Karar Künyesi
Belediyeye Ait Stadyumların Kiraya Verilmesinde, Tahmin Edilen Bedelin Gerçekçi Belirlenmemesi
Belediye mülkiyetinde bulunan ve 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu hükümlerine göre kiralaması yapılan stadyumların, muhammen kira bedellerinin tespitine ilişkin dayanakların ihale dosyalarında yer almadığı, bu ihalelerde tahmin edilen bedelin gerçekçi belirlenmediği tespit edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesine göre belediyelerin, mülkiyetlerinde bulunan taşınmazların ve diğer gelir getirici unsurların kiraya verilmesinde, bu Kanun’un hükümlerine tabi olduğu belirtilmiştir.
Söz konusu Kanun’un “Tahmin edilen bedelin tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinde ise; tahmin edilen bedelin idarelerce tespit edileceği veya ettirileceği, işin özelliğine göre gerektiğinde bu bedel veya bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatların belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulacağı ve sonucunda belirlenen tahmin bedelinin, dayanaklarının da eklendiği bir hesap tutanağında gösterilerek ihale dosyası arasında saklanacağı düzenlenmiştir.
Yine aynı Kanun’un 28’inci maddesinde, uygun bedel, tahmin edilen bedelden aşağı olmamak üzere “teklif edilen bedellerin en yükseği” olarak ifade edilmiştir.
Buna göre belediyelerin, gelir getirici bir niteliğe sahip olan taşınmaz ve hakların ihale edilmesinden önce, gayrimenkullerinin kira değerini mevzuata uygun şekilde tahmin ederek tespit etmeleri gerekmektedir. 2886 sayılı Kanun hükümlerine uygun şekilde, ihalenin, tespit edilen muhammen bedelin altında olmayacak şekilde, en yüksek bedelli teklif sahibine verilmesi gerekmektedir. Nitekim 5018 sayılı Kanun’a göre bir kamu kaynağı olan gelirlerin elde edilmesinde görevli ve yetkili olanlar, bu kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden ve kullanılmasından sorumludur.
Yapılan incelemede Belediyeye ait iki stadyumun bir profesyonel spor kulübüne ihale ile kiralandığı, söz konusu stadyum kira değerlerinin muhammen bedellerine ilişkin işlemlerin mevzuatın öngördüğü şekilde yapılmadığı, özellikli bir kiralama niteliğinde olan stadyumların kiralanması işi için 3 yerel emlakçıdan kira rayiçlerinin tespiti için fiyat istenerek muhammen bedellerin tespit edildiği görülmüştür. Bu şekilde belirlenen muhammen bedellerin ise her iki stadyum için yıllık 1.000,00 TL olduğu ve her iki stadyumun aynı profesyonel spor kulübüne yıllık 1.050,00 TL’ye on yıllığına kiralandığı anlaşılmıştır.
İdarenin cevabında, kira bitim tarihinden sonra özellikli bir kiralama olan stadyumların kiralanması işinde, 2886 Devlet İhale Kanunu’nun 9’uncu maddesine istinaden tahmin edilen bedelin tespiti için, uzman kuruluşlardan veya bilirkişilerden sorulacağı, rayiçlere uygun muhammen bedel tespit edileceği ve bunun dayanaklarının da eklendiği bir hesap tutanağının düzenlenerek, ihale dosyasının dayanağı olan tüm evraklar ihale dosyasında saklanacağı ifade edilmiştir.
Sonuç olarak özellikli bir kiralama olan stadyumların kiralanması işinde tahmin edilen bedelin tespiti için mevzuatla belirlenen yöntemlere göre işlem tesis edilmesi gerekmektedir.
Belediyeye Ait Olan Asfalt Şantiye Alanının Kiralanması İşinde Tahmin Edilen Bedelin Hatalı Tespit Edilmesi
Mülkiyeti Kamu İdaresine ait olan 30.048,70 m2 asfalt şantiye alanı ile bitüm tankının yapılan ihale ile kiraya verilmesinde, ihale ilanında asfalt şantiyesi olarak yazılmasına rağmen tahmin edilen bedel arsa kira bedeli üzerinden fiyat araştırması yapılmış, asfalt plenti tesisi ve eklentileri olan bitüm tüpleri, brülör makinesi, kompresör, stok tankları gibi teçhizat ve makineler ile gayrimenkul üzerindeki yapıların kira değerleri göz ardı edilerek muhammen kira bedeli hesaplanmıştır. İhaleyi kazanan firmanın da şantiye alanında bulunan ve kurulumu çeşitli prosüdürler gereği çok zor olan ve büyük maliyetler gerektiren asfalt plenti tesisinin teçhizat, bina ve demirbaşlarının tamamını kullandığı tespit edilmiştir.
