SASKİ tarafından bazı kamu kurumlarından tahsil edilen su alacaklarının, abone bazında ayırt edilemediği için emanetler hesabında izlendiği ve bütçe geliri olarak kaydedilemediği tespit edilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 333 Emanetler Hesabının niteliğini açıklayan 260’ıncı maddesine göre emanet olarak nakden veya mahsuben tahsil edilen tutarlar bu hesapta izlenmelidir. Dolayısıyla bu hesap kurumun geliri veya varlığı olarak değerlendirilmeyen ve ilgilisine iade edilene kadar muhafaza edilen yabancı kaynakların izlenmesi amacıyla kullanılmaktadır.

Yapılan incelemede, İdare tarafından kamu kurumlarından tahsil edilen bazı su alacaklarının abonelik bazında ayırt edilemediği ve hangi faturaya ait olduğu tespit edilemediği için bütçe gelirine kaydedilmeden emanetler hesabında bekletildiği anlaşılmıştır. Tahsilat tutarının abone bazında ayırt edilebilmesi durumunda ise emanet hesabındaki tutar kapatılmaktadır. Örnek vermek gerekirse, Milli Eğitim Bakanlığından tahsil edilen su alacakları hangi aboneler (örneğin okul bazında) için ödendiği tespit edilemediğinden emanetler hesabında takip edilmektedir ve tahsil edilmesine rağmen abone bazında ayırt edilemediği için bütçe geliri hesabına da kaydedilmemektedir.

Toplu tahsilatın abone bazında ayırt edilememesinin yarattığı bir diğer sorun ise, ödenmesine rağmen bazı borçların SASKİ sisteminde ödenmemiş borç olarak görünebilmesi ve alacakların takibini zorlaştırabilmesidir. Nitekim SASKİ tarafından bu sorunlar çeşitli

tarihlerde ilgili Kurumlara bildirilmiştir.

Abonelik bazında ayırt edilemeyen ancak tahsil edilmiş su alacaklarının bütçe gelirine kaydedilemediği düşünüldüğünde, bütçe geliri hesabının olması gerekenden eksik görünmesine, tahakkuk ve tahsilat kayıtlarının sağlıklı yapılmamasına sebep olunmaktadır. İdareden alınan bilgilere göre 2022 yılı su tahsilatlarından 56.030,80 TL’si abone bazlı tespit edilemediği için emanetler hesabında bekletilmektedir. 31.12.2022 tarihi itibariyle geçmişten gelen ve abonesi tespit edilemeyen toplam tutar ise 3.684.534,12 TL’dir.

Diğer taraftan tahsilat yapılmadan önce bu nitelikte olan alacaklar için tahakkuk kaydı yapılmamakta yani 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabı ile 600 Gelirler Hesabına kayıt yapılmamakta, ancak tahsilatın hangi aboneliğe ait olduğu tespit edildiğinde 120 Gelirlerden Alacaklar Hesabından çıkış yapılmaktadır. Bu durum 2022 yılı mali tablolarında 120 Gelirlerden Alacaklar ile 600 Gelirler Hesabında hataya sebebiyet verse de, bu nitelikte alacak kaleminin fazlalığı nedeniyle hata tutarı konusunda net tespit mümkün olmamıştır.

Kamu idaresi özetle, ilgili kurumların ve şahısların bilgilerinin doğru şekilde tespit edildiğini ve tahakkuk kayıtlarının yapılmış olduğunu, ilgilisi bulunmayan tahsilatların ise emanet hesabından gelir hesabına aktarıldığını, geçmiş yıllardan gelen ve 333 Emanet hesabında bekletilen diğer borçların da gelir hesabına kayıt edildiğini ifade etmiştir. Ancak bu durum 2022 yılı mali tablolarındaki hatayı etkilememektedir.

Sonuç olarak, bundan sonraki süreçte ilgili kurumlar ile görüşülerek bilgilerin doğru şekilde elde edilmesi ve bu nitelikteki alacakların tahakkuk kayıtlarının yapılması, tahsilatların ise emanet hesabı yerine bütçe hesaplarında kayıt altına alınması gerekmektedir.