Belediyenin, ayni sermaye artışına esas bedellerin Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından belirlenmemesi ve hacizli taşınmazların ayni sermaye tutarlarının muhasebe kayıtlarından çıkarılmaması nedeniyle 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabındaki kayıtlı tutarın gerçeği yansıtmadığı tespit edilmiştir.

1. Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının Hatalı Olması

   
   

   Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabını düzenleyen 181’inci maddesinde, bu hesabın mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakden veya ayni olarak verilen sermaye tutarları ve bu sermaye tutarlarının işletilmesinden doğan kar ve zararlar ile bütçeye iade olunan sermayelerin izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

   Aynı Yönetmelik’in “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 182’nci maddesinde, mal ve hizmet üreten kuruluşlara gerek nominal sermaye ve gerekse ayni sermaye transferi şeklindeki iştiraklerin gerçeğe uygun değeri ile bu hesaba kaydedileceği ve sermayesine iştirak edilen mal ve hizmet üreten kuruluşlara nakdi veya ayni sermaye şeklindeki katılımlardan bu hesapta kayıtlı tutarların, mal ve hizmet üreten ilgili kuruluşların öz kaynak hesaplarında karşılıklı olarak yer alan tutarlara eşit olması gerektiği belirtilmiştir.

   Yönetmeliğin devam eden 183’üncü maddesinde ise 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabına hangi durumlarda borç ve alacak kaydı yapılacağı düzenlenmiş olup; nakden verilen sermayenin bir taraftan bu hesaba borç, 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak kaydedileceği, duran varlıklar içinde yer alan taşınır ve taşınmaz mallardan sermayeye eklenmek amacıyla mal ve hizmet üreten kuruluşlara verilenlerin, bir taraftan net değeri bu hesaba, ayrılan amortisman tutarı ilgili amortisman hesabına borç, varlığın kayıtlı değerinin ise ilgili duran varlık hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

   Yapılan incelemede ayni sermaye olarak şirkete devri yapılan beş adet taşınmaz için Asliye Ticaret Mahkemesine değer tespiti amacıyla başvuru yapılmamasından dolayı muhasebe kayıtlarına alınmadığı, 4.250.000,00 TL, 4.440.000,00 TL, 202.285,00 TL bedel ile Şirkete ayni sermaye olarak devri yapılan taşınmazlar üzerinde haciz olmasından dolayı ise sermaye

   
   

   azaltımı yapılmadığı tespit edilmiştir. Ayrıca Agamemnon Termal Turizm Anonim Şirketinden alınan 31/12/2021 tarihli şirket bilançosunun 500 Sermaye Hesabının “500.01.001 Balçova Belediyesi” alt kırılımında, 135.721.600,00 TL tutarında kayıt yer almasına rağmen Belediye bilançosunun 241 Hesabında 177.721.600 TL tutarında kayıt yer aldığı görülmüştür.

   Yukarıda açıklanan nedenlerle 241-Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabının hatalı olduğu düşünülmektedir.

2. Belediye Şirketine Ayni Sermaye Olarak Verilen Varlıkların Değer Takdirinin Asliye Ticaret Mahkemesi Tarafından Yapılmaması

   Belediye şirketine ayni sermaye olarak verilen varlıkların değer takdirinin Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından atanan bilirkişiler tarafından yapılmadığı tespit edilmiştir.

   6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun 342’nci maddesinde nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen malvarlığı unsurlarının ayni sermaye olarak şirket sermayesine konulabileceği belirtilmiş, 343’üncü maddesindeyse konulan ayni sermayeye şirket merkezinin bulunacağı yerdeki Asliye Ticaret Mahkemesince atanan bilirkişilerce değer biçileceği hüküm altına alınmıştır. 6102 sayılı Kanun’un 128’nci maddesinde taşınmaz mülkiyetinin veya diğer ayni bir hakkın sermaye olarak konulması hâlinde, şirketin bunlar üzerinde tasarruf edebilmesi için tapu siciline tescilin gerekli olduğu ifade edilmiştir. Sermaye artırımı ile ilgili düzenlemelere de 456 ve 457’nci maddelerde yer verilmiştir.

   Yapılan incelemede;

   
   

   10.10.2019 tarihli 68 numaralı Meclis Kararı ile İnciraltı Mahallesi 1888 Sokak No: 57 adresinde bulunan mülkiyeti belediyeye ait büfenin belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,

   10.10.2019 tarihli 69 numaralı Meclis Kararı ile belediye hizmet binasında bulunan çay ocağının belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,

   02.12.2019 tarihli 90 numaralı Meclis Kararı ile Korutürk Mahallesi, Vali Hüseyin Öğütçen Caddesi No: 53/1 adresinde belediyeye ait kent spor sahası içerisinde bulunan tenis kort ve tesislerinin belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,

   02.12.2019 tarihli 91 numaralı Meclis Kararı ile Teleferik Mahallesi Pınar Sokak ile Metin Oktay Sokak kesişimindeki park içerisinde Pınar Sokak No: 2/1 adresinde 39,41 m2 teras

   
   

   alanı, 3,33’er m2 lik 2 adet wc bulunan ve belediye ait 12,45 m2’lik büfenin belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,

   22.06.2020 tarihli 29 numaralı Meclis Kararı ile belediye mülkiyetindeki Ata Caddesi, No: 82/A adresinde bulunan büfenin belediye şirketine ayni sermaye olarak verilmesine,

   ilişkin varlıkların değer takdirinin Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından atanan bilirkişiler tarafından yapılmadığı tespit edilmiştir.

