İdarenin taşınmaz işlemleri ile Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) altyapısının incelenmesi sonucunda; içme suyu, kanalizasyon ve yağmur suyu hat verilerinin CBS’de sayısallaştırılma işlemlerinin tamamlanmadığı, ayrıca idare tarafından CBS'ye yalnızca kabul işlemleri tamamlanan işlerin girişinin yapıldığı, devam eden projelerin CBS'de yer almadığı, yine kaynak suyu kiralamalarının ve idarenin yapmış olduğu elektrik trafoları vb. kuruma ait bazı maddi değerlerin de CBS'ye işlenmediği görülmüştür.

5393 sayılı Belediye Kanunu ile 5216 sayılı Büyükşehir Belediyesi Kanunu'na göre belediyelerin görevleri arasında coğrafî ve kent bilgi sistemlerini kurmak (büyükşehir olmayan belediyeler için kurdurmak) bulunmaktadır. Büyükşehir belediyelerinin, müstakil bağlı idaresi konumundaki su idarelerinin de hem bahsedilen Kanun’lar hem de İçme Suyu Temin ve

Dağıtım Sistemlerindeki Su Kayıplarının Kontrolü Yönetmeliği'nin “İlkeler” başlıklı 5’inci maddesine göre, CBS veri tabanının oluşturulması, mevcut verilerin sayısallaştırılarak veri tabanına aktarılması ve sürekli güncellenmesi görevi bulunmaktadır.

2560 sayılı Kanun'da İZSU’nun temel yetki ve görevlerinin “içme, kullanma ve endüstri suyu ihtiyaçlarının her türlü yeraltı ve yer üstü kaynaklarından sağlanması, dağıtılması, her türlü tesisin etüt ve projesinin yapılması veya yaptırılması, kullanılmış sular ile yağış sularının toplanması, yerleşim yerlerinden uzaklaştırılması ve zararsız bir biçimde boşaltma yerine ulaştırılması veya bu sulardan yeniden yararlanılması ve bu amaçla her türlü tesisin etüt ve projesinin yapılması veya yaptırılması” olması dolayısıyla, İdare CBS altyapısında, içme, kullanma suyu hat verileri, kanalizasyon ve yağmursuyu hat verilerinin bölge, mahalle ya da sokak düzeyinde hem mekânsal veri hem de özniteliksel veri (hat uzunluğu, cinsi, ölçüleri, malzeme türü vs.) halinde sayısallaştırılması ve tematik harita katmanları halinde saklanması, atık su, yağmur suyu çizgi ve kanalizasyon verilerinin, verinin kaynağından elde edilerek işlenmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede, ilgili birimlerden 31.12.2021 tarihi itibariyle ilçe-mahalle bazında alınan gerek ihale yöntemiyle gerek İdare imkânlarıyla yapılan içme suyu, kanalizasyon ve yağmur suyu hatlarının boru, çap ve malzeme cinsi, hat metrajı verilerinin CBS altyapısına tam olarak işlenmediği, il sınırlarındaki hat uzunluklarının, mekânsal ve harita katmanları ile özniteliksel verilerin, verinin kaynağından elde edilerek işlenmesinin tam olarak gerçekleştirilmediği görülmüştür.

Örneğin, il düzeyindeki yağmur suyu hat veri ve bilgilerinin ilgili birimde 491.173,89 m, CBS altyapısında 223.003,65 m; içme suyu hat veri ve bilgilerinin ilgili birimde 5.372.232,42 m, CBS altyapısında 223.003,65 m; kanalizasyon hat veri ve bilgilerinin ilgili birimde 2.898.673,99 m, CBS altyapısında 86.261,55 m olarak sayısallaştırılmıştır.

İdareye ait CBS'de kayıtlı olan depo sayısı ile birimlerle yapılan görüşmeler sonucu elde edilen depo sayısının tutarlı olmadığı, yine kurum tarafından kiralanan kaynak sularının da CBS veri tabanında kaydının olmadığı tespit edilmiştir.

Bilindiği üzere CBS, verilerin toplanması, saklanması, analiz edilmesi, kullanıcıya sunulması gibi işlevleri bütünleşik olarak sunan bir bilgi sistemidir. CBS'ye girilen doğru veriler daha doğru analizler yapılmasını ve karar alınmasını sağlamanın yanı sıra kurum hafızasının kayıt altına alınmasını sağlayacak ve ileride yapılacak hataları en aza indirecektir.

Sonuç olarak, İdare tarafından gerçekleştirilen, an itibariyle mevcut alt yapı bilgisini içeren ve yapılması gereken yeni yatırımlar için planlamada önemli bir destek unsuru olacak bu sistemin güncel tutulması, ihale ettiği ve kendi imkânlarıyla gerçekleştirdiği alt yapı yatırımlarının bilgisinin sisteme işlenmesi kurumun iç kontrol ve yönetici karar süreçleri açısından riskleri en aza indirecek ve sağlıklı kararlar alınmasını kolaylaştıracaktır.