Büyükşehir Belediyesince kamu kurum ve kuruluşları, gerçek ve tüzel kişilerce gerçekleştirilecek her türlü altyapı tesisi yapılması için ruhsat verilmesi sırasında alınması gereken zemin tahrip bedellerinin tahsilatlarının yapılmadığı görülmüştür.

Büyükşehir Belediyeleri Koordinasyon Merkezleri Yönetmeliği’nin “Görev ve yetkileri” başlıklı 8’inci maddesinde;

“AYKOME, büyükşehir dâhilindeki alt yapı hizmetlerini etkili ve koordinasyon içinde yürütmek amacıyla; …

f) Alt yapı ile ilgili kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere izin ve kazı ruhsatı verir ve buna ilişkin bedeli belirler.”

“Hesabın oluşumu ve geliri” başlıklı 14'üncü maddesinin 3'üncü fıkrasında;

“Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyeleri cadde, bulvar, meydan ve sokaklarında yapılacak tüm kazılardan elde edilecek gelirler büyükşehir belediyesi bünyesinde açılacak alt yapı yatırım hesabında toplanır. Sokakların kazısından elde edilen gelirler ilgili belediyeye aktarılır. Bu paralar büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediyeleri tarafından sadece cadde, bulvar, meydan ve sokakların asfalt ve kaldırımların yapımında kullanılır. Bu gelirler amacı dışında kullanılamaz.”

hükümlerine yer verilmiştir.

Altyapı ile ilgili kazı yapacak gerçek ve tüzel kişilere verilen izin ve kazı ruhsatlarına yönelik Büyükşehir belediye meclisinde her yıl güncellenmek üzere zemin açım bedeli ve alt yapı tesisi yapımı ruhsat bedeli ilişkin ücret tarifesi belirlenmektedir.

Buna göre alt yapı kazı bedellerine ilişkin yapılan işlemler incelendiğinde kazı bedellerine ilişkin alınması gereken tahsilatların, bazı kişi, kurum ve kuruluşlardan ruhsatın verilmesi esnasında yapılmadığı, bu bağlamda kurum ve kuruluşların yıl içerisinde ödemesi gereken tutarların izleyen yıl tahsili yoluna gidildiği anlaşılmıştır.

Ayrıca alt yapı kazı çalışmaları için başvuruda bulunan kişi ya da kurumlara verilen ilgili ruhsat bedellerine ilişkin tahakkuk eden alacakların tahsilatının yapılmadığı tespit edilmiştir.

Kurumlar nezdinde 2014-2020 yıllarında alt yapı kazı bedellerine ilişkin yapılan tahakkuk ve tahsilat durumu aşağıdaki tabloda gösterildiği şekildedir.

Tablo 9:2014-2020 Yılları Alt Yapı Kazı Bedelleri Tahakkuk ve Tahsilat Durumu

31.12.2020 tarihi itibariyle, Belediyenin 2020 yılı içerisinde yapmış olduğu ruhsatlandırmalara ilişkin toplam 5.530.191,75 TL tahsil edilmeyen alacağı bulunmaktadır. Bu durum sadece 2020 yılı açısından geçerli olmayıp geçmiş yıllarda da yıl içinde tahsili gereken

tutarların izleyen yılda tahsili yönteminin seçildiği ve önceki yıllardan tahsilatı yapılamayan tutarlar olduğu anlaşılmıştır. Söz konusu alacakların genel toplamı (2014-2020) ise 23.631.062,57 TL’dir. Söz konusu alacaklar peşin olarak yılı içerisinde tahsil edilmesi gerekirken izleyen yıla aktarılmış ancak yine de tahsilatların yapılamamıştır.

Sonuç olarak, cari yılda tahsili gereken tutarların bazı kurum ve kuruluşlardan izleyen yıllara tahsilinin bırakılması hatalı bir uygulama olup mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.