1. Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun “Kesin ve Ek Teminatların Geri Verilmesi” başlıklı 13’üncü maddesinde taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların:

   1. Yapım işlerinde, varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra yarısı, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanının,

   2. Yapım işleri dışındaki işlerde Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirildiği saptandıktan sonra; alınan mal veya yapılan iş için bir garanti süresi öngörülmesi halinde yarısı, garanti süresi dolduktan sonra kalanı, garanti süresi öngörülmeyen hallerde ise tamamının,

      yükleniciye iade edileceği,

      
      

      İşin konusunun piyasadan hazır halde alınıp satılan mal alımı olması halinde ise, Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi şartı aranmayacağı hükme bağlanmıştır.

      Yukarıda ifade edilen mevzuat hükmüne göre, piyasadan hazır halde alınıp satılan mallar haricinde ihaleli yapılan tüm alımlarda (mal, hizmet, yapım) kesin ve ek kesin teminatların kısmen veya tamamen iadesi, yüklenici tarafından Sosyal Sigortalar Kurumundan ilişiksiz belgesinin getirilmesi şartına bağlanmıştır.

      Sosyal Güvenlik Kurumu Prim ve İdari Para Cezası Borçlarının Hakedişlerden Mahsubu, Ödenmesi ve İlişiksizlik Belgesinin Aranması Hakkında Yönetmelik’in “Kesin Teminatın İadesi” başlıklı 7’nci maddesinde ise, idareye ihale konusu işle ilgili olarak işveren tarafından borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesinin ibraz edilmemesi halinde idarenin, kesin teminatın mevzuatına göre kısmen veya tamamen iadesi imkânının başladığı tarihten itibaren on beş gün içinde yüklenicinin ihale konusu işin yapıldığı süreye ilişkin borcunun olup olmadığını yazı ile Sosyal Güvenlik Kurumuna soracağı, yüklenicinin borcu yoksa Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından ilişiksizlik belgesi düzenleneceği ve teminatının iade edilebileceği, yüklenicinin borcu varsa teminat mektubu nakde çevrilerek borçları

      ödendikten sonra kalanının yükleniciye iade edilebilir hale geleceği hüküm altına alınmıştır.

      
      

      Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksizlik belgesi temin edilmesine rağmen Kamu İhale Sözleşmeleri Kanunu’nun 14’üncü maddesine göre yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren iki yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle iade edilemeyen kesin teminat mektupları hükümsüz kalacak ve bankasına iade edilecektir.

      Belediyenin teminat mektupları incelendiğinde, işveren tarafından ihale konusu işle ilgili olarak borcunun bulunmadığına dair ilişiksizlik belgesinin ibraz edilmediği bunun üzerine söz konusu teminat mektuplarının kısmen veya tamamen iadesi imkanı başladıktan sonra yüklenicilerin ihale konusu işin yapıldığı süreye ilişkin borcunun olup olmadığının yazı ile Sosyal Güvenlik Kurumuna Belediye tarafından re’sen sorulması gerektiği halde sorulmadığı, söz konusu sorgulama yapılmadan teminatların hükümsüz hale geldiği ve teminat mektubu olma vasfını yitirdiği ancak bu teminatların 910- Alınan Teminat Mektupları Hesabı ve 911- Alınan Teminat Mektupları Emanetleri Hesabında bekletilerek bilanço dipnotlarında 1.182.400 TL’lik hataya sebebiyet verildiği görülmüştür.

2. Belediye tarafından iade edilen bazı kesin teminat mektuplarının iade süreci incelendiğinde, yüklenicinin Sosyal Güvenlik Kurumundan işle ilgili ilişiksizlik belgesi getirmemesine, İdare tarafından da söz konusu sorgulama için Sosyal Güvenlik Kurumu ile yazışma yapılmamasına rağmen teminat mektubunun yüklenicisine iade edildiği görülmüştür.

Mevzuata aykırı bu uygulama neticesinde, yüklenicinin Sosyal Güvenlik Kurumuna borcu olması halinde Sosyal Güvenlik Kurumu açısından kaynakta kesinti yöntemiyle alınabilecek bir alacağın tahsilatı daha zor hale gelecektir.

Kamu idaresi cevabında; “Geçerlilik süresi sona eren ve hükümsüz sayılan teminat mektupları yılsonu sayım işlemleri esnasında 31/12/2018 tarihli 8340 nolu muhasebe fişi ile 910- Alınan Teminat Mektupları Hesabından düşülerek muhasebe kaydı yapılmıştır. Ayrıca 4735 Sayılı Kamu İhale Kanunu'nun "Kesin teminat ve ek kesin teminatların geri verilmesi" başlıklı 13’üncü maddesinde taahhüdün, sözleşme ve ihale dokümanı hükümlerine uygun olarak yerine getirildiği ve yüklenicinin bu işten dolayı idareye herhangi bir borcunun olmadığı tespit edildikten sonra alınmış olan kesin teminat ve varsa ek kesin teminatların, yapım işlerinde, varsa eksik ve kusurların giderilerek geçici kabul tutanağının onaylanmasından sonra

yarısının, Sosyal Güvenlik Kurumundan ilişiksiz belgesi getirilmesi ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından sonra kalanının yükleniciye iade edilmesi için gerekli hassasiyet gösterilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak İdare tarafından bulgu konusu hususa iştirak edilmiş olup, bu doğrultuda işlem tesis edildiği belirtilmiştir. Yapılacak işlemlerin takibi için bulgu konusu tespitin devam edip etmediği sonraki yıl denetimlerinde izlenecektir.