Belediye kayıtlarında yer alan 104-Proje Özel Hesabı’na ilişkin hatalı uygulamalar tespit edilmiştir;

A) Proje Kapsamında Gönderilen Tutarların İlgili Olmayan Hesaplarda Takip Edilmesi

Belediye tarafından yürütülen Türkiye ve Avrupa Birliği Arasında Şehir Eşleştirme Projesi’nin 2019 yılında başladığı fakat bu yılından itibaren 104-Proje Özel Hesabı’nda izlenmesi gereken tutarların 2022 hesap döneminin sonuna kadar ilgili hesapta izlenmeyip 105-Döviz Hesabı’nda izlendiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 104-Proje Özel Hesabı bölümünün “Hesabın niteliği” başlıklı 61’inci maddesinde bu hesabın; dış finansman kaynağından dış proje kredisi olarak, kurum adına T.C. Merkez Bankası veya uygun görülen diğer bankalar nezdinde açılan özel hesaplara aktarılan tutarlar, bu tutarlardan yapılan giderler, verilen avanslar, açtırılan akreditifler ile avans ve akreditiflerden nakden geri alınanların ve hesap bakiyesinin değerlemesi sonucu ortaya çıkan kur farklarının izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Mahalli İdareler Detaylı Hesap Planı’nda 104.02 no.lu hesap; AB ve Uluslararası Kuruluşlardan Proje Karşılığı Alınan Hibeler, bu hesabın alt kodu olan 104.02.01 no.lu hesap ise AB Hibeleri Hesabı şeklinde tanımlanmıştır.

Avrupa Birliği ve Uluslararası Kuruluşlardan Proje Karşılığı Aktarılan Hibe Tutarlarının Harcanması ve Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yönetmelik’in “Proje karşılığı hibelerin muhasebeleştirilmesi” başlıklı 8’inci maddesinin üçüncü fıkrasının (a) bendinde; Proje karşılığı olarak temin edilen dövizler ilgili kamu idaresi muhasebe birimlerince bankada açtırılacak döviz hesabına aktarıldığında; aktarma tarihindeki Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden 104-Proje Özel Hesabı’na borç, 600-Gelirler Hesabı’na alacak kaydedileceği belirtilmektedir.

Yapılan incelemede; Belediyenin bir kamu bankasında Avrupa Birliği ile yapılmış olan proje karşılığında açılmış vadesiz Euro hesabına, 21.01.2019 tarihinde 82.276,25 Euro gönderildiği ve 2022 hesap döneminin başında açılmış olan vadesiz Euro hesabının hala aktif olduğu görülmüştür. Dolayısıyla daha önceki dönemlerde olduğu gibi 2022 hesap dönemi başında da 104-Proje Hesabı’nın kullanılmadığı, bu hesapta bulunması gereken tutarın 105- Dövizler Hesabı’nda izlendiği görülmüştür.

Bu itibarla, proje karşılığı olarak gönderilen dövizlerin, Belediyenin muhasebe birimlerince bankada açtırılacak döviz hesabına aktarıldığında 104-Proje Özel Hesabı’nda takip edilmesi gerekmektedir.

B) İlgili Hesapta Ay Sonlarında Değerleme İşlemlerinin Yapılmaması

Avrupa Birliği’nden Belediyeye proje karşılığı aktarılan ve bu amaçlar için Belediye adına açılan banka hesaplarında bulunan hibe niteliğindeki tutarın ay sonları değerlemelerinin yapılmadığı görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 104 Proje özel hesabı bölümünün “Hesabın işleyişi” başlıklı 63’üncü maddesinde; özel hesaplardaki dövizlerin ay sonlarında T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden yapılacak değerlemesi sonucunda oluşan kur artışı farklarının bu hesaba borç, 600-Gelirler Hesabı’na alacak kaydedileceği belirtilmiştir. 

Yine Mezkûr Yönetmelik’in 105 Döviz hesabı bölümünün “Hesabın işleyişi” başlıklı 66. maddesinde; kurumca gün sonlarında, bu hesaba ilişkin yardımcı kayıtlardan elde edilen bilgilere göre, konvertibl yabancı paralar mevcudunun T.C. Merkez Bankası döviz satış kuru üzerinden değerlemesinin yapılması gerektiği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede; esasen 104-Proje Özel Hesabı’nda olması ve değerleme işlemlerinin bu hesap üzerinden yapılması gerekirken, ilgili tutarın 105-Döviz Hesabı’nda izlendiği, ancak döviz değerleme işlemlerinin yalnızca kasım ve aralık ayı olmak üzere iki ay için yapıldığı hesap dönemi içerisindeki diğer aylarda ise yapılmadığı görülmüştür.

