Karar Künyesi
Üniversitenin şube müdürlüğü kadrolarına; şube müdürlüğünden daha üst görev niteliğinde bulunan enstitü sekreterliği, fakülte ve yüksekokul sekreterliği kadrolarından gerekli şartları taşımadığı halde görevde yükselme sınavına tabi tutulmaksızın atamalar yapıldığı görülmüştür.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu’nun “Temel ilkeler” başlıklı 3'üncü maddesinde
“Bu kanunun temel ilkeleri şunlardır:
Sınıflandırma:
...
Liyakat:
Devlet kamu hizmetleri görevlerine girmeyi, sınıflar içinde ilerleme ve yükselmeyi, görevin sona erdirilmesini liyakat sistemine dayandırmak ve bu sistemin eşit imkânlarla uygulanmasında Devlet memurlarını güvenliğe sahip kılmaktır.
…” denilmektedir.
Yükseköğretim Üst Kuruluşları ile Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği'nin “Amaç” başlıklı 1'inci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmeliğin amacı, liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde, hizmet gerekleri ve personel planlaması esas alınarak yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumları memurlarının görevde yükselme ve unvan değişikliğine ilişkin usul ve esasları belirlemektir.” Denilmektedir.
Yönetmelik'in “Görev grupları” başlıklı 5'inci maddesinde, “(1) Bu Yönetmelik kapsamında görevde yükselme ve unvan değişikliğine tabi kadro unvanları aşağıda gösterilmiştir.” denildikten sonra “şube müdürü” kadrosu da görevde yükselmeye tabi kadro unvanı olarak burada zikredilmiştir.
Daha sonra Yönetmelik'te, görevde yükselmeye tabi olan kadrolara atanacak personelde aranacak genel ve özel şartlar belirlenmiştir.
Yönetmelik'in “Görevde yükselme suretiyle atanacaklarda aranacak genel şartlar” başlıklı 6'ncı maddesinde;
“(1) Bu Yönetmelikte belirtilen kadrolara görevde yükselme suretiyle atanabilmek için;
İlan edilen kadrolar için belirlenen başvuru süresinin son günü itibarıyla 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 68'inci maddesinin (B) bendinde belirtilen hizmet şartlarını taşımak,
İlan edilen kadrolar için belirlenen başvuru süresinin son günü itibarıyla, ilgilinin başvurulan kadroya ilişkin 7'nci maddede belirtilen alt görevlerde toplam en az üç yıl hizmeti bulunmak, ilan edilen kadro için bu şartı sağlayan personel bulunmaması durumu hariç olmak üzere, bu hizmet süresinin en az bir yılını kurumda geçirmiş olmak,
ç) Görevde yükselme sınavında başarılı olmak, gerekir.”
Denilmektedir.
Yönetmeliğin “Görevde yükselme sınavı sonucu atanacaklarda aranacak özel şartlar” başlıklı 7'nci maddesinde;
“(1) Bu Yönetmeliğe tabi kadrolara görevde yükselme suretiyle yapılacak atamalarda aranacak özel şartlar aşağıda belirtilmiştir.” denildikten sonra (a) bendinde, şube müdürü kadrolarına atanabilmek için en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olmak gerektiği belirtilmiştir. Aynı fıkranın (b) bendinde ise, ilan edilen kadrolar için belirlenen başvuru süresinin son günü itibarıyla, yükseköğretim üst kuruluşları ile yükseköğretim kurumlarında şef, koruma ve güvenlik şefi, uzman, sivil savunma uzmanı, araştırmacı, basın ve halkla ilişkiler müşaviri, müze araştırmacısı, çözümleyici, başhemşire, müdür yardımcısı kadrolarından birinde veya en az lisans düzeyinde öğrenim gerektiren unvan değişikliğine tabi kadrolardan birinde çalışıyor olmak gerektiği belirtilmiştir.
Mevzuat hükümlerinden anlaşılacağı üzere görevde yükselmeye tabi bir kadro olan şube müdürlüğü kadrosuna atanabilmek için bazı özel ve genel şartları taşımak ve görevde yükselme sınavından başarılı olmak gerekmektedir. Bununla beraber Yönetmeliğin “Görev grupları arasındaki geçişler ve sınavsız atanma” başlıklı 20'nci maddesinde;
“(1) 5'inci maddede belirtilen görev grupları arasındaki atamalar aşağıdaki esaslara göre yapılır.
Aynı görev grubu içinde kalmak kaydıyla, ilgili personelin isteği ve atanılacak kadronun gerektirdiği özellikleri taşıyanlar sınav yapılmaksızın alt görevlere atanabilirler.
Gruplar arasındaki görevde yükselme ve unvan değişikliği niteliğindeki atamalar görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabidir. Ancak, Kurumda veya diğer kamu kurum ve kuruluşlarında daha önce bulunulan görevler ile bu görevlerle aynı düzey görevlere veya alt görevlere, görevde yükselme sınavı veya unvan değişikliği sınavına tabi tutulmadan atama yapılabilir.
d) Şube müdüründen daha üst görevlere, en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olmak kaydıyla, genel hükümlere göre sınavsız atama yapılır.
...”
hükümleri yer almaktadır.
