Yapı kayıt belgesi verilen gayrimenkullerden malikleri tarafından beyanname verilmeyenlerin emlak vergisi tahakkuk ve tahsilatının yapılmadığı görülmüştür.

Türkiye sınırları içinde bulunan binalar 1319 sayılı Emlak Vergisi Kanunu hükümlerine göre Bina Vergisine tabi tutulmuştur.

Emlak vergisi bildirimlerinin süresinde verilmemesi halinde Vergi Usul Kanunu’nun 352/II-4’üncü maddesi uyarınca ikinci derece usulsüzlük fiili oluşmaktadır. Ayrıca emlak vergisi bildiriminin süresinde verilmemesi üzerine mükellefiyetin başlangıç yılı için idarece yapılacak tarhiyat sırasında kesilecek ikinci derece usulsüzlük cezası ile vergi ziyaı cezasının karşılaştırılarak miktar itibariyle fazla olan cezanın kesilmesi gerekmektedir.

18.05.2018 tarih ve 30425 Sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan ve imar barışı olarak bilinen 7143 Sayılı Kanun’un 16’ncı maddesi ile 3194 sayılı İmar Kanunun’da düzenlemeler yapmıştır. Böylece devlet ile vatandaş arasında uzlaşma sağlanarak 31.12.2017 tarihinden önce ruhsatsız yapıların ruhsatlandırılması, kayıt altına alınmasını ve gelir elde edilmesini amaçlamıştır.

Kanun’da belirtildiği üzere vatandaşlar kendi beyanları doğrultusunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından aldıkları yapı kayıt belgelerinin bir nüshasını belediyelere teslim ederek mülklerini kayıt altına aldırmışlardır.

06.06.2018 tarih ve 30443 sayılı Resmi Gazete’de yayınlanan Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın 6’ncı maddesi birinci fıkrası kapsamında, Yapı Kayıt Belgesi verilen yapıların malikleri, bu belgenin bir örneğini belediye ve mücavir alan sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında ise il özel idaresine vermek zorundadır.

Ancak, anılan düzenlemede yapı kayıt belgesinin ilgili merciye verilmemesi durumunda herhangi bir yaptırım da öngörülmemiştir.

Aynı düzenlemenin Denetim başlıklı 10’uncu maddesinde;

“(1) Yapı Kayıt Belgesi verilmesine ilişkin iş ve işlemler Bakanlık tarafından denetlenebilir.

1. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında e-Devlet sistemi üzerinden veya kurum ve kuruluşlara yapılan müracaatta yalan ve yanlış beyanda bulunanlar hakkında 26/9/2004 tarihli ve 5237 sayılı Türk Ceza Kanununun “Resmi belgenin düzenlenmesinde yalan beyan” başlıklı 206 ncı maddesi uyarınca suç duyurusunda bulunulur.

2. Yapı Kayıt Belgesi düzenlenmesi safhasında yalan ve yanlış beyanda bulunulan husus Yapı Kayıt Belgesi bedelinin eksik olarak hesaplanması neticesini doğurmuş ise, eksik alınan bedel ilgilisinden alınır. Eksik alınan meblağın ilgilisince ödenmemesi halinde verilmiş olan Yapı Kayıt Belgesi iptal edilir ve daha önce yatırılmış olan bedel iade edilmez.” şeklinde düzenlemeye yer verilmiştir.

Uygulama aşamasında yapılan incelemede Belediye sınırlarındaki yapı kayıt belgesi alınmış bina ve eklentiler için mükellef sayısı bazında Belediyeye yapılması gereken emlak vergisi bildirimlerinde eksiklikler bulunduğu görülmüştür.

Kamu İdaresi cevabında, Bulgu metninde de bahsedilen Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar kapsamındaki yapı kayıt belgesi verilen yapıların maliklerinin, yapının bulunduğu yere göre belediye mücavir sınırları içinde ilgili belediyesine, bu sınırlar dışında il özel idaresine vermek zorunda olduğu belirtilerek, ilgili vatandaşların başvuru yaptığı ve bunun 2018 yılından beri 4.464 adede ulaştığı belirtilmiştir.

Buna karşılık Bulgu metninde Belediyenin önemli gelir kaynaklarından olan emlak vergisinin eksiksiz olarak tahakkukunun yapılabilmesi için Yapı Kayıt Belgesi Verilmesine İlişkin Usul ve Esaslar’ın Denetim başlıklı 10’uncu maddesinde bahsedilen yapı kayıt belgeleri ile verilen beyannamelerin uyumlu olup olmadığı ve Belediyenin görev alanında ilgili Bakanlık tarafından verilen yapı kayıt belgelerinin tümünün Belediyeye verilip verilmediğinin kontrol edilmesi ve bu kapsamda yapı kayıt belgelerinin verilmesinde yetkili bakanlık olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı uhdesinde girişimde bulunularak Sincan Belediyesi sınırlarında düzenlenen yapı kayıt belgeleri ile ilgili alınacak bilgilerin Belediyeye yapılan beyanlarla karşılaştırılması ve beyanda bulunmayan mükelleflerle ilgili takip işlemlerinin yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Kamu İdaresinin verdiği cevap Bulguda yapılması gerekli görülen işlemleri tümüyle kapsamamaktadır.

Bu nedenle, yapı kayıt belgelerinin verilmesinde yetkili bakanlık olan Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı uhdesinde girişimde bulunularak Sincan Belediyesi sınırlarında düzenlenen yapı kayıt belgeleri ile ilgili alınacak bilgilerin Belediyeye yapılan beyanlarla karşılaştırılması ve beyanda bulunmayan mükelleflerle ilgili takip işlemlerinin yapılması gerekli görülmektedir.