Dokuz Eylül Üniversitesinin mali tabloları incelendiğinde 25 Maddi Duran Varlıklar hesap grubuna dâhil hesaplarda bulunan arazi ve arsalar ile binaların mevzuata aykırı olarak her yıl değerleme işlemine tabi tutulduğu görülmüştür.

23.12.2014 tarihli ve 29214 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin “Maddi duran varlıkların kayıt değerleri” başlıklı 26’ncı maddesinde, gerek yatırım ve gerekse kullanım amacıyla edinilen maddi duran varlıkla r ın maliyet bedeliyle muhasebeleştirileceği, maddi duran varlıkların maliyet bedelinin, alış bedeline, vergi, resim ve harçlar ile diğer doğrudan giderlerin ilave edilmesi suretiyle bulunduğu, genel yönetim giderleri ve varlığın elde edilmesi veya kullanılabilir duruma getirilmesiyle doğrudan ilişkilendirilmeyen giderlerin maliyet bedeline ilave edilmeyece ği, herhangi bir maliyet yüklenilmeksizin edinilen maddi duran varlıkların, gerçeğe uygun değeriyle muhasebeleştirileceği, varlığın gerçeğe uygun değeri bilinemiyorsa idarece tespit edilen değerin esas alınacağı hüküm altına alınmıştır.

27.12.2014 tarihli ve 29218 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 25 Maddi duran varlıklar hesap grubunun “Hesap grubuna ilişk in işlemler” başlıklı 170’inci maddesinde, maddi duran varlıklar hakkında Taşınır Mal Yönetmeliği ile 2006/10970 sayılı Bakanlar Kurulu Kararı’yla yürürlüğe konulan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmeliğin ilgili hükümleri ve madde metninde sayılan hükümlere göre işlem yapılacağı düzenlenmiştir.

02.10.2006 tarih ve 26307 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in “Amaç” başlıklı 1’inci maddesinde, bu Yönetmeliğin amacının, genel yönetim kapsamındaki kamu idareleri ile bu idarelere bağlı ve Kanun kapsamında olan kurum ve kuruluşların mülkiyetinde, yönetiminde veya kullanım ında bulunan taşınmazların kaydına ve icmal cetvellerinin düzenlenmesine ilişkin usul ve esasları düzenlemek olduğu,

“Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5’inci maddesinde, taşınmaz kayıt ve kontrol işlemlerinin, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmes i amacıyla kayıt altına alınması olduğu, Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlar maliyet bedeli üzerinden, bu taşınmazlarda n maliyet bedeli belirlenemeyenler ise rayiç değerleri üzerinden kayıtlara alınacağı,

“Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle ilgili görev, yetki ve sorumluluklar” başlıklı 6’ncı maddesinde ise, taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri ile görevli birim ve personelin yapılan kayıt ve işlemlerden dolayı harcama yetkililerine karşı sorumlu olup, bu Yönetmelik ve ilgil i mevzuatı gereğince harcama yetkilisi adına hazırlayacakları Ek 1’deki Kayıt Planı’na göre oluşturulan formları, en geç yedi gün içinde muhasebe hizmetlerini yürüten muhasebe birimine ve mali hizmetler birimine; işlemin yapıldığı ayı takip eden ay sonuna kadar, Aralık ayı içinde işlem yapılanların ise aynı ayın sonuna kadar, maliki kamu idaresine göndermekle yükümlü olduğu,

Hükümleri yer almaktadır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri birlikte değerlendirildiğinde, kamu idareler ine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınma s ı gerektiği, tapuda kayıtlı olan taşınmazların maliyet bedeliyle, bu taşınmazlardan maliye t i

belirlenemeyenler ise rayiç değeriyle kayıtlara alınması gerektiği ve bunu sağlayabil mek amacıyla taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri ile görevli birim ve personelin İdarenin taşınmazlarıyla ilgili güncel durumu, Kurumun muhasebe hizmetlerini yürüten muhase be birimine göndermesi gerektiği, muhasebe biriminin de bu bildirime dayanarak İdarenin taşınmazlarıyla ilgili gerçek durumu Merkezî Yönetim Muhasebe Yönetmeliği hükümler ini dikkate alarak ilgili hesaplarda izleyeceği anlaşılmaktadır.

Yapılan denetimlerde, Kurumun mali tablolarında 25 Maddi Duran Varlıklar Hesap grubu içerisinde bulunan 250 Arazi ve Arsalar ve 252 Binalar hesaplarının İdareye ait olan taşınmazların maliyet bedelini yansıtmadığı, maliyet bedeli üzerinden kayıtlara alınan taşınmazların her sene sonunda Çevre ve Şehircilik Bakanlığı tarafından belirlenen Yapı Yaklaşık Birim Fiyatı üzerinden değerleme işlemine tabi tutularak güncellendiği tespit edilmiştir. Mevzuatta yeri olmayan hatalı değerleme uygulaması sebebiyle İdarenin mali tablolarını oluşturan 25 Maddi Duran Varlıklar hesap grubunun tam ve doğruyu yansıtmad ığı anlaşılmıştır.

Kamu idaresi cevabından, İdarenin bulgumuza katıldığı ve gerekli düzeltici işlemler in yapıldığı anlaşılmakla birlikte bulguda belirtilen muhasebe kayıtlarının yılı içinde yapılma ması nedeniyle bu işlemlerin 2021 yılı mali tablolarındaki hatayı düzeltici bir etkisi bulunmamaktadır.

Bu itibarla, mali tabloların doğru bilgi üretmesini temin edebilmek amacıyla taşınmazların kaydına ilişkin işlemlerin yukarıda bahsedilen mevzuat hükümlerine riayet edilerek gerçekleştirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.