Belediyenin yetki ve sorumluluk alanındaki tekstil atıklarının toplanması ve geri kazanımı işi, gelir getirici nitelikte olmasına rağmen, protokol kapsamında özel bir firmaya ihalesiz ve herhangi bir bedel alınmaksızın işlettirilmektedir.

2872 sayılı Çevre Kanunu’nun “Kirletme yasağı” başlıklı 8’inci maddesinde; “Her türlü atık ve artığı, çevreye zarar verecek şekilde, ilgili yönetmeliklerde belirlenen standartlara ve yöntemlere aykırı olarak doğrudan ve dolaylı biçimde alıcı ortama vermek, depolamak, taşımak, uzaklaştırmak ve benzeri faaliyetlerde bulunmak yasaktır.

Kirlenme ihtimalinin bulunduğu durumlarda ilgililer kirlenmeyi önlemekle; kirlenmenin meydana geldiği hallerde kirleten, kirlenmeyi durdurmak, kirlenmenin etkilerini gidermek veya azaltmak için gerekli tedbirleri almakla yükümlüdürler.” hükmü tesis edilmiştir.

02.04.2015 tarihinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından yayımlanan Atık Yönetimi Yönetmeliği’nin 4’üncü maddesinde; “Atık: Üreticisi veya fiilen elinde bulunduran gerçek veya tüzel kişi tarafından çevreye atılan veya bırakılan ya da atılması zorunlu olan herhangi bir madde veya materyali, ifade eder.” şeklinde tanımlanmıştır. Yönetmelik’in 2’nci maddesinde; Ek-4 atık listesinde verilen atıkların Yönetmelik kapsamında olduğu düzenlemesi yapılmıştır. Ek-4’de yer alan listeye göre tekstil atıkları söz konusu liste içerisinde yer almaktadır.

Mezkûr Yönetmelik’in 5’inci maddesinin birinci fıkrasının (b) bendinde; “Atık üretiminin kaçınılmaz olduğu durumlarda atıkların; yeniden kullanımı, geri dönüşümü ve ikincil hammadde elde etme amaçlı diğer işlemler ile geri kazanılması, enerji kaynağı olarak kullanılması veya bertaraf edilmesi esastır. Atıkların alternatif hammadde ve ek yakıt olarak kullanılmasına ilişkin esaslar Bakanlıkça belirlenir.” düzenlemesi atık yönetimine ilişkin genel ilkeler arasında zikredilmiştir. Bu bağlamda, geri dönüşüm süreçlerine dâhil edilebilecek her türlü atığın geri dönüşümü sağlanmalıdır. Aynı zamanda söz konusu iş İdare açısından gelir getirici bir iş niteliğindedir.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin birinci fıkrasının (g) bendinde katı atıkların toplanması, taşınması, ayrıştırılması, geri kazanımı, ortadan kaldırılması ve depolanması ile ilgili bütün hizmetleri yapmak ve yaptırmanın belediyenin yetkileri arasında olduğu belirtilmiştir.

İdare tarafından 20.02.2019 tarihinde Tekstil Atıklarını Toplama Protokolü yapılmıştır. Protokolün süresi 5 yıl olarak belirlenmiş aynı zamanda tarafların mutabakatı sağlamaları halinde protokol süresinin 5 yıl sonrasında uzatılabileceği hükmü tesis edilmiştir. İdare söz konusu protokol kapsamında … adlı firmadan herhangi bir bedel de almamıştır. Gelir getirici nitelikte olan tekstil atıklarının toplanması ve geri kazanımı işinin 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu kapsamında yer alan İdare tarafından mevzuat hükümlerine uygun olarak ihale edilerek ve belirli bir bedel karşılığında yaptırılması gerekmektedir.

Söz konusu tespit sonrasında, İdare tarafından, söz konusu işe ilişkin 17.03.2020 tarihinde 2886 sayılı Kanun’un 45’inci maddesine göre açık teklif usulü 3 yıl süre ile ihale yapıldığı ve 08.05.2020 tarihinde sözleşme imzalandığı ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, tekstil atıklarının toplanması işinin gelir getirici bir faaliyet olduğu dikkate alınarak söz konusu imtiyaz hakkının 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre ihale ile verilmesi önem arz etmektedir.