2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun 5035 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 41’inci maddesiyle değişik Çevre Temizlik Vergisi başlıklı mükerrer 44’üncü maddesinde;

İşyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, belediyelerce binaların tarifedeki derecelere intibak ettirilmesi üzerine her yılın Ocak ayında yıllık tutarı itibarıyla tahakkuk etmiş sayılır. Tahakkuk eden vergi, bir defaya mahsus olmak üzere, belediyelerin ilan mahallerinde bir ay süreyle topluca ilan edilir. İşyeri ve diğer şekilde kullanılan binalarla ilgili olarak tahakkuk eden bu vergi, her yıl, emlak vergisinin taksit sürelerinde ödenir.

Su ve kanalizasyon idareleri büyükşehir dâhilindeki her ilçe veya ilk kademe belediyesinin belediye ve mücavir alan sınırları içinde bulunan konutlara ilişkin olarak tahsil ettiği çevre temizlik vergisi ile bu verginin süresinde ödenmemesi nedeniyle tahsil ettiği gecikme zammının yüzde seksenini tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar bir bildirim ile ilgili belediyeye bildirerek aynı süre içinde öder. Tahsil edilen vergi ve gecikme zammının yüzde yirmisini ise münhasıran çöp imha tesislerinin kuruluş ve işletmelerinde kullanılmak üzere büyükşehir belediyesinin hesabına tahsilatı takip eden ayın yirminci günü akşamına kadar aktarır. Büyükşehir belediye sınırları içinde bulunan belediyelerin kendileri tarafından tahsil edilen çevre temizlik vergisinin yüzde yirmisi aynı esaslar çerçevesinde büyükşehir belediyelerine aktarılır.

Tahsil ettiği vergiyi veya gecikme zammını yukarıda belirtilen süre içinde ilgili belediyeye yatırmayan idarelerden, bu tutarlar 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsil edilir... ” hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda zikredilen hükümlerden anlaşılacağı üzere; ilçe belediyelerinin, işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalardan tahsil ettikleri çevre temizlik vergisi ve gecikme zammı toplamının yüzde yirmisini bir bildirim ile ertesi ayın yirminci günü akşamına kadar büyükşehir belediyesine bildirmesi ve aynı süre içinde ödemesi gerekmektedir. Tahsil ettikleri vergiyi veya gecikme zammını bu süre içinde yatırmayan belediyelerden, bu tutarlar 6183

sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun hükümlerine göre gecikme zammı uygulanarak tahsil edilecektir.

Yapılan incelemede; ilçe belediyeleri tarafından işyeri ve diğer şekillerde kullanılan binalardan tahsil edilen çevre temizlik vergisine ait gecikme zammının %20’sinin, bu düzenlemenin yapıldığı 5035 sayılı Kanun’un yürürlüğe girdiği 01.01.2004 tarihinden itibaren İdareye aktarılmadığı görülmüştür. 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporuna istinaden Büyükşehir Belediyesi ilçe belediyeleri ile çeşitli yazışmalar gerçekleştirmiş 31.12.2018 tarihi itibariyle söz konusu hususa ilişkin durumu özetleyen tablo şu şekildedir:

Tablo 14:Çevre Temizlik Vergisi İlçe Belediye Gecikme Zammı Listesi

İdare, ilçe belediyelerinden gelen bilgi ve belgeler doğrultusunda ilçe belediyeleri tarafından gönderilmemiş olan gecikme zamlarının %20’lik kısımlarına ilişkin 9.182.095,68 TL tahakkuk ettirmiş bu tutarın 6.595.026,88 TL’lik kısmını ödeme/mahsup şeklinde tahsil etmiştir. Hali hazırda yapılan bildirimlerden dolayı gerçekleştirilmiş olan tahakkukun ise 2.587.068,83 TL’lik kısmı ise tahsil edilememiştir. Yukarıdaki tablodan da anlaşılacağı üzere ilçe belediyelerinden yalnızca Zeytinburnu Belediyesi ve Maltepe Belediyesi gecikme zamlarının %20’lik kısmını mevzuata uygun olarak İdareye göndermiştir. Diğer belediyeler arasında yer alan Esenyurt Belediyesi, Bayrampaşa Belediyesi, Eyüpsultan Belediyesi, Kartal Belediyesi ve Şişli Belediyesi ise İdarenin yazmış olduğu yazıya dönüş yapmadığından söz konusu belediyelere ilişkin durum net değildir. Bu bağlamda, sürecin İdare tarafından takibatına devam edilmelidir.

Sonuç itibariyle, tahsil ettiği gecikme zammını yukarıda belirtilen süre içinde Büyükşehir Belediyesine yatırmayan ilçe belediyelerinden bu tutarlar 6183 sayılı Kanun hükümlerine göre gecikme zammı tatbik edilerek tahsili sağlanmalıdır.

Bulgu konusuna 2017 yılı Sayıştay Denetim Raporunda yer verilmiş ancak söz konusu mevzuata aykırı uygulama, çeşitli tahakkuk ve tahsilatlar yapılmasına karşın tam olarak düzeltilmemiştir.

Kamu idaresi cevabında; “İlçe belediyelerince tahsil edilen çevre temizlik vergisi gecikme zamlarının tahsilatı için çalışmalar devam etmektedir. Bugüne kadar; 26 ilçe belediyesinin tahsilat işlemi tamamlanmıştır.

Esenyurt, Şişli, Kartal, Bayrampaşa ve Eyüpsultan İlçe Belediyeleri belediye gecikme zammı ile ilgili bildirimlerini kendilerine yazdığımız iki yazıya rağmen bildirmemişlerdir. Bu belediyeler üçüncü kez yazı yazılmış olup bildirim beklenmektedir.

Eksik gecikme zammı tutarlarını bildiren ve alacaklarından mahsup yoluyla tahsilini isteyen Beşiktaş, Esenler, Güngören, Kadıköy ve Tuzla İlçe Belediyeleri için tahsilat işlemi devam etmektedir.

Bildirimi yaptığı halde mahsup yoluyla tahsilat işlemi yapılamayan Adalar, Beyoğlu ve Fatih ilçe Belediyeleri için İller Bankası’na kesinti için yazı yazılmıştır.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında 26 ilçeden tahsilat yapıldığını, bildirim yapmayan ilçe belediyelerine üçüncü kez yazı yazıldığını, eksik gecikme zammı tutarlarını alacaklarından mahsup yoluyla tahsilini isteyen belediyelerin tahsil işlemlerinin devam ettiğini ve bildirim yapıldığı halde mahsup yoluyla tahsilat işlemi yapılamayan belediyeler için İller Bankasına kesinti yapılması için yazı yazıldığını belirtmiştir. İdare tarafından sürece ilişkin takibat işlemleri yapılmaya devam edilmeli ve ilçe belediyelerinden tahsil edilemeyen Çevre ve Temizlik Vergisine ilişkin gecikme zammının %20’lik tutarının Büyükşehir Belediyesine aktarılması sağlanmalıdır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.