2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Tahmin edilen bedelin tespiti” başlıklı 9’uncu maddesinde; tahmin edilen bedelin idarelerce tespit edileceği veya ettirileceği, işin özelliğine göre gerektiğinde bu bedel veya bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatların, belediye, ticaret odası, sanayi odası, borsa gibi kuruluşlardan veya bilirkişilerden soruşturulacağı, bu soruşturmalar sonucunda belirlenen tahmin edilen bedelin, bunun dayanaklarının da eklendiği bir hesap tutanağında gösterileceği ve ihale dosyası arasında saklanacağı düzenlenmiştir.
Yine aynı Kanun’un “Uygun bedelin tespiti” başlıklı 28’inci maddesinde, “uygun bedel”, tahmin edilen bedelden aşağı olmamak üzere teklif edilen bedellerin en yükseği olarak ifade edilmiştir.
Yapılan inceleme sonucunda, asfalt şantiye alanının ihale onayı, “asfalt şantiye kiralaması” olarak alınmıştır. Ancak tahmin edilen bedel, serbest sanayi alanına isabet eden arsa bedeli üzerinden tespit edilmiştir.
Arazi üzerinde bulunan “fabrika niteliğindeki asfalt plenti tesisi ile teçhizatı, binalar ve demirbaşları”nın bedelleri göz ardı edilerek ihale şartnamesi ve ihale ilanına arsa kira bedelinin tahmin edilen bedeli olan 264.000,00 TL yazılmıştır.
İhale sonucunda oluşan uygun bedel olan yıllık 270.000,00 TL’nin ise sadece arsa kira bedeli olduğu, söz konusu bedelin, asfalt plenti ile teçhizatı bina ve demirbaşlara ait kira bedelini kapsamadığı tespit edilmiştir.
Asfalt şantiye alanının kiralaması işinde, tahmin edilen bedelin tespiti için yapılması gereken; arsa için emlakçılardan, üzerindeki yer alan asfalt plenti tesisi ve eklentileri olan bitüm tüpleri, brülör makinesi, kompresör, stok tankları gibi teçhizat ve makineler için ise konunun uzmanı kurum ya da kişilerden görüş alınmış olması gerekmektedir.
Kamu idaresi cevabında, söz konusu asfalt şantiye alanının kira süresinin 12.02.2023 tarihinde sona erdiğini, bir sonraki kiralama ihalesinin yapılması için denetim raporu sonuçlarının da beklendiği, yapılacak olan kiralama ihalesine ait tahmin edilen bedelin tespiti için hem arsa hem de arsa üzerinde yer alan asfalt plenti tesisi ve eklentileri olan bitüm tüpleri, brülör makinesi, kompresör, stok tankları gibi teçhizat ve makineler ile binalar ve diğer demirbaş eşyalar için, SPK Lisanslı bir firmaya değerleme raporu hazırlatılacağı, yapılacak diğer araştırmalar ile birlikte belirlenecek uygun bir muhammen bedel üzerinden kiralama ihalesine çıkılacağı ifade edilmiştir. Ayrıca taşınmazın kira bitim tarihi ile yeniden kiraya verildiği tarih arasında geçen süre için de işgalcisinden ecrimisil bedeli alınacağı belirtilmiştir.
Sonuç olarak, asfalt şantiyesinin, şayet yeniden kiralanması istenmesi durumunda
tahmin edilen bedelin arsa için emlakçılardan, üzerindeki yer alan asfalt plenti tesisi ve eklentileri olan bitüm tüpleri, brülör makinesi, kompresör, stok tankları gibi teçhizat ve makineler için ise konunun uzmanı kurum ya da kişilerden araştırılıp, tespit edilecek bedellerle kiraya verilmesi gerekmektedir.