Şirketin kiraya verdiği taşınmazlardan elde ettiği gelirleri 600 Yurtiçi Satışlar hesabında izlediği görülmüştür.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu'nun “Defter tutma yükümlülüğü” başlıklı 64'üncü maddesinin birinci fıkrasında tacirlerin defter tutma yükümlülüğünden detaylı bir şekilde bahsedilmiş, aynı maddenin beşinci fıkrasında bu Kanun'a tabi gerçek ve tüzel kişilerin, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu'nun defter tutma ve kayıt zamanıyla ilgili hükümleri ile aynı Kanun'un 175 ve mükerrer 257'nci maddelerinde yer alan yetkiye istinaden yapılan düzenlemelere uymak zorunda olduğu belirtilmiştir.

Söz konusu yetkiye istinaden Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından 1 Seri No'lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği 26.12.1992 tarihinde yayımlanmış ve 1.1.1994 tarihinden itibaren yürürlüğe girmiştir.

Mezkûr Tebliğ'in “II- Düzenlemenin Amacı” başlıklı maddesinde Tebliğ'in amacı, bilanço usulünde defter tutan gerçek ve tüzel kişilere ait teşebbüs ve işletmelerin faaliyet ve sonuçlarının sağlıklı ve güvenilir bir biçimde muhasebeleştirilmesi, mali tablolar aracılığı ile ilgililere sunulan bilgilerin tutarlılık ve mukayese edilebilirlik niteliklerini koruyarak gerçek durumu yansıtmasının sağlanması ve işletmelerde denetimin kolaylaştırılması olarak belirtilmiştir.

Aynı Tebliğ'in “V-Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları" başlıklı bölümünde;

“600 Yurtiçi Satışlar; Yurt içindeki gerçek ve tüzel kişilere satılan mal ve hizmetler karşılığında alınan ya da tahakkuk ettirilen toplam değerlerin izlendiği hesaptır.

İşleyişi: Satış gerçekleştiğinde hasılat tutarı bu hesaba alacak kaydedilir.”

“64 Diğer Faaliyetlerden Olağan Gelir Ve Karlar; İşletmenin esas faaliyeti dışında iştiraklerden ve bağlı ortaklıklardan elde edilen temettü geliri ile faiz ve diğer temettü gelirleri, temerrüt faizleri, kambiyo kârları, kira gelirleri, menkul kıymet satış kârları gibi diğer faaliyetlerden elde edilen olağan gelir ve kârlardan oluşur.” denilerek açıklanmıştır.

64’lü hesaplarda kira gelirlerine özel bir hesap belirtilmemiş 649 Faaliyetle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar hesabında; “Yukarıdaki hesaplar kapsamına girmeyen diğer olağan faaliyetlerden sağlanan gelir ve kârların izlendiği hesaptır. Bu hesapta kambiyo kârları, menkul kıymet satış kârları ve benzerleri izlenir.” denilmiştir.

Buna göre; Kiraya verilen taşınmazlardan elde edilen gelirlerin 649 Faaliyetle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar hesabında izlenmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde, kiraya verilen taşınmaz gelirlerinin 600 Yurtiçi Satışlar Hesabı'nda izlendiği görülmüş olup bu durum şirketin ana faaliyetinden doğan gelirlerinin yaklaşık olarak 8.446.509,00 TL fazla görünmesine sebep olmaktadır.

İdare tarafından verilen cevapta kira gelirlerinin tesis içi ve tesis dışı kira gelirleri olarak ikiye ayrıldığı ve tesis içi kira gelirlerinin 600 Yurtiçi Satışlar Hesabı'nda izlendiği ifade edilmiştir. Ancak ilgili mevzuat kapsamında tesis içi kira geliri, tesis dışı kira geliri gibi bir ayrım bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, yukarıda yapılan açıklamalar kapsamında kira gelirlerinin tamamının 649 Faaliyetle İlgili Diğer Olağan Gelir ve Karlar hesabına alınması gerekmektedir.