775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun “Fonların teşkili ve kullanılması” başlıklı 12’nci maddesinde belirtilen kaynaklardan sağlanacak gelirlerin ilgili belediyeler adına açılacak özel hesaplarda toplanarak birer fon teşkil edileceği belirtilmiştir. Yine aynı Kanun’un 13’üncü maddesinde;

“12 nci madde gereğince teşkil edilen fonda toplanan paralar, belediyelerce, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının izni alınmak şartiyle :

1. Bu kanundaki amaçlarda kullanılmak üzere arsa sağlanmasında, Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan plan ve projelere göre halk konutu, nüve konut veya geçici misafir konutu yapılmasında,

2. Islah olunacak gecekondu bölgeleri ile yeniden tesis edilecek önleme bölgelerinin yol, meydan, kanalizasyon, su, elektrik ve benzerleri gibi kamu hizmet ve tesislerinin Toplu Konut İdaresi Başkanlığınca onanan projelerine göre yapılmasında veya onarılmasında,

3. Kendi bütçe imanlarıyla karşılanamayan ve fakat bu kanun gereğince yapılması gereken tespit, harita alımı, plan ve projelendirme hizmetlerinde kullanılır.” denilerek, fonda toplanan paraların İdare tarafından nasıl kullanılacağı sarih bir şekilde açıklanmıştır.

4706 sayılı Hazineye Ait Taşınmaz Malların Değerlendirilmesi ve Katma Değer Vergisi Kanununda Değişiklik Yapılması Hakkında Kanun’un 5’inci maddesine göre, belediye ve mücavir alan sınırları içindeki Hazineye ait taşınmazların satış bedellerinin tahsil edilen kısmından öncelikle yerinde muhafaza edilemeyen yapıların tasfiyesinde kullanılmak

şartıyla % 10'u ilgili belediyelerin 20.7.1966 tarih ve 775 sayılı Kanun hükümlerine göre oluşturulan fon hesabına aktarılacağı; kalan kısmından ise ilgili belediyeye %30, varsa büyükşehir belediyesine %10 oranında pay verileceği hüküm altına alınmıştır.

İdarenin hesap ve işlemlerinin incelenmesi neticesinde; 2018 yılı içerisinde gecekondu fonu hesabından 9.399.000,00 TL’nin İdarenin cari banka hesaplarına aktarıldığı, 1.516.207,47 TL’nin ise Atapark Konutları aidat ödemeleri için kullanıldığı, bu suretle gecekondu fonundan toplamda 10.915.207,47 TL tutarlık amaç dışı kullanım gerçekleştirildiği görülmüştür. Bu şekilde yapılan harcamalar 775 sayılı Kanun hükümleri ile ulaşılmak istenen amacın sağlanamamasına ve kanun koyucunun münhasıran belli amaç doğrultusunda kullanılmasını öngördüğü kaynakların başka amaçlarda kullanılmasına neden olmaktadır.

Kamu idaresi cevabında; özetle, 775 Sayılı Gecekondu Kanunu’na göre Gecekondu Önleme Bölgesi kapsamında projelendirilen konutlara ait gerçekleştirilen aidat vb. giderlerde yasaya aykırı herhangi bir durum bulunmadığı, Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Belli bir amaca tahsisli gelirler ve alınan paylar” başlıklı 18’inci maddesinde; “(2) 20/7/1966 tarihli ve 775 sayılı Gecekondu Kanununun 12 nci maddesi gereği kurulan fonda toplanacak paralar gelir bütçesinin ilgili bölümüne gelir kaydedilir. Diğer taraftan gider bütçesinin ilgili tertibine tahsis amacı doğrultusunda kullanılmak üzere ödenek konulur. Bu fondan yapılan harcamalarda 775 sayılı Kanunda belirtilen usul ve esaslar uygulanır.” hükmüne yer verildiği, dolayısıyla ilgili fon hesabından cari hesaba aktarımda herhangi bir yasal engel bulunmadığı belirtilmiştir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında İdarenin cari banka hesaplarına aktarılan 9.399.000,00 TL tutarı için herhangi bir açıklama yapılmamıştır.

1.516.207,47 TL’lik tutarın ise Gecekondu Önleme Bölgesi kapsamında projelendirilen konutlara ait gerçekleştirilen aidat vb. giderler için harcandığı, bu harcamanın yasaya aykırı herhangi bir durum içermediği ifade edilmiştir. Ne var ki bulguda da belirtildiği üzere 775 sayılı Gecekondu Kanunu’nun 13’üncü maddesinde Toplu Konut İdaresi Başkanlığı izni alınmak şartı ile gecekondu fonundan yapılabilecek harcamalar tek tek sayılmıştır. Söz konusu maddede gecekondu önleme bölgesi kapsamında projelendirilen konutlara ait aidat vb. genel giderlerin fon hesabından karşılanmasına ilişkin herhangi bir düzenlemeye yer verilmemiştir. Kaldı ki, Toplu Konut İdaresi Başkanlığının iznine ait herhangi bir belgeye de kamu idaresi cevabında yer verilmemiştir.

Yukarıda açıklanan sebepler doğrultusunda bulgu konusu tespitin devam edip etmediği gelecek denetimlerde izlenecektir.