4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nda belirtilen parasal limitlerin üzerinde olması nedeniyle Kanun’da öngörülen ihale usulleriyle yapılması gereken mal ve hizmet alımlar ile yapım işlerinin, ihale yapılmaksızın, kısımlara bölünerek doğrudan temin yoluyla yapıldığı görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Uygulanacak İhale Usulleri” başlıklı 18'inci maddesinde; açık ihale, belli istekliler arasında ihale, pazarlık usulü, ihale usulleri olarak sayılmış ancak, doğrudan temin suretiyle satın alma bir ihale usulü olarak sayılmamıştır.

4734 sayılı Kanunun “Doğrudan Temin” başlıklı 22'nci maddesinde; belirtilen hallerde ihtiyaçların ilan yapılmaksızın ve teminat alınmaksızın doğrudan temin ile yapılabileceği, anılan maddenin (d) bendinde ise büyükşehir belediyesi sınırları dahilinde bulunan idarelerin 431.810 TL, diğer idarelerin 143.845 TL’sini aşmayan ihtiyaçları ile temsil ağırlama faaliyetleri kapsamında yapılacak konaklama, seyahat ve iaşeye ilişkin alımların temininde bu usule başvurulabileceği, son fıkrasında ise bu maddeye göre yapılacak alımlarda, ihale komisyonu kurma ve 10’uncu maddede sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçların temin edilebileceği hüküm altına alınmıştır.

Doğrudan temin yöntemi, kanunda ihale usulleri için öngörülen kuralların uygulanma zorunluluğunun bulunmadığı, istisnai bir alım yöntemidir. Bu yöntemle, ihale komisyonu kurma ve kanunun 10'uncu maddesinde sayılan yeterlik kurallarını arama zorunluluğu bulunmaksızın, ihale yetkilisince görevlendirilecek kişi veya kişiler tarafından piyasada fiyat araştırması yapılarak ihtiyaçlar temin edilebilecektir.

Kanun’un “Temel ilkeler” başlıklı 5'inci maddesinde;

“Eşik değerlerin altında kalmak amacı ile mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez” denilmek sureti ile normalde ihale konusu olacak bir işin kısımlara bölünerek istisnai bir yöntemle alınmasının mümkün olmayacağı açık bir şekilde ifade edilmiştir.

Doğrudan temin bir alım yöntemidir, ancak Kanunun 4'üncü maddesindeki “ihale” tanımına uygun katılıma ve rekabete açık bir ihale usulü değildir. Bu nedenle idareler bu yola ancak istisnai durumlarda başvurmalı, mümkün olduğu ölçüde kanundaki ihale usulleri uygulanmalıdır.

Bu hükümlere rağmen, aşağıdaki tabloda da gösterildiği üzere Belediyede çeşitli mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinde bu usule başvurulmaktadır. Parasal limitleri aşan mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kısımlara bölünerek, 4734 Sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22/d maddesi uyarınca doğrudan temin usulü ile alındığı görülmektedir.

‌Tablo 17: Eşik Değerlerin Altında Kalmak Amacı ile Kısımlara Bölünenen İşler

Yukarıdaki tabloda belirtilen alımların ihaleler yapılarak temin edilmesi gerekirken, kısımlara bölünerek doğrudan temin yolu ile alınması mevzuat hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.