Hendek Belediyesi tarafından 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 5’inci maddesindeki temel ilkelere ve Kamu İhale Genel Tebliği’ne uyulmayarak bazı mal alımı ve yapım işlerinin parasal limitlerin altında kalmak amacıyla kısımlara bölündüğü tespit edilmiştir.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 5’inci maddesine göre; İdareler, yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Aralarında kabul edilebilir doğal bir bağlantı olmadığı sürece mal alımı, hizmet alımı ve yapım işleri bir arada ihale edilemez. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez. Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin "Doğrudan temine ilişkin açıklamalar" başlıklı 22’nci maddesine göre; bu bentte belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın Kanun’un ilgili hükümlerine göre ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir. Ayrıca, 4734 sayılı Kanun’un 19’uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanun’un 22’nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22’nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı

Kanun’un temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir.

Yukarıda yer verilen yasal düzenlemelerden anlaşılacağı üzere, temel ihale usulleri dışında yer alan doğrudan temin yöntemi ile ihtiyaçların karşılanması ancak kanunda belirtilen özel hallerde mümkün olabilmektedir. Kanun’un 22’nci maddesinde bu özel hallerden biri olarak Büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idarelerin on beş milyar, diğer idarelerin beşmilyar Türk Lirasını aşmayan ihtiyaçları şeklinde belirtilmiştir. (2021 yılında büyükşehir belediyeleri sınırlarında olan idareler için söz konusu limit tutarı 121.405,00 TL’dir).

Hendek Belediyesi 2021 yılı içerisinde 2 açık ihale 2 pazarlık usülü ihale gerçekleştirmiştir. Gerçekleştirdiği 1 açık ihale iptal olmuştur. İhaleli gerçekleştirdiği toplam alım miktarı 5.371.494,05 TL iken doğrudan temin ile 1321 adet alımda toplam 19.374.280,88 TL tutarında alım gerçekleştirmiştir. Belediye alımlarının büyük bir kısmını doğrudan temin ile gerçekleştirmektedir. Yapılan 14.025.429,91 TL tutarında 283 adet alım belediye şirketi Türkay Hendek Yatırım Planlama ve Hizmet A.Ş. tarafından temin edilmiştir. Doğrudan temin ile yapılan alımların %72’si belediye şirketi tarafından karşılanmıştır.

Ayrıca belediye tarafından yapılan bu alımlarda beton parke yapımı, beton parke malzeme alımı, yol yapımı için malzeme alımı, çeşitli inşaat gereçleri alımı gibi başlıklarda toplam 82 adet alımda 11.537.089 TL tutarındaki mal alımı ve yapım işini belediye şirketi Türkay Hendek Yatırım Planlama Ve Hizmet A.Ş.’den gerçekleştirmiştir. Kamu İhale Kanununda belirtilen ihale usulleri ile alınması gerekirken alımlar kısımlara bölünerek yine aynı Kanunda özel alım usulü olarak belirtilen doğrudan temin usulü ile alımı gerçekleştirilmiştir.

İhale yoluyla edinilmesi gereken söz konusu alımların parasal limitlerin altında kalmak amacıyla kısımlara bölünmesi sonucunda Kamu İhale Kanunu’nun rekabet ve eşit muamele ilkeleri sağlanmamıştır.