4857 sayılı İş Kanunu’nun“Yıllık ücretli izin hakkı ve izin süreleri” başlıklı 53'üncü maddesinde, işçilere yıllık izin verileceği ve yıllık ücretli izin hakkından vazgeçilemeyeceği;

“Yıllık ücretli iznin uygulanması” başlıklı 56’ncı maddesinde, yıllık iznin 53'üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesinin zorunlu olduğu;

“Sözleşmenin sona ermesinde izin ücreti” başlıklı 59’uncu maddesinde,iş sözleşmesinin, herhangi bir nedenle sona ermesi halinde işçinin hak kazanıp da kullanmadığı yıllık izin sürelerine ait ücretin sözleşmenin sona erdiği tarihteki ücreti üzerinden kendisine veya hak sahiplerine ödeneceği;

“İzinlere ilişkin düzenlemeler” başlıklı 60’ıncı maddesinde ise, yıllık ücretli izinlerin, yürütülen işlerin niteliğine göre yıl boyunca hangi dönemlerde kullanılacağı, izinlerin ne suretle ve kimler tarafından verileceği veya sıraya bağlı tutulacağı, yıllık izinin faydalı olması için işveren tarafından alınması gereken tedbirler ve izinlerin kullanılması konusuna ilişkin usuller ve işverence tutulması zorunlu kayıtların şeklinin Çalışma ve Sosyal Güvenlik

Bakanlığı tarafından hazırlanacak bir Yönetmelik’te gösterileceği belirtilmiştir.3.3.2004 tarih ve 25391 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği’nde de 4857 sayılı Kanun’a uygun olarak yıllık izinlerin kullanımı ile ilgili düzenlemeler yapılmıştır.

4857 sayılı Kanun’un 56’ncı maddesinde yılık iznin 53’üncü maddede gösterilen süreler içinde işveren tarafından sürekli bir şekilde verilmesinin zorunlu olduğu hükmüne göre asıl yapılması gereken yıllık iznin kullandırılmasıdır. Nitekim 4857 sayılı Kanun’un “Yıllık ücretli izin hükümlerine aykırılık” başlıklı 103’üncü maddesinde,

“Yıllık ücretli izni bu Kanunun 56 ncı maddesine aykırı olarak bölen veya izin ücretini 57 nci maddenin üç ve dördüncü fıkralarında belirtilen usule aykırı olarak ödeyen veya eksik ödeyen veya 59 uncu maddedeki hak edilmiş izni kullanmadan iş sözleşmesinin sona ermesi halinde bu izne ait ücreti ödemeyen veya 60 ıncı maddede belirtilen yönetmeliğin esas ve usullerine aykırı olarak izin kullandırmayan veya eksik kullandıran işveren veya işveren vekiline bu durumda olan her işçi için ikiyüzyirmi Türk Lirası idari para cezası verilir.” hükmü yer almaktadır.

Yukarıda yer alan 4857 sayılı Kanun’un yıllık ücretli izin hakkını düzenleyen maddelerine göre işçilerin yıllık ücretli izin hakkından feragat etmesine cevaz verilmemekte, işverenin de işçilere sürekli bir şekilde yıllık izin vermesi zorunlu tutulmaktadır. Aksi bir uygulamada, işçi emekli olduğunda veya iş sözleşmesi son bulduğunda yasa hükmü gereği yıllık ücretli izin hakkı, ücret alacağına dönüşmektedir.

Kullanılmayan izinlerin son ücret üzerinden ödenmesi, işçilerin izin kullanmaktan kaçınarak feragat edebilmelerine neden olmaktadır. İdare veya birim yetkililerinin buna izin vermemesi, Anayasal bir hak olan izni, işçilere kullandırması gerekir. Zira birikmiş izin alacaklarının ücrete dönüşmesi halinde, İdare bütçesine mali açıdan bir yük getirdiği açıktır.

2018 yılı mali işlemlerinin incelenmesi neticesinde; işçilerin 2000 yılından bu tarihe kadar 399, 398, 397, 383 ve 380 gün gibi kullanılmayan izinlerin olduğu anlaşılmıştır. İşçilerin izin durumuna ilişkin denetim tarihi itibariyle belediye bünyesinde bulunan 69 işçinin 200 günden, 44 işçinin 300 günden, 12 işçinin ise 400 günden fazla birikmiş yıllık izinleri bulunmaktadır. Bir işçinin 12 yıllık kesintisiz izin kullanmadığı ve 759 gün birikmiş yıllık ücretli izin hakkı bulunduğu gibi bir durum oluşmaktadır ki bu durum hayatın olağan akışına aykırıdır.

Bulgu konusu husus, Denizli Büyükşehir Belediyesi 2016 ve 2017 yılı Sayıştay

Denetimi Raporlarında da konu edilmiş olup, denetim yılında da herhangi bir düzeltici işleme rastlanmamıştır.

İşçilere ücretli yıllık izinlerinin mevzuat ve sözleşme hükümlerinin öngördüğü şekilde kullandırılması, bu suretle İdare için ileride doğması muhtemel ödeme yükünün önüne geçilmesi önem arz etmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Bulguda belirtilen yüksek izin gün sayısına haiz personelin planlanmış olan izinleri 2019 yılı içerisinde kullandırılmaya başlanmıştır. Bütün birimlerden yıllık izin planlaması stenmiş, kullandırılmayan yıllık izinlerin kullandırılması hususunda genel yazı ile birimlere bilgilendirme yapılmıştır. Bulgu konusu husus titizlikle takip edilecektir.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; Bütün birimlerden yıllık izin planlamasının istendiği, kullandırılmayan yıllık izinlerin kullandırılması hususunda genel yazı ile birimlere bilgilendirme yapıldığı ve bulgu konusu tespitin titizlikle takip edileceği belirtildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.