775 sayılı Gecekondu Kanunu hükümlerine göre oluşturulması gereken fon hesabının vadeli hesap niteliğinde olmadığı, belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazlarının satış bedellerinden gelen payın fon hesabına aktarılmadığı ve belediyenin cari harcamalarında kullanıldığı görülmüştür.

775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların teşkili ve kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde sayılan kaynaklardan sağlanacak gelirlerin, belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanarak bir fon oluşturulacağı hüküm altına alınmıştır.

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanunu'nda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 5’inci maddesinde ise, belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmının %10’unun, 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılacağı belirtilmektedir.

Yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere, belediye sınırları içerisinde Hazineye ait taşınmazların satışından tahsil edilen paraların %10’unun ilgili idarenin açmış olduğu gecekondu fonu hesabına aktarılması gerekmektedir.

Gecekondu Kanunu’nda belirtilen hizmetlerde kullanılmak üzere oluşturulacak fon hesabının kaynakları arasında “Fonda toplanacak paraların faiz ve sair gelirleri” de

sayıldığından, bu hesapta tutulan paranın nemalandırılmasının öngörüldüğü anlaşılmaktadır. Yani, ilgili mevzuat hükmünden fon hesabının vadeli mevduat hesabı niteliğinde olması gerektiği sonucuna ulaşılmaktadır.

Ayrıca, bu fonda biriken tutarların kullanılabilmesi için öncelikle Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izninin bulunması ve harcamanın 775 sayılı Kanun’un 13’üncü maddesinde sayılan alanlarla sınırlı olması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, ilçe sınırları içindeki taşınmaz satışlarından Belediyeye gönderilen toplam 3.536.758,11 TL tutarındaki payın gecekondu fonu hesabı yerine vadesiz bir banka hesabına aktarıldığı ve 775 sayılı Kanun’da öngörülen amaçların dışında, muhtelif ödemeler için kullanıldığı görülmüştür.

Her ne kadar Hazineye ait taşınmazların satışından Belediyeye aktarılan pay muhasebe kayıtlarında takip edilse de, söz konusu tutarın gecekondu fonu hesabı dışında vadesiz hesaplarda tutuluyor olması hem faiz gelir kaybına yol açmakta hem de Belediyeye aktarılan tutarın amacı dışında kullanılmasına neden olmaktadır.

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından 24.02.2022 tarih 311760 sayılı Resmi Gazetede yayınlanan Genelge ile yapılan proje ve yatırımlar ile ilgili geçmiş hak ediş ödemelerinde fiyat farkı ödemesi çıkarıldığı bundan dolayı nakit sıkıntısı oluştuğu ve ilgili hesabın kullanıldığı nakit durumu uygun olduğu zaman ilgili hesaba aktarım yapılacağı belirtilmiştir.

Belirtilen sorunların yaşanmaması için taşınmaz satışlarından Belediyeye aktarılan payların gecekondu fonu hesabına aktarılmasının ve ilgili paraların vadeli hesapta değerlendirilmesinin uygun olacağı değerlendirilmektedir.