2021 yılı bütçe uygulama döneminde, Üniversitenin, Kamu İhale Kanunu’nun 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yaptığı mal ve hizmet alımlarında Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadan bu amaçla konulan ödeneklerin yüzde 10'unun aşıldığı tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunun “İdarelerce uyulması gereken diğer kurallar” başlıklı 62’nci maddesine 4964 sayılı Kanunun 38’inci maddesi ile eklenen; “Bu Kanunun 21 ve 22 nci maddelerindeki parasal limitler dahilinde yapılacak harcamaların yıllık toplamı, idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin %10’unu Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça aşamaz.” şeklindeki (ı) bendindeki düzenleme (Kanun’un 22/d maddesi uyarınca doğrudan teminle yapılacak alımlarla birlikte) yapılacak alımların yıllık toplamı, Kamu İhale Kurulunun uygun görüşü olmadıkça idarelerin bütçelerine bu amaçla konulacak ödeneklerin

%10’unu aşamayacağını öngörmüştür.

Öte yandan 4734 sayılı Kanun'un “Görevlilerin Ceza Sorumluluğu” başlıklı 60’ıncı maddesinde cezai sorumluluklar düzenlenmiş, maddenin son paragrafında da Kanun'un 5’inci maddesinde belirtilen ilkelere ve 62’nci maddesinde belirtilen kurallara aykırı olarak ihaleye çıkılmasına izin verenler ve ihale yapanlar hakkında da bu maddede belirtilen müeyyidelerin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki alımlarının, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle“kanunun 22’nci maddesinin (d) ve (f) bentlerine dayanarak doğrudan temin ve pazarlık yoluyla alınması Kanunun genel hükümlerine aykırılık oluşturmaktadır.

2021 yılında Üniversitenin, Kamu İhale Kanunu’nun 21/f ve 22/d maddeleri kapsamında yaptığı mal ve hizmet alımları toplamı aşağıda tabloda görüleceği üzere bu amaçla konulan ödeneklerin yaklaşık yüzde 23 nispetine ulaşmıştır. Söz konusu aşım için Kamu İhale Kurumundan uygun görüş alınması uygulanmasına da gidilmemiştir. Dolayısıyla yüzde 10 parasal limiti üzerindeki mal ve hizmet alımı ve yapım işi Kamu İhale Kanunu’nun 62’nci maddesine 4964 sayılı Kanunun 38’nci maddesi ile eklenen (ı) bendine aykırılık teşkil etmektedir.

Sonuç olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanununda belirtilen parasal limitler dâhilinde doğrudan temin usulü ile yapılacak alımlar için aynı Kanun’da belirlenen sınırlara uyulması, sınırın aşılıp aşılmadığının takibi, olağanüstü durumlar nedeniyle sınırın aşılması gerekiyorsa da uygun görüş için Kamu İhale Kuruluna müracaat edilmesi ve bu görüş alınmadan alım yapılmamasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.

‌Tablo 9: 4734 Sayılı Kanun'un 21 f ve 22/d Maddesine Göre Yapılan Harcama Bilgileri

İdare, Covid-19 salgınının meydana getirdiği olumsuz koşullar açık ihale yapabilmek için uygun ortam olmadığından doğrudan temin ve pazarlık usulü ile yapılan alımların artmasına neden olduğunu, Üniversitede Kamu İhale Kanunundaki sınırlara uyulması amacıyla, harcama birimlerinin farklı ihtiyaçlarının topluca ihale yöntemi kapsamında alınabilmesi için gerekli çalışmalar başlatıldığını belirtmiştir. Sözkonusu şartlar tüm idareler için geçerli olduğundan arızi olarak kısa süreli artış olsa da geçmiş yıllarda da limit üstü alım olduğu dikkakte alındığında gerekçeler yerinde görülmemiştir.

Sonuç olarak 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 21/f ve 22/d hükümlerinde belirtilen parasal limitler dâhilinde pazarlık ve doğrudan temin usulü ile yapılacak alımlar için aynı Kanun’da belirlenen sınırlara uyulması, sınırın aşılıp aşılmadığının takibi, olağanüstü durumlar nedeniyle sınırın aşılması gerekiyorsa da uygun görüş için Kamu İhale Kuruluna müracaat edilmesi ve uygun görüş alınmadan alım yapılmamasının uygun olacağı değerlendirilmektedir.