Bu itibarla, yabancı para cinsinden izlenen tutarların ilgili mevzuat uyarınca değerlemeye tabi tutulması gerekmektedir

C) Proje İle İlgili Olmayan Harcamaların Proje Hesabından Yapılması

Proje karşılığında gönderilen ve Belediyenin vadesiz Euro hesabında bulunan tutardan, proje ile ilgili olmayan harcamaların yapıldığı görülmüştür.

Avrupa Birliği ve Uluslararası Kuruluşlardan Proje Karşılığı Aktarılan Hibe Tutarlarının Harcanması ve Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yönetmelik’in “Projeye ilişkin giderler” başlıklı 6. maddesinde; proje özel hesabında bulunan tutarların, proje sözleşmesine uygun olarak, konaklama, seyahat ve iaşe harcamaları, tüketim malı ve malzemesi, demirbaş, makine teçhizat ve hizmet alımları ile proje kapsamındaki diğer giderler için kullanılacağı belirtilmiştir.

Yapılan incelemede; 23.09.2022 tarihinde 750 Euro karşılığı olarak 13.671,08 TL’nin sürdürülebilirlik için yerel yönetimler üyelik aidatı olarak, yine aynı amaçla 10.11.2022 tarihinde 750 Euro karşılığı 13.937,85 TL’nin sürdürülebilirlik için yerel yönetimler üyelik aidatı olarak; 5,80 Euro karşılığı 108,00 TL’nin Belediyenin kültürel bir etkinlik dolayısıyla görevlendirilen aracının Slovenya karayolunda geçiş ücreti cezası olarak ödenmesi olmak üzere toplam 14.045,85 TL harcama yapıldığı görülmüştür.

Bu itibarla, proje ile ilgili olmayan giderlerin proje özel hesabında bulunun kaynaktan ödenerek hesabın takibinde karışıklığa sebebiyet verilmemesi ve mevzuat hükümlerine uyulması gerekmektedir.

D) Devam Eden Bir Proje Olmamasına Rağmen Proje Özel Hesabının Kullanılmaya Devam Edilmesi

Belediyenin 2022 hesap döneminde devam eden herhangi bir yurt dışı kaynaklı projesi olmamasına karşın 104-Proje Özel Hesabı’nın hala aktif olarak kullanıldığı görülmüştür.

Avrupa Birliği ve Uluslararası Kuruluşlardan Proje Karşılığı Aktarılan Hibe Tutarlarının Harcanması ve Muhasebeleştirilmesine İlişkin Yönetmelik’in “Projeden kalan tutarlar” başlıklı 10. maddesinde; proje yürütücüsü tarafından projenin tamamlandığının muhasebe birimine bildirilmesi üzerine, özel hesapta kalan tutarlardan proje sözleşmesi gereğince iade edilmesi gerekenler iade edildikten sonra kalan tutarlar ilgili muhasebe birimince bütçeye gelir kaydedileceği belirtilmiştir.

Yapılan incelemede; sözleşme makamı olan Hazine Müsteşarlığı Merkezi Finans ve İhale Birimi tarafından Belediyeden “Kadınları Güçlendirerek İklim Değişikliğine Dirençli Bir Kent Oluşturmak” isimli projenin sona ermiş olması sebebiyle dosyanın kapatılabilmesi için toplam 3.642,15 Euro bedelin sözleşme makamına 15.02.2022 tarihinde gönderilmesi istenmiştir. 104-Proje Özel Hesabı’nda bulunması gereken bu tutarın projeye ait hesapta bulunmaması sebebiyle Belediyenin Vakıfbank’a (102.01.33 no.lu Diğer Çeşitli Gelirler Hesabına) ait bir hesaptan öncelikle Proje Euro hesabına bu tutar kadar para aktarıldığı daha sonra ise bu tutarın 29.03.2022 tarihinde sözleşme makamının hesabına iade edildiği görülmüştür. Bu tarih itibariyle bu proje sona ermesine ve Belediyede devam eden bir proje olmamasına rağmen 104-Proje Özel Hesabı’nın aktif olduğu görülmüştür.

Belediyenin dış finansman kaynağından devam eden herhangi bir projesi olmaması sebebiyle bu hesapta kalan tutarın gelir kaydedilerek 104-Proje Özel Hesabı’nın kapatılması gerekmektedir.

İdare cevabında, Proje Özel Hesabı ile ilgili bulguda belirtilen hatalara ilişkin gerekli düzeltmelerin 2023 mali yılı içerisinde yapılmış olduğu bildirilmiş ve yapılan muhasebe kayıtları ibraz edilmiştir.

Bu itibarla, Proje Özel Hesabı ile ilgili bulguda belirtilen hatalara mahal verilmemesi ve ilgili hesap ve kayıtlarda gerekli özenin gösterilmesi gerekmektedir.