Taşınmazlar üzerinde yapılan incelemeler neticesinde, müstecire kiralanan asfalt şantiyesinin tahsil edilemeyen 8.487.574,70 TL tutarındaki kira alacağının Şirket mali kayıtlarında yer almadığı tespit edilmiştir.

Şirket, “Yeni Kıbrıs ve Eski Kıbrıs Asfalt Şantiyesi”nde bulunan sabit tesislerden oluşan taşınmazlarını 12.02.2018 tarihinde yapılan sözleşme ile aylık KDV Hariç 280.000,00 TL bedelle müstecire kiralamıştır. İmzalanan kira mukavelesinin “Kira Bedelinin Tahsili” başlıklı 18’nci maddesinde;

“Kira, aylık düzenlenecek faturalar karşılığında tahsil edilir. Fatura kesilmesine müteakip Kiracı kira bedelini en geç 10 gün içinde ödemekle yükümlüdür. Zamanında ödenmeyen aylık kira bedeli %10 gecikme zammı ile birlikte ödenecektir. Fatura tahsilatının gecikmesinden kaynaklı ceza miktarı belirlenirken gecikilen gün hesabı yapılmaz. Belko gecikme zammı faturasını ayrıca kesecektir” denilmektedir.

Müstecir, Mart 2020 tarihinden Mayıs 2021 tarihine kadar aylık kira bedellerini ödememiş, bunun üzerine Şirket tarafından ödenmeyen kira tutarları için gecikme zammı hesaplanarak müstecire fatura edilmiştir. Müstecirin kesilen faturaları kabul etmeyip, Şirkete iade etmesi üzerine, alacağın tahsiline yönelik hukuki süreç başlatılmıştır. Bununla birlikte, alacağın aslına ilişkin müstecire kesilen faturalar ile gecikme zammı faturalarının mali kayıtlara alınmadığı anlaşılmaktadır.

Halbuki, tekdüzen muhasebe sistemimiz tahakkuk esasına dayanmaktadır. Tahakkuk esasında işlemler ve olaylar, nakit akımlarının ne zaman olduğuna bakılmaksızın, ortaya çıktıklarında kaydedilmesi gerekmektedir. Sözleşme hükümlerinin zamanında yerine getirilmemesine bağlı olarak ortaya çıkan ve şirket açısından sözleşmeye bağlı bir alacak haline gelen gecikme zammı tutarları ile aylık kira bedellerinin mali kayıtlara alınarak takip edilmesi gerekmektedir. Şirket tarafından alacağın tahsiline yönelik hukuki sürecin başlatıldığı düşünüldüğünde, ilgili alacakların karşılık ayrılarak "Şüpheli Ticari Alacaklar" hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Şirketin, müstecirle imzaladığı kira mukavelesinde belirtilen “kira bedellerinin her yıl üretici ve tüketici fiyat endeksi ortalaması” oranında arttırılacağı hükmüne istinaden ilgili yıllara ilişkin detayı tabloda görülen kira alacakları ile gecikme zammı tutarlarının "128 Şüpheli Ticari Alacalar" hesabında izlenmemesi nedeniyle 2022 yılı mali tablolarında toplamda 8.487.574,70 TL tutarında hataya sebep olunmuştur.

Şirket yetkilileri tarafından sunulan 23.06.2023 tarih ve 1974 no’lu mahsup işlem fişi ile bulguda belirtilen hususlara ilişkin düzeltme kayıtlarının Şirket tarafından gerçekleştirildiği anlaşılmaktadır. Bununla birlikte, 2023 mali yılı içinde gerçekleştirilen düzeltme kayıtlarının, 2022 yılı bilançosundaki hataya etkisi bulunmamaktadır.

Tablo 3: Müstecirden Tahsil Edilemeyen Kira Alacakları ile Gecikme Faiz Tutarları