Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 92 inci maddesine göre, mevzuatı gereğince gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan içinde bulunulan mali yılsonunu geçmeyen bir süre ile tecil veya tehir edilen tutarlar ile duran varlıklar ana hesap grubundaki gelirlerden tecilli ve tehirli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan dönem sonunda tecil ve tehir süresi bir yılın altına inen tutarlar ile bunlardan tahsil edilen veya takibe alınan tutarların izlenmesi için 122 No'lu hesap kullanılır.

222 No'lu hesabın anlatıldığı 166'ıncı maddede ise; ‘‘Bu hesap, mevzuatı gereğince gelirlerden alacaklar hesabı veya gelirlerden takipli alacaklar hesabında kayıtlı tutarlardan bir yılı aşan bir süreyle tecil veya tehir edilen tutarların izlenmesi için kullanılır.’’ Denilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin bu hükümlerinden anlaşıldığı üzere yapılandırılan alacaklar vadesine göre 122 ya da 222 No'lu hesaplarda izlenmelidir.

Samsun Büyükşehir Belediyesinin dosya ve evraklarının incelenmesi neticesinde 2019 sonrasını kapsayan yapılandırdığı alacaklar aşağıdaki tabloda görüleceği üzere toplam 840.622,01 TL’dir. Ancak Belediyenin 2018 bilançosunda 222 No'lu Hesap 557.935,20 TL’dir. Dolayısıyla Belediyenin muhasebede gözüken uzun vadeli alacakları ile gerçekte olan uzun vadeli yapılandırılmış alacakları arasında 282.686,81 TL fark bulunmaktadır. Dolayısıyla ilgili hesap 282.686,81 TL eksik çalışmıştır.

Tablo 7: Yapılandırılan Alacaklardan Kalan Tutarlar

Kamu idaresi cevabında; "Denetim Raporu ekindeki Tablo 6’da yer alan 840.622,01 TL. lik tutar içerisinde 6736, 7020 ve 7143 sayılı Kanunlar kapsamında yapılandırılan alacaklara ait Yİ-TÜFE ve Vergi Affı Aylık Değişim Oranı tutarlarının dahil olduğu, ayrıca yine aynı rakam içerisindeki KDV’li alacakların KDV’si ayrılmadan hesaplandığı ve tahakkuksuz gelirlerin de yapılandırma tutarlarının yer aldığı görülmüştür.

Bu tutarlar düşüldüğünde tespiti yapılan 557.935,20 TL’lik 2018 bilançosunda yer alan 222 No'lu Hesapla uyumlu olduğu aşağıdaki tabloda görülmüştür.

" denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresi cevabında özetle; Tablo 6’da yer alan 840.622,01 TL. lik tutar içerisinde yapılandırılan alacaklara ait Yİ-TÜFE ve Vergi Affı Aylık Değişim Oranı tutarlarının dahil olduğu, ayrıca yine aynı rakam içerisindeki KDV’li alacakların KDV’si ayrılmadan hesaplandığı ve tahakkuksuz gelirlerin de yapılandırma tutarlarının yer aldığını, bu tutarlar düşüldüğünde tespiti yapılan 557.935,20 TL’lik 2018 bilançosunda yer alan 222 No'lu Hesapla uyumlu olduğunu belirtmiştir.

Kamu idaresi vermiş olduğu cevapta KDV, Yİ-TÜFE ve Vergi Affı Aylık Değişim Oranı tutarlarının 222 nolu Hesaba dahil edilmemesi gerektiğini belirtmiştir. Ancak ilgili mezuatta tutarların bu şekilde ayrıştırılacağına dair bir hüküm bulunmamaktadır. Başka bir deyişle bu tutarlar 122 veya 222 nolu Hesaplara dahil edilmediğinde muhasebe sisteminde görünmeme riski ve belediyenin yapılandırdığı alacakları eksik takip ve tahsil etme riski ortaya çıkacaktır.

93.253,72 TL'lik tahakkuksuz tahsilat ifadesinden belediyenin zamanın tespit edemediği, mükellefin beyan etmediği ancak sonradan yapılandırma kanunları sonrası yapılandırılmaya başvurulan alacaklar olduğu anlaşılmıştır. Bir alacağın zamanında tahakkukunun yapılmaması sonucu yapılandırılması bu alacağı tahakkuksuz gelirlerden

alacaklar mahiyetine kavuşturmamaktadır. Başka bir deyişle bu alacak artık vadesine göre 122 veya 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabında izlenmesi gereken bir alacaktır.

Dolayısıyla belediyenin 222 Gelirlerden Tecilli ve Tehirli Alacaklar Hesabı 2018 yılı mali tablolarında hatalı görünmektedir.