Kurum’un kayıtlı duran varlıklarının değerini, kullanım süresini ve hizmet kalitesini artıracak şekilde yapılan harcamaların, duran varlıkların kayıtlı değerine ilave edilmesi gerekirken, doğrudan gider kaydedildiği tespit edilmiştir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliğinin “25 Maddi Duran Varlıklar” başlıklı 169’uncu maddesinde;

“Maddi duran varlıklar hesap grubu, kamu idarelerince faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve tahmini yararlanma süresi bir yıldan fazla olan fiziki varlıklar, bunların birikmiş amortismanları ile ayrılan değer düşüklüğü karşılıklarının izlenmesi için kullanılır.”

Denilmektedir.

Mezkur Yönetmelik’in “Hesap grubuna ilişkin işlemler” başlıklı 170’inci maddesinin

(b) bendinde ise;

“Maddi duran varlıklar için yapılan değer arttırıcı harcamalar;

1) Maddi duran varlıklar için sonradan yapılan ve o varlığın değerini, kullanım süresini, ürün ve hizmet kalitesini, sağlanan faydayı arttıran veya üretilen mal veya hizmetlerin üretim maliyetini azaltan her türlü maliyet, ilgili maddi duran varlığın kayıtlı değerine ilave edilir ve amortisman hesaplamasında dikkate alınır.”

Hükmü yer almaktadır.

Muhasebat Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan 47 Sıra Nolu Amortisman ve Tükenme Payları Tebliği’nde duran varlıklardan hangilerinin amortisman ve tükenme payına tabi tutulacağı belirtilmiş olup ilgili Tebliğ’in 4’üncü maddesinde duran varlıkların amortisman ve tükenme payına tabi değerlerinin maliyet bedeli olacağı, maliyet bedelinin ise, bir varlığın satın alınması, üretilmesi veya değerinin artırılması için yapılan harcamalar veya verilen kıymetlerin toplamı olacağı, bir varlık için yapılan harcamaların, kayıtlı değerine ilave edilmesi halinde, amortisman hesaplamasının varlığın yeni değeri üzerinden yapılacağı belirtilmiştir.

Aynı Tebliğ’in “Amortisman ve tükenme payı süre ve oranları” başlıklı 6’ncı maddesinde hesaplarda kayıtlı duran varlıklar için yapılan harcamalardan 34.000 TL’lik limiti aşanların değer artırıcı harcama olarak kabul edileceği ve henüz amortisman ayırma süresini tamamlamamış olan duran varlıklar için yapılan değer artırıcı harcamaların, varlığın maliyet bedeline eklenerek kalan amortisman süresince eşit olarak amortisman ayrılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer alan mevzuat hükümleri uyarınca Üniversite’ye ait binalar için yapılan ve ayrıntısı aşağıdaki tabloda gösterilen toplam 7.738.057,07 TL tutarındaki değer artırıcı nitelikteki harcamaların ait oldukları varlıkların değeri ile ilişkilendirilerek 252 Binalar Hesabına ilave edilmesi gerekirken 630 Giderler Hesabına kaydedilerek giderleştirildiği görülmüştür.

‌Tablo 9: Doğrudan Giderleştirilen Değer Artırıcı Nitelikteki Harcamalar

Kamu idaresi, tabloda yer verilen işler arasından;

• Hendek İdari Ofis ve Lab. Tadilatları İşleri,

• Turizm Fak. ve Kampüs Çeşitli Tadilatları İşleri,

• Kocaali Denizcilik MYO Tadilatları İşleri,

• Sağlık Bilimleri Fak. İdari Ofis Oluşturulması Tadilatları İşi,

• SUBÜ Teknoloji Fakültesi, Spor Bilimleri Fakültesi Tadilatlarının Yapılması İşi,

• SUBÜ Hizmet Binaları Tadilatları İşi (Ferizli MYO, Sağlık Bil. Fak ve Karasu MYO Boya, Mantolama, Yalıtım Tadilatları İşi)

için yapılan harcamaların binanın değerinde bir artışa sebep olmadığını, sadece binanın ömrünü uzatmak için yapılan iyileştirme çalışmalarını kapsadığını, bazılarının ise farklı hizmet binalarındaki bakım ve tadilat işlerinin birleştirilmesiyle oluştuğunu belirtmişlerdir.

Dolayısıyla kamu idaresi, değer artırıcı olarak sayılamayacak yukarıdaki işler için yapılan harcamaların binaların kayıtlı değerine ilave edilmesi yerine giderleştirilmesinin doğru olduğunu değerlendirmektedir.

Ancak kamu idaresi tarafından yapılan bu değerlendirme doğru değildir. Zira yukarıda belirtilen mevzuata göre değer artırıcı harcama olarak kabul edilecek harcamalar arasında o varlığın kullanım süresini yani ömrünü uzatan harcamalara da yer verilmiştir. Dolayısıyla kamu

idaresinin sadece binanın ömrünü uzatmak için yapılan iyileştirme çalışmaları olarak belirttiği harcamalar da Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nde yer verilen değer artırıcı harcamalar kapsamına girmektedir. Ayrıca yapılan harcamalardan 34.000 TL’lik limiti aşanların değer artırıcı harcama olarak kabul edileceği de yukarıda anılan Tebliğ'de hüküm altına alınmıştır. Her ne kadar kamu idaresi tarafından yapılan işlerin bazılarının farklı hizmet binalarındaki bakım ve tadilat işlerinin birleştirilmesiyle oluştuğu belirtilmişse de duran varlığa yapılan ve 34.000 TL'yi aşan her harcama değer artırıcı harcama olarak kabul edilmeli ve harcama yapılan varlığın kayıtlı değerine ilave edilmelidir.

Sonuç olarak Üniversite tarafından duran varlıklarının değerini, kullanım süresini ve hizmet kalitesini artıracak şekilde yapılan harcamaların, duran varlıkların kayıtlı değerine ilave edilmesi gerekirken doğrudan gider kaydedilmesi nedeniyle mali tablolarda 252 Binalar Hesabının 7.738.057,07 TL noksan; 630 Giderler Hesabının ise aynı tutar kadar fazla görünmesine sebebiyet verildiği değerlendirilmektedir.