Uşak Belediyesi ile sendika arasında akdedilen ve 01.04.2019-31.12.2019 dönemini kapsayan sosyal denge ödenmesine ilişkin sözleşmeye toplu sözleşmenin konusu olmayan ve 4688 sayılı Kanun’a aykırılık oluşturan hükümlerin konulduğu görülmüştür.

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları ve Toplu Sözleşme Kanunu'nun “Mahalli İdarelerde Sözleşme İmzalanması” başlıklı 32'nci maddesinin birinci fıkrasında;

“27/6/1989 tarihli ve 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin ek 15 inci maddesi hükümleri çerçevesinde sosyal denge tazminatının ödenmesine belediyelerde belediye başkanının teklifi üzerine belediye meclisince, il özel idaresinde valinin teklifi üzerine il genel meclisince karar verilmesi halinde, sözleşme döneminde verilecek sosyal denge tazminatı tutarını belirlemek üzere ilgili mahalli idarede en çok üyeye sahip sendikanın genel başkanı veya sendika yönetim kurulu tarafından yetkilendirilecek bir temsilcisi ile belediyelerde belediye başkanı, il özel idaresinde vali arasında toplu sözleşme sürecinin tamamlanmasını izleyen üç ay içerisinde sözleşme yapılabilir. Bu sözleşme bu Kanunun uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılmaz ve bu kapsamda Kamu Görevlileri Hakem Kuruluna başvurulamaz.” Denilmektedir.

Bu düzenlemeye göre imzalanacak toplu sözleşme sosyal denge tazminatı ödenmesi ile ilgili olmalıdır. Ancak Belediye ile sendika arasında imzalanan sözleşmenin aşağıda yer verilen hükümlerinin sosyal denge tazminatı ödenmesiyle ilgisi bulunmamakta olup söz konusu hükümler aşağıdadır:

“ Madde 6-

1. İşveren sosyal denge sözleşmesine aykırı olmamak üzere işin tanzimi, işlerin sevk ve idaresiyle ilgili kararlar almaya yetkilidir.

2. İşveren;

   
   

   1. İşveren de iş güvenliği ve çalışanların sağlığı açısından gereken her türlü önlemi almakla yükümlüdür.

   2. Çalışanların tüm haklarını zamanında ve imkanlar nispetinde yerine getirmekle yükümlüdür.

      
      

   3. Sendikal çalışmalar konusunda çalışanlara, sendikaya ve sendikayı temsil yetkisine sahip çalışanlara her türlü kolaylığı sağlar

   4. İşveren temsilcileri, kendi iş birimlerine bildirilen, iş güvenliği ve çalışanları ilgilendiren bildirge, servis notu ve talimatları çalışanlara tebliğ eder.

   5. Çalışanların görevlerini yaparken üçüncü kişilere zarar vermemeleri esastır.Böyle bir zarar meydana geldiği takdirde verilen zararın çalışanın haksıs fiilinden kaynaklanmaması halinde üçüncü kişilerin açtığı davalarda işveren de taraftır.İşbu zararın tamamı işverence ödenir.

      Madde 7-

      
      

      1. Sendika, üyelerinin sosyal denge tazminatı sözleşmesine uymayan davranışlarını benimsemez.

      2. Sendika, bütün yönetici ve temsilcileri ile, disiplinsizlik ve düzensizlikleri önlemek için her türlü çabayı üretir.

      3. Sendika, çalışma barışını korur ve çıkacak anlaşmazlıkları görüşmeler yoluyla çözer.

         
         

      4. İşveren, işyerlerinde çalışanların kolayca görebilecekleri elverişli bir yerde sendikanın ilanla ilgili bildirimlerinin asılmasına özgü ilan panoları bulundurur.İlan panosunda sendika ve sendika şubelerince ilan edilecek yazı,afiş ve benzerlerinden sendika sorumludur.

      5. İşveren tarafından işyerinde masa,sandalye,dosya dolabı,şehir içi ve dahili hatlı telefonu bulunan bir temsilci odası tahsis eder.

Madde 15-

1. İşveren tüm çalışanlara mesleki becerilerinin artırılması ve mesleki bakımdan gelişmelerini sağlayacak eğitimleri yaptırır.

   Çalışanın bilgi ve becerisini arttırmak suretiyle iş veriminin yükseltilmesi amaçlanır.Sendika, işveren ve odalar, mesleki teşekküller, dernekler ve benzeri kurum ve kuruluşlar tarafından müştereken düzenlenen kurs, seminer ve konferanslar için işveren kendi salon araç ve gereçlerini başkanın iznine bağlı olarak ücretsiz tahsis eder.

   
   

2. Teknik elemanlarının ve zabıta memurlarının sendikanın bilgisi dahilinde mesleki konularda bilgi ve becerilerinin artırılması amacı ile değişik ekiplerle rotasyonu sağlanır.

Madde 16-Zaruri hallerde tüm memurlar hafta sonu ve tatil günlerinde ve bitirilmesi gereken iş olması halinde mesai sonrası işverenin çağrısı üzerine göreve gelmek zorundadır.

Madde 19- Yıllık izni bulunmayan (kullanmış olan) mazeret izni olarak yılda 10 gün olmak üzere işveren çalışana mazeret izni kullandırır.(O yıl içinde)

Madde 23- Çalışanın sel, yangın, deprem gibi doğal afetlere maruz kalması halinde uğradığı zarar için işyeri kurulunun belirleyeceği oranda katkı sağlar.”

Kanun hükmünden açıkça anlaşılacağı üzere; belediye başkanı ile sendika temsilcisi, sadece ödenecek olan sosyal denge tazminat tutarını kanuni sınırlarda tespit etmek üzere yetkilendirilmiştir. Bunun dışında sözleşme hakkını toplu sözleşme gibi düşünmek ve sözleşme metnine yetkilendirilen husus dışında başkaca hükümler koymak yersizdir. Zira 4688 sayılı Kanun'un 32'nci maddesinde mahalli idarelerle imzalanan sözleşmenin Kanun'un uygulanması bakımından toplu sözleşme sayılamayacağı, açıkça belirtilmiştir.

Sosyal denge tazminatı ödenmesine ilişkin sözleşme, sadece sosyal denge tazminatını belirlemek üzere akdedilmelidir.