Kamu İdaresi tarafından ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar için düzenlenen yapı tatil zabıtlarına ilişkin mevzuatta öngörülen süre içerisinde ruhsat alınmayan veya ruhsata uygun hale getirilmeyen yapılara yönelik encümen kararlarının yerine getirilmediği görülmüştür.

3194 sayılı İmar Kanunu'nun “Ruhsatsız veya Ruhsat ve Eklerine Aykırı Olarak Başlanan Yapılar” başlıklı 32'nci maddesinde, ruhsat alınmadan yapıya başlandığı veya ruhsat ve eklerine veya ruhsat alınmadan yapılabilecek yapılarda projelerine ve ilgili mevzuatına aykırı yapı yapıldığının ilgili idarece tespitinin yapılacağı, yapının mühürlenerek inşaatın derhal durdurulacağı hüküm altına alınmıştır.

Aynı maddenin devamında; durdurma, yapı tatil zaptının yapı yerine asılmasıyla yapı sahibine tebliğ edilmiş sayılacağı, bu tarihten itibaren en çok bir ay içinde yapı sahibinin, yapısını ruhsata uygun hale getirerek veya ruhsat alarak mührün kaldırılmasını isteyeceği, aykırılığın giderilmiş olduğu veya ruhsat alındığı ve yapının bu ruhsata uygunluğu, inceleme sonunda anlaşılırsa, mührün kaldırılarak inşaatın devamına izin verileceği ifade edilmiştir.

Aksi durumda ruhsatın iptal edileceği, ruhsata aykırı veya ruhsatsız yapılan binaların, belediye encümeni kararını müteakip belediye tarafından yıktırılacağı ve masrafının yapı sahibinden tahsil edileceği, yapı tatil tutanağının düzenlendiği tarihten itibaren bir ay içinde yapı sahibi tarafından yapının ruhsata uygun hale getirilmediğinin veya ruhsat alınmadığının ilgili idaresince tespit edilmesine rağmen iki ay içinde hakkında yıkım kararı alınmayan yapılar ile hakkında yıkım kararı alınmış olmasına rağmen altı ay içinde ilgili idaresince yıkılmayan yapıların, yıkım maliyetleri döner sermaye işletmesi gelirlerinden karşılanmak üzere Bakanlıkça yıkılabileceği veya yıktırılabileceği, bu durumda yıkım maliyetlerinin %100 fazlası ile ilgili idareden tahsil edileceği, ilgili idarenin ödememesi durumunda 5779 sayılı İl Özel İdarelerine ve Belediyelere Genel Bütçe Vergi Gelirlerinden Pay Verilmesi Hakkında Kanun gereğince aktarılan paylarından kesilerek tahsil olunacağı belirtilmiştir.

Ruhsat ve eklerine aykırı olarak yapılan yapılar nedeniyle para cezası verilmesine karar verilebilmesi için, idarece yapı hangi aşamada olursa olsun yapı tatil tutanağının düzenlenmesi gerekmekte olup, verilecek para cezasının ruhsata aykırılıkların durumuna, niteliğine ve sınıfına, yerleşmeye ve çevreye etkisine, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğine ve aykırılığın büyüklüğüne göre mevzuata aykırılığın her bir metrekaresi için hesaplanacağı dikkate alındığında söz konusu tutanakta ruhsatsız ya da ruhsata aykırı yapının durumunun, niteliğinin, yerleşmeye ve çevreye etkisinin, can ve mal emniyetini tehdit edip etmediğinin ve metrekaresinin somut ve ayrıntılı olarak belirtilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılara ilişkin düzenlenen 245 yapı tatil tutanağı bulunduğu görülmüştür. Yapı tatil tutanaklarına konu yapıların 45 tanesinde ilgililerince aykırılıkları ortadan kaldırıldığı, 4 tanesinde ise idarece yıkımın gerçekleştirildiği anlaşılmış olup geriye kalan 196 yapı tatil tutanağı için düzenlenen yıkım kararı uygulanmadığı tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi cevabında, idarece oluşturulan yıkım programı kapsamında yıkım işlemlerinin gerçekleştirildiği, yıkıma ilişkin çalışmalara yürütmeyi durdurma davalarından kaynaklanan yasal süreçlerin sonlanmasına müteakip başlanıldığı, ilgili müdürlüğe ait araç parkının bulunmaması ve hizmet götürülen alanın yüz ölçümünün büyük olması sebebiyle araç temini konusunda aksaklıkların meydana geldiği ve bu sebeplerden dolayı bazı yıkımların gerçekleştirilemediği, yıkım işlemlerinin sonraki senelerde de gerçekleştirilebileceği ifade edilmiştir. Her ne kadar ilgili müdürlüğe ait bir araç parkının olmaması ve faaliyet gösterilen alan çapının geniş olması gerekçe gösterilmişse de bahse konu şartlar mevzuatta yer alan hükümlerin yerine getirilmesine engel teşkil etmemektedir. İlgili müdürlük idare envanterinde var olan araçları bu amaç doğrultusunda kullanabileceği gibi personel planlamasını da bu doğrultuda gerçekleştirerek yasal süreci sonuçlanan yapılar hakkında ise yıkım işlemlerinin tamamlanması gerekmektedir.

Yapı tatil tutanakları hakkında encümende verilen kararların kamu idaresine mali yük doğmaması için anılan mevzuat hükümlerince yerine getirilmesi gerekmektedir.