Türk Patent ve Marka Kurumunca Üniversite adına tescillenmiş marka, patent, faydalı

model gibi hakların bulunmasına rağmen bu hakların hiçbirinin muhasebe kayıtlarında izlenmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun “Tanımlar” başlıklı 3’üncü maddesinde borçlanma suretiyle elde edilen imkânlar dâhil kamuya ait gelirler, taşınır ve taşınmazlar, hesaplarda bulunan para, alacak ve haklar ile her türlü değerlerin kamu kaynaklarını ifade ettiği,

Mezkur Kanunun “Hesap verme sorumluluğu” başlıklı 8’inci maddesinde her türlü kamu kaynağının elde edilmesi ve kullanılmasında görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak elde edilmesinden, kullanılmasından, muhasebeleştirilmesinden, raporlanmasından ve kötüye kullanılmaması için gerekli önlemlerin alınmasından sorumlu ve yetkili kılınmış mercilere hesap vermek zorunda olduğu,

hükmü düzenlenmiştir.

23.12.2014 tarih ve 29214 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Maddi olmayan duran varlıklar ve kayıt değerleri” başlıklı 28’inci maddesinde, maddi olmayan duran varlıkların mal veya hizmet üretiminde veya ediniminde kullanılmak, üçüncü kişilere kiraya verilmek veya idari amaçlar için kullanılmak üzere elde tutulan marka, isim, bilgisayar yazılımı, telif, patent, sınai ve işletme hakları gibi kalemleri ifade ettiği, maddi olmayan bir duran varlığın maliyetinin, o varlığın satın alındığı veya üretildiği sırada yapılan nakit veya nakit benzeri harcama veya varlığın elde edilmesi için verilen kıymetlerin gerçeğe uygun değeri olduğu, herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi olmayan duran varlıkların, gerçeğe uygun değeriyle muhasebeleştirileceği, varlığın gerçeğe uygun değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilen değerinin esas alınacağı, maddi olmayan duran varlıkların, amaçlanan doğrultuda hizmet verebilmesi için gerekli duruma ve yere getirildiğinde muhasebeleştirileceği hüküm altına alınmıştır.

27.12.2014 tarihli ve 29218 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 26 Maddi olmayan duran varlıklar başlıklı 192’nci maddesinde Maddi olmayan duran varlıklar hesap grubunun, herhangi bir fiziksel varlığı bulunmayan ve kapsama dâhil kamu idarelerinin belli bir şekilde yararlandığı veya yararlanmayı beklediği aktifleştirilen giderler ve belli koşullar altında hukuken himaye gören haklar gibi varlıklar için kullanılacağı hükmü düzenlenmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinden, kamu idarelerince mal veya hizmet

üretiminde veya ediniminde kullanılmak, üçüncü kişilere kiraya verilmek veya idari amaçlar için kullanılmak üzere elde tutulan marka, isim, bilgisayar yazılımı, telif, patent, sınai ve işletme hakları gibi hakların kamu kaynaklarından olduğu ve dolayısıyla bu kaynakların muhasebeleştirilmesinin gerektiği anlaşılmaktadır.

Yapılan denetimlerde, Düzce Üniversitesi adına Türk Patent ve Marka Kurumunca tescillenmiş aşağıdaki tabloda ayrıntısı gösterilen hakların bulunduğu ancak bu hakların hiçbirisinin muhasebe kayıtlarına alınmadığı ve bu sebeple kamu kaynaklarından sayılan bu hakların kullanımdan görevli ve yetkili olanların, kaynakların etkili, ekonomik, verimli ve hukuka uygun olarak bunları kullanıp kullanmadığının denetlenemediği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresi tarafından bulguda yer alan tespite katılınmış, düzeltme işlemlerine başlanıldığı bilgisi verilmiştir.

‌Tablo 5:Muhasebe Kayıtlarında İzlenmesi Gereken Haklar

Örneğin bu kapsamda, Düzce Üniversitesi ile bir şirket arasında elde edilen marka

hakkının kullanımı sözleşmesi düzenlendiği ve bu sözleşme kapsamında İdare adına tescilli Dulife, Du&Life, Herbynia, Apidevera ve Melenis markalarının bir bedel karşılığında şirkete belirli bir süreliğine devredildiği görülmüştür.

Bu itibarla, Üniversite adına tescilli olup mali getirisi olan söz konusu hakların denetime açık olabilmesi için bulgu metni doğrultusunda muhasebe kayıtlarında izlenmesi gerekmektedir.