   Ayni sermaye artışı sadece meclis kararı ile yapılabilecek bir işlem değildir. Öncelikle ilgili şirket tarafından sermaye artırımına ilişkin karar alınmalı, aynı zamanda asliye ticaret mahkemesince değer tespiti yapılarak meclis tarafından söz konusu malvarlığının ayni sermaye olarak şirket sermayesine eklenebileceğine karar verilmelidir. Söz konusu değer tespitinden sonra ilgili sermaye artışı muhasebe kayıtlarına alınmalı ve mali tablolarda 241- Mal ve Hizmet Üreten Kuruluşlara Yatırılan Sermayeler Hesabında gösterilmelidir.

   Ayni sermayeye ilişkin alınan belediye meclis kararları incelendiğinde, bazı kararlarda ayni sermayenin intifa hakkının devrine ve süresine ilişkin kararlar alınmadığı, ayrıca bu konuda şirket tarafından usule uygun olarak nitelik ve türü belirtilerek ilgili kurulları tarafından alınmış ve Türkiye Ticaret Sicil Gazetesi’nde tescil edilmiş bir ayni sermaye artırım kararı bulunmadığı görülmüştür.

   Yukarıda açıklanan nedenlerle ayni sermaye artırımına ilişkin meclis kararlarında intifa hakkının veya işletme hakkının devri gibi hangi hakları, ne kadar süre ile devrettiğine ilişkin açık ve net bilgilerin yer alması, şirketin bu konuda ilgili kurullarınca karar alması, ayni sermayeye ilişkin varlığın Asliye Ticaret Mahkemesi tarafından değer tespitinin yapılarak Ticaret Sicili Gazetesi’nde yayımlanması, kararın tapuya tescili ve ilgili muhasebe kayıtlarının yapılması gerekmektedir.

3. Hacizli Taşınmazların Belediye Şirketine Ayni Sermaye Olarak Verilmesi

Üzerinde haciz şerhi bulunan taşınmazların belediye şirketine ayni sermaye olarak verildiği tespit edilmiştir.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Ayni sermaye olarak konulabilecek malvarlığı unsurları” başlıklı 342’nci maddesinde; “Üzerlerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir bulunmayan, nakden değerlendirilebilen ve devrolunabilen, fikrî mülkiyet hakları ile sanal ortamlar da dâhil, malvarlığı unsurları ayni sermaye olarak konulabilir. Hizmet edimleri,

kişisel emek, ticari itibar ve vadesi gelmemiş alacaklar sermaye olamaz” denilmektedir. Madde metninden açıkça görüldüğü üzere herhangi bir mal varlığının sermaye şirketine ayni sermaye olarak konulabilmesi için üzerinde sınırlı ayni bir hak, haciz ve tedbir olmaması gerekmektedir.

Yapılan incelemede;

541 ada 2666 parselde bulunan arsa üzerine 14.04.2016 tarihinde vergi dairesi tarafından haciz konulmasına rağmen 15.10.2015 tarihinde 72 sayılı Meclis Kararı ile taşınmazın 4.250.000,00 TL tutar ile şirkete ayni sermaye olarak verildiği, sermaye artışına konu olan 4.250.000,00 TL tutarın şirket bilançosunun 500-Sermaye Hesabında ve aynı tutarın belediyenin mali tablolarında 241 hesap kodunda muhasebeleştirildiği,

417 ada 160 parselde bulunan üç adet dükkan üzerine 02.05.2016 tarihinde vergi dairesi tarafından haciz konulmasına rağmen 06.06.2016 tarihli 53 sayılı Meclis Kararı ile taşınmazların 4.440.000,00 TL tutar ile şirkete ayni sermaye olarak verildiği, sermaye artışına konu olan 4.440.000,00 TL tutarın şirket bilançosunun 500-Sermaye Hesabında ve aynı tutarın belediyenin mali tablolarında 241 hesap kodunda muhasebeleştirildiği,

417 ada 160 parselde bulunan dükkan üzerine 02.05.2016 tarihinde vergi dairesi tarafından haciz konulmasına rağmen 04.03.2019 tarihli 14 sayılı Meclis Kararı ile taşınmazın 202.285,00 TL tutar ile şirkete ayni sermaye olarak verildiği, sermaye artışına konu olan 202.285,00 TL tutarın şirket bilançosunun 500-Sermaye Hesabında ve aynı tutarın belediyenin mali tablolarında 241 hesap kodunda muhasebeleştirildiği,

394 ada 15 parselde bulunan çay ocağı üzerine 02.05.2016 tarihinde vergi dairesi tarafından haciz konulmasına rağmen 10.10.2019 tarihli 69 sayılı Meclis Kararı ile taşınmazın şirkete ayni sermaye olarak verildiği, Asliye Ticaret Mahkemesine değer tespiti amacıyla başvuru yapılmadığı için şirket bilançosunun 500-Sermaye Hesabında ve Belediyenin mali tablolarının 241 hesap kodunda muhasebeleştirilemediği

hususları tespit edilmiştir.

Üzerinde haciz şerhi bulunan malvarlığı unsurları şirkete sermaye olarak verilemeyeceği için ayni sermaye devri işlemlerinin iptali ve sermaye azaltımı yapılması için yeni bir meclis kararı alınması gerekmektedir.