Amortismana tabi bazı maddi duran varlıklar için amortisman ayrılmadığı, bazı maddi duran varlıklar için kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrıldığı, muhasebe hesaplarında kayıtlı olmayan varlıklar için birikmiş amortisman hesabının kullanıldığı ve duran varlıklar amortisman defteri tutulmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 25-Maddi Duran Varlıklar Hesap Grubuna ilişkin 187’nci maddesinin (ç) bendinde bir yıldan fazla kullanılabilen ve yıpranmaya, aşınmaya veya kıymetten düşmeye maruz kalan maddi duran varlıklar için amortisman ayrılacağı; bu Yönetmelik kapsamındaki kamu idarelerince muhasebe sistemine dahil edilen maddi duran varlıklardan hangilerinin amortismana tabi tutulacağı ve bunlara ilişkin uygulanacak amortisman süre, yöntem ve oranları ile ilgili olarak Maliye Bakanlığınca belirlenen esas ve usullerin uygulanacağı belirtilmiş; “Tutulacak Diğer Defterler” başlıklı 18’inci bölümünün 491’inci maddesinde ise Duran Varlıklar Amortisman Defteri mahalli idareler tarafından tutulacak defterler arasında sayılmıştır.

Maddi duran varlık bedellerinin ekonomik ömrü içerisinde giderleştirilmesi için kullanılan 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabı da aynı Yönetmelik’in 202’nci ve 203’üncü maddelerinde açıklanmıştır.

Amortisman ve tükenme payı ayrılmasına ilişkin usul ve esaslar ile uygulanacak amortisman ve tükenme payının süre, yöntem ve oranlarının neler olacağı ise 04.11.2015 tarih ve 29522 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan “Amortisman ve Tükenme Payları” başlıklı 47 sıra numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği ile belirlenmiş olup Tebliğ’in 9’uncu

maddesinde amortismana tabi her bir varlığın Tebliğ eklerinde (Ek-2) yer alan Duran Varlıklar Amortisman Defterine kaydedileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemeler neticesinde aşağıdaki tabloda gösterildiği üzere;

• Duran varlıklar için amortisman ayrılmadığı,

  
  

• Kayıtlı değerlerinden fazla amortisman ayırılan taşınırlar ile muhasebe hesaplarında kayıtlı olmadığı halde amortisman ayrılan varlıklar bulunduğu,

• “Duran Varlıklar Amortisman Defteri” tutulmadığı, dolayısıyla duran varlıkların amortisman hesaplamalarında edinim tarihlerinin göz ardı edildiği ve herhangi bir sebeple kayıtlardan çıkan duran varlıklara ilişkin ne kadar amortisman ayrıldığının takibinin yapılmadığı tespit edilmiştir.

  Tablo 8: Amortisman Ayrılmayan Duran Varlıklar

  Hesap Kodu	Hesap Adı	Kayıtlı Değer (TL)	İlgili Hesap Kodu	Ayrılan Amortisman (TL)
  251.**.20.02	Parklar ve Yeşil Alanlar	1.000,00	257.01.20.02	0,00
  252.**.**.01.01	Hizmet Binaları	11.294.497,42	257.02.01.01	0,00
  252.**.**.01.99	Diğer	3.384.637,19	257.02.01.99	0,00
  252.**.**.02.99	Diğer	540,00	257.02.02.99	0,00
  252.**.**.04.11	İbadet Yerleri	45.520,00	257.02.04.11	0,00
  Amortisman Ayrılmayan Duran Varlıkların Kayıtlı Değeri	14.726.194,61

  
  

  Tablo 9: Birikmiş Amortismanlar Hesabındaki Fazla Kayıtlar

  Hesap Kodu	Hesap Adı	Kayıtlı Değer (TL)	Hesap Kodu	Ayrılan Amortisman (TL)	Fark (TL)
  251.xx.02.00	Enerji Nakil Hatları	0,00	257.01.02	1.000,00	1.000,00
  254.01.04	Arazi Taşıtları	0,00	257.04.01.04	300.000,00	300.000,00
  254.01.02	Yolcu Taşıma Araçları	7.035,00	257.04.01.02	16.395,50	9.360,50
  254.01.06	Mopet ve Motosikletler	7.650,00	257.04.01.06	7.815,00	165,00
  254.01.07	Motorsuz Kara Araçları	48.700,00	257.04.01.07	53.640,00	4.940,00
  255.01.04	Seyahat, Muhafaza ve Taşıma Amaçlı Demirbaş Niteliğindeki Taşınırlar	675,82	257.05.01.04	743,96	68,14
  255.02.99	Diğer Büro Makineleri ve Aletleri	288.048,03	257.05.02.99	961.541,49	673.493,46
  257 Birikmiş Amortismanlar Hesabında Yer Alan Fazla Kayıt Tutarı	989.027,10

  Buna göre 2020 yılı Bilançosunda;

  
  

• Amortismana tabi 14.726.194,61-TL değerindeki varlıklar için amortisman ayrılmaması nedeniyle ayrılması gereken tutarları kadar 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabının eksik, ilgili maddi duran varlıkların net değerlerinin fazla,

  
  

• Maddi duran varlıkların kayıtlı değerinden fazla amortisman ayrılması ve muhasebe hesaplarında kayıtlı olmayan varlıklar için amortisman ayrılması nedeniyle 257-Birikmiş Amortismanlar Hesabının 989.027,10-TL fazla,

• Diğer taraftan 2020 yılı Faaliyet Sonuçları Tablosunda da yılı amortisman giderleri

630.13 hesabı itibarıyla eksik gösterilmesine neden olunmuştur.

Bu itibarla duran varlıklara ilişkin olarak ilgili mevzuatları doğrultusunda envanter çalışmalarının yapılması ve amortismana tabi olan varlıklar için amortisman tebliğlerine uygun olarak amortisman ayrılması ve amortisman defterinin tutulması gerekmektedir.