657 sayılı Kanun'un yukarıda da değinilen 3'üncü maddesinde de ifade edildiği üzere, Devlet Memurlarının sınıfları içerisinde ilerlemeleri ve yükselebilmeleri hususlarında eşit imkânlara sahip olması ve bu konudaki haklarının garanti altına alınmış olması gerekmektedir.
Bu amaca dönük olarak düzenlenen Görevde Yükselme Yönetmeliği ile de, üniversitelerde çalışan devlet memurlarının görevde yükselebilmeleri objektif kriterlere bağlanmış ve bu husus Yönetmelik'in 1'inci maddesinde geçen “liyakat ve kariyer ilkeleri çerçevesinde” ifadesi ile de açıkça ortaya konulmuştur.
Her ne kadar görevde yükselebilme genel olarak sınav şartına bağlanmış olsa da, yönetmelik buna bir istisna getirmiş ve şube müdüründen daha üst görevlere en az dört yıllık yükseköğrenim mezunu olmak kaydıyla, genel hükümlere göre sınavsız atama yapılabileceği, yine söz konusu üst görevlerde bulunanların sınav şartı aranmaksızın şube müdürlüğü gibi alt görevlere atanabileceği hüküm altına almıştır.
Pamukkale Üniversitesinde söz konusu uygulama ile 2010 yılından 2020 yılı ocak ayına kadar, sekiz Yüksekokul Sekreteri, iki Enstitü Sekreteri, iki Fakülte Sekreteri olmak üzere toplam on iki personel sınavsız sadece talep dilekçesi vererek Şube Müdürü kadrosuna atanmıştır. Örneğin 2020 yılında; daha önce bilgisayar işletmeni olarak görev yapan ve 2020 yılı ocak ayında yüksekokul sekreterliğine atanan üç personel, çok kısa bir süre bu görevde kaldıktan sonra aynı ay içinde şube müdürlüğü kadrosuna sınavsız olarak atanmışlardır.
2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Atama Esasları”nı belirleyen 52’nci maddesinin değişik a fıkrasında;
“a. (Değişik: 17/8/1983 - 2880/29 md.) (…) (1) Genel Sekreter ile daire başkanları, müdürler, hukuk müşavirleri ve uzmanlar, yükseköğretim üst kuruluşlarında ilgili kuruluşların görüşü alınarak Yükseköğretim Üst Kuruluşunun Başkanı; üniversitelerde ise yönetim kurulunun görüşü alınarak rektör tarafından atanır. Fakülte, enstitü ve yüksekokul sekreterinin atanması, ilgili dekan ve müdürün önerisi üzerine rektör tarafından yapılır.” Denilmektedir.
Madde hükmüne göre müdürlerin üniversitelerde yönetim kurulunun görüşü alınarak rektör tarafından atanacağı belirtilmiş olmakla birlikte, ilgili dekan ve müdürün önerisi üzerine rektör tarafından atanan fakülte sekreterlerinin Üniversitelerdeki genel uygulama ile dilekçe vererek görevde yükselme sınavına girmeksizin şube müdürlüğüne atanmaları genel bir uygulamaya dönüşmüştür. Bu yöntemle atama yapılmasının ilgili personelin isteği doğrultusunda yapıldığı ifade edilse de, bir personelin daha alt düzeyde bir kadroya atanmaya ilişkin bir talepte bulunmasının hayatın olağan akışına uygun olmadığı ve aynı zamanda bu üst pozisyonlarda kısa süre görevde kalındığı göz önünde bulundurulduğunda, bu kadroların sınava
girmeksizin şube müdürü olabilmek için adeta birer atlama tahtası olarak kullanıldığı sonucuna varmak kolaylıkla mümkün görünmektedir.
Bunun yanı sıra, söz konusu istisna, bu tür atamalarda sadece sınav şartını ortadan kaldırmaktadır. Bu şekilde ataması yapılacak kişilerin 657 sayılı Kanun ve Yönetmelik'te belirlenen diğer şartları taşıyor olması gerekmektedir. Bu yöntemle ataması yapılan kişilerden bazılarının, Yönetmelik'in 6'ncı maddesinde ifade edilen ve şube müdürlüğü görevinden daha alt görev grubu içerisinde üç yıl süreyle çalışma şartını da taşımadığı anlaşılmıştır. Bu nedenle de söz konusu atama işlemlerinde mevzuata uyarlık bulunmadığı gibi, eşitlik ve liyakat esaslarına aykırılık dolayısıyla çalışma barışını da olumsuz etkileyebileceği değerlendirilmektedir.
Nitekim Kamu idaresince de; Üniversitede bulunan şube müdürü ve üstü kadrolara ilgili mevzuat çerçevesinde atamalar yapılsa da, fakülte ve yüksekokul sekreterliği kadrolarından, görevde yükselme sınavına tabi şube müdürü kadrosuna atamaların eşitlik ve liyakat esasları çerçevesinde görevde yükselme sınavı ile yapılmasına dikkat edileceği ifade edilmiştir.
Bu nedenlerle, Şube Müdürlüklerine Yükseköğretim Üst Kuruluşları İle Yükseköğretim Kurumları Personeli Görevde Yükselme ve Unvan Değişikliği Yönetmeliği’ne uygun olarak görevde yükselme sınavı yapılarak yeterlilik ve objektiflik kriterlerine göre atama yapılması gerekmektedir.