Karar Künyesi
Şirket tarafından üretilen ürünleri marketlerinde satan perakendecilere uygulanan ıskonto oranlarının farklı olduğu ayrıca 24 adet perakendeciden yalnızca bir tanesine ciro primi ödendiği görülmüştür.
Şirket kamu kaynağı kullanan özel hukuk tüzel kişisidir. Buna göre gerçek ve tüzel kişiler arasında eşit yarışma ve rekabet etme olanaklarını sunması beklenmektedir.
Ancak aşağıdaki tablodan görüleceği üzere 24 adet perakendeciye uygulanan fatura altı ıskonto oranları firma bazında değişmektedir. Ayrıca 24 adet firmadan yalnızca bir tanesine ciro üzerinden prim ödemesi gerçekleştirilmektedir. Özellikle ciro primi firmalar arasında önemli ölçüde eşitsizlik meydana getirmektedir.
Tablo 8: Zincir Marketler Sözleşme Şartları (2023)
S.No | Market Grup Adı | Fatura Altı İndirim | Ciro Primi | Crm Primi | B2b Kullanım Primi | Koşullu Performans Primi (19 M. Üzeri) | Toplam |
1 | ….. ŞTİ | 20,0% | 11,3% | 1,0% | 1,0% | 4,0% | 37,3% |
2 | ….. ŞTİ | 23,0% | - | - | - | - | 23,0% |
3 | ….. ŞTİ | 23,0% | - | - | - | - | 23,0% |
4 | ….. ŞTİ | 23,0% | - | - | - | - | 23,0% |
5 | ….. ŞTİ | 22,0% | - | - | - | - | 22,0% |
6 | ….. ŞTİ | 22,0% | - | - | - | - | 22,0% |
7 | ….. ŞTİ | 22,0% | - | - | - | - | 22,0% |
8 | ….. ŞTİ | 22,0% | - | - | - | - | 22,0% |
9 | ….. ŞTİ | 21,0% | - | - | - | - | 21,0% |
10 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
11 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
12 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
13 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
14 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
15 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
16 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
17 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
18 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
19 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
20 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
21 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
22 | ….. ŞTİ | 20,0% | - | - | - | - | 20,0% |
23 | ….. ŞTİ | 18,0% | - | - | - | - | 18,0% |
24 | ….. ŞTİ | 16,0% | - | - | - | - | 16,0% |
Örneğin her bir milyonluk ciroda bir firmaya diğerlerine ödenmeyen %17,3 yani 173.000,00.-TL ekstra ödeme yapılmaktadır. Küçük kar marjlarının ve yüksek rekabetin olduğu market piyasasında söz konusu uygulamanın firmalar arasında meydana getireceği eşitsizlik çok açıktır.
İdare cevabında bulguda yer alan market grubunun tüm market cirolarının %41'ini yaptığını, toplam msatış yapılan mağazaların %33,7'sinin bu market grubuna ait olduğunu, bu nedenle yalnızca bu market grubuna ciro pirimi verildiğini ve satış stratejileri açısından farklı marketlere farklı ıskonto oranlarının uygulandığını ifade etmiş olsa da burada değerlendirlmesi gereken önemli bir husus marketlerin %62,3'üne ciro primi verilmediği, yalmızca bir market zincirine ciro primi verildiği ve farklı mağazalara farklı iskonto oranının uygulandığı ve bu uygulamaların satışlarda yol açabileceği olumlu etkinin değerlendirlmeye muhtaç olduğudur.
Hem rekabetin hem de eşitliğin sağlanabilmesi ve İdare'nin daha yüksek ciro ve kar düzeylerine ulaşabilmesi adına çalışılan bütün zincir marketlerde benzer uygulamalara yer verilmesi gerektiği değerlendirilmelidir.
Bu itibarla Şirket, satışlarına ilişkin olarak stratejiler gerçekleştirmek adına yapacağı uygulamalarda firmalar arasındaki rekabet dengesini gözetmelidir. Buna ek olarak yapılacak satış stratejileri için Şirketin bir yönerge hazırlamasının ve bu uygulamaların belirli bir prosedüre bağlanmasının gerektiği bilinmelidir.