Kiralamalarda kullanılan ihale usulünün mevzuata uygun olmaması, satış ve kiralama işlemlerinde tahmin edilen bedelin sağlıklı belirlenmemesi ve satışlarda kesin teminat alınmaması nedenleriyle gelir getiren ihalelerde açıklık, rekabet ve kamu kaynağında verimlilik ilkelerinin zedelendiği görülmüştür.

Belediye taşınmazları üzerinde tesis edilecek satış ve kira gibi gelir getirici işlemlerin tabi olduğu 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 2’nci maddesinde, ihalelerde açıklık ve rekabetin sağlanmasının esas olduğu ifade edilmiştir. Anılan Kanun’un devam eden maddelerinde ihale süreci, bahse konu olan ilkeleri tesis edecek şekilde düzenlenmiştir. Kanun’da bunun yanı sıra kaynakların verimli kullanımını temin etmek üzere sözleşmelerin mevzuata ve ihale dokümanına uygun olarak yürütülmesine ilişkin de hükümler yer almaktadır. Bu sebeple ihalelerde bahse konu olan düzenlemelere uyulması temel ihale ilkelerinin de tesis edilmesine katkı sunacaktır.

Ancak Eyüpsultan Belediyesinde gelir getiren ihalelerde ayrıntılarına aşağıda yer verilen aykırılıklar tespit edilmiştir:

1. Kiralamalarda anılan Kanun’un 51’inci maddesi (a) bendinin kullanılması

   
   

   2886 sayılı Kanun’un 36’ncı maddesinde, kapsama dâhil işlerin ihalelerinde, tekliflerin gizli olarak verilmesini sağlayan kapalı teklif usulünün esas olduğu açıkça belirtildiğinden diğer usuller ancak istisnai durumlarda kullanılabilecektir. İstisnai usullerden birisi de anılan Kanun’un 51’inci maddesinde sayılan hallerle sınırlı olmak üzere kullanılacak pazarlık usulüdür. Şartname düzenlenmesi, tahmini bedel tespiti, teminat alınması ve sözleşme yapılması gibi temel ilkelerin tesis edilmesini sağlayacak süreçlerin zorunlu olmadığı bu usulün, sadece Kanun’da öngörülen koşullar oluştuğunda kullanılması gerekmektedir.

   Mezkûr maddenin (a) bendi gereğince; yer, özellik ve nitelikleri itibarıyla her yıl Genel Bütçe Kanunu’nda gösterilecek belli tutarları aşmayan ve süreklilik göstermeyen işlerde pazarlık usulünün kullanımı mümkündür. Dolayısıyla doğası gereği süreli edimleri içeren kiralama işleminin, bu fıkraya istinaden pazarlık usulü ihale edilmesi imkân dâhilinde değildir.

   Ancak yapılan incelemelerde, Belediyenin taşınmaz kiralamalarında anılan fıkra hükmüne istinaden pazarlık usulünü sıklıkla kullandığı görülmüştür.

2. Tahmin edilen bedelin sağlıklı tespitine ilişkin çalışmaların yapılmaması

   
   

   Kira bedeli, tahmin edilen bedel esas alınarak yapılan ihale sonucunda belirlendiğinden, taşınmazların piyasa değerinden kiralanmasında, bedel tespiti çalışmalarının 2886 sayılı Kanun’un 9’uncu maddesinde öngörüldüğü şekilde yapılması önem arz etmektedir.

   Ayrıca anılan Kanun’un taşınmazlar üzerindeki işgalli kullanımları engelleyecek yaptırımları düzenleyen 75’inci maddesinde yapılan atıf gereğince ecrimisil bedellerinin de 9’uncu maddedeki hükümler çerçevesinde belirlenmesi gerekmektedir. Mezkûr madde hükümleri uyarınca bedeller, taşınmazın konumu, kullanım amacı gibi unsurlar dikkate alınarak belirleneceğinden işgalleri engelleyecek nitelikte olacaktır.

   Kanun’un 9’uncu maddesinde; işin özelliğine göre gerektiğinde tahmin edilen bedelin veya bu bedelin hesabında kullanılacak fiyatların çeşitli kuruluş veya bilirkişilerden soruşturulabileceği ve tespit edilen bedelin dayanaklarıyla birlikte hesap tutanağında gösterilip asıl evrak arasında saklanacağı hükümlerine yer verilmiştir. Özetle bahse konu olan

   
   

   işlemlerde bedelin günün rayicini yansıtacak şekilde belirlenmesini teminen gerekli çalışmaların yapılması ve bu çalışmaların asıl evrak arasında saklanması gerekmektedir.

   Ancak Eyüpsultan Belediyesinde yapılan incelemelerde, tahmin edilen bedel tespiti çalışmaları ihale evrakında yer almadığından tespitin mevzuata uygun olarak yapıldığına ilişkin herhangi bir güvence alınamamıştır. Bununla beraber aşağıda yer verilen tespitler, bedellerin piyasa rayicini yansıtacak şekilde belirlenmediği yönünde kanaat oluşmasına sebep olmuştur: