İdarenin faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen ve herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan bilgisayar yazılımlarının, 260- Haklar Hesabında izlenilmesi gerekirken doğrudan giderleştirildiği görülmüştür.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “26-Maddi Olmayan Duran Varlıklar” başlıklı 208’inci maddesinde;

“Bu hesap grubu, herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve kurumun belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ile belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar gibi varlıklar ile bunlar için hesaplanan birikmiş amortismanların kaydı için kullanılır…”

260-Haklar Hesabının “Hesabın niteliği” başlıklı 210’uncu maddesinde;

“(1) Bu hesap, bedeli karşılığı edinilen hukuki tasarruflar ile belirli alanlarda tanınan kullanma ve yararlanma gibi hak ve yetkiler dolayısıyla yapılan ve ekonomik değer taşıyan harcamaların izlenmesi için kullanılır.”

“Hesabın işleyişi” başlıklı 211’inci maddesinde ise;

“(1) Haklar hesabına ilişkin borç ve alacak kayıtları aşağıda gösterilmiştir.

1. Borç

   
   

   1) Bütçeye gider kaydıyla edinilen haklar bir taraftan bu hesaba borç, kesintiler ilgili hesaba, ödenecek tutar 103-Verilen Çekler ve Gönderme Emirleri Hesabı veya ilgili diğer hesaplara alacak; diğer taraftan 830-Bütçe Giderleri Hesabına borç, 835-Gider Yansıtma Hesabına alacak kaydedilir.”

   Denilmektedir.

   
   

   Buna göre, İdarenin faaliyetlerinde kullanılmak üzere edinilen, herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan belli ölçüde yararlanılan ya da yararlanılması planlanan ve yararlanma süresi bir yıldan fazla olan bilgisayar yazılımı, plan, proje, harita ve lisans gibi değerler edinme tarihindeki maliyet bedelleri ile 260-Haklar Hesabına kaydedilmelidir. Söz konusu varlıkların giderleştirilmesi ise, mezkûr Yönetmelik’in 214 ve 215’inci maddeleri gereğince kendilerinden beklenen yararlanma süresi içerisinde amortisman ayırmak sureti ile yapılmalıdır.

   Diğer yandan, ilgili varlıklar için ayrılacak amortisman oranları amortisman ve tükenme paylarına ilişkin açıklamaların yer aldığı 47 sıra numaralı Muhasebat Genel Müdürlüğü Genel Tebliği ile belirlenmiş olup ilgili Tebliğ’in 6’ncı maddesinde;

   “ …

   
   

   (2) Ancak, maliyet bedeli, 28/12/2006 tarihli ve 2006/11545 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Taşınır Mal Yönetmeliğinin eki listede yer alan dayanıklı taşınırların her biri için 14.000 TL’yi, 13/9/2006 tarihli ve 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararıyla yürürlüğe konulan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelikte yer alan taşınmazlar için 34.000 TL’yi aşmayan duran varlıklar ile tutarına bakılmaksızın Maddi Olmayan Duran Varlıklar ve Özel Tükenmeye Tabi Varlıklar hesap gruplarında izlenen varlıklar için amortisman oranı % 100 olarak belirlenmiştir. Diğer bir ifadeyle maliyet bedeli

   
   

   bu tutarlara kadar olan duran varlıklar, hesaplara alındığı yılın sonunda tamamen amorti edilir.

   …”

   
   

   Denilerek maddi olmayan duran varlıklar için amortisman oranı %100 olarak belirlenmiştir.

   Anılan mevzuat hükmüne göre bakım ve onarım ile güncelleme hizmeti dışında bilgisayar yazılımı, plan, proje, harita ve lisans gibi varlık alımlarının maddi olmayan duran varlık grubuna kaydedilmesi ve aynı yıl sonunda bu varlıkların tamamı için amortisman ayrılması gerekmektedir.

   Yapılan incelemede; 2022 mali yılı içerisinde çeşitli yazılım alımlarının 260-Haklar Hesabı yerine doğrudan 630-Giderler Hesabına kaydedildiği anlaşılmıştır.

   Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, İdare tarafından; 2023 yılından itibaren maddi olmayan duran varlık niteliğinde olan yazılım alımlarının 260-Haklar Hesabına kaydedildiği ifade edilmiştir.

   Ancak İdarece, bahse konu denetim tespiti sonrasında yapılan işlemlerde mevzuata uygun muhasebeleştirme işlemleri yapıldığı belirtilmekle birlikte denetim dönemi olan 2022 yılında yapılan hatalı kayıtlara ilişkin herhangi bir düzeltici işlem tesis edilmemiştir. Bu nedenle 260-Haklar Hesabında izlenilmesi gerekirken gider kaydedilen tutarların düzeltme kaydı ile mali tablolara yansıtılması gerekmektedir.

   Sonuç olarak; İdarenin 2022 yılı mali tablolarında 260-Haklar Hesabı ile 268-Birikmiş Amortismanlar Hesabı toplam 1.315.628,50 TL eksik tutarla yer almıştır.