel giderler kapsamı içinde bulunduğu düşünülürse ASAT a vermediği hizmetin bedelini, diğer bir deyişle başka başka faaliyetlerinden doğan giderleri de ASAT a %15 karla fatura ettiği, bu haliyle de kamu kaynağının eşitliksiz, haksız, rekabete ve şeffaflığa aykırı şekilde ASAT yönetimi tarafından şirkete aktarıldığı aşikârdır.

Sonuç olarak ASAT’ın ALDAŞ adlı şirketle olan ilişkisi danışmanlık hizmeti esasına yönelik olarak belirlenecek bir fiyatlamaya dönüştürülmesi ve yapılan sözleşmelerde alınacak danışmanlık hizmetlerin ve personelin tanımı yapılarak ortak olunan şirketin personel ve cari giderlerini karşılama anlayışından vazgeçilmesi gerekmektedir.