Karar Künyesi
Hafriyat Döküm Sahası ve Katı Atık Düzenli Depolama Tesisi Olarak Kullanmak Üzere Orman Genel Müdürlüğünce Antalya Büyükşehir Belediyesine İzin Verilen Alanların Profesyonel Spor Kulübü Derneğine Verilmesi
“Antalya ili tüm ilçelerinde oluşan, inşaat ve yıkıntı artıklarının III. Sınıf düzenli depolama tesisi ve geri kazanımı için Orman Genel Müdürlüğünün 03.08.2017 tarih ve 147 sayılı olurlarıyla Antalya ili Kepez ilçesi Kızıllı mevkii Asar serisi 183,203,204 numaralı bölmeler içinde bulunan 1.014.574,33 m2’lik alan 366.289,72 TL yıllık bedel karşılığında 20.03.2046 tarihine kadar Katı Atık Bertaraf ve Düzenli Depolama Tesisi olarak kullanılmak üzere Antalya Büyükşehir Belediyesine verilmiştir.
Antalya Büyükşehir Belediye meclisinin 15.09.2017 tarih ve 770 no.lu kararıyla; 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7/m maddesi ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümlerine istinaden, söz konusu alanın, ilçelerde oluşacak atıkların bertaraf ve geri kazanımı yapılabileceği şekilde 20.03.2046 tarihine kadar işletilmesi için bünyesinde amatör spor kulübü barındıran Spor Kulübü Derneği ile Antalya Büyükşehir Belediyesi arasında protokol imzalanmak üzere genel sekreter yetkili kılınmıştır.
Yine Orman Genel Müdürlüğü’nün 20.03.2017 tarih ve 5 sayılı oluru ile “Rehabilite hazırlık maksatlı dolgu sahası” olarak kullanılmak üzere yukarıdaki alanın 224 no.lu bölgesi içinde kalan 40.267,5 m2’lik alan Antalya Büyükşehir Belediyesine verilmiştir. Bu alan Antalya Büyükşehir Belediye Meclisinin 14.04.2017 tarih ve 366 no.lu kararıyla önceki alan için belirtilen gerekçe ve dayanaklarla, dernek tarafından Antalya Büyükşehir Belediyesine
1.025.000 TL+KDV bedelinin protokolün imzalanmasını müteakip 1 ay içerisinde ödenmek ve her yıl elde edilen cironun %10’unun ertesi yılın Şubat ayının 20’sine kadar Antalya Büyükşehir Belediyesine ödenmesi ile bizzat Spor Kulübü Derneği tarafından işletilmesi şartıyla, Büyükşehir Belediyesi ile Spor Kulübü Derneği arasında 20.03.2022 tarihine kadar protokol yapmak üzere genel sekretere yetki verilmiştir.
5216 Sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun “Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları” başlıklı 7’nci maddesinin “i” bendinde; Hafriyat toprağı, moloz, kum ve çakıl depolama alanlarını, odun ve kömür satış ve depolama sahalarını belirlemek, bunların taşınmasında çevre kirliliğine meydan vermeyecek tedbirler almak; büyükşehir katı atık yönetim plânını yapmak, yaptırmak; katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların ve hafriyatın yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertaraf edilmesine ilişkin hizmetleri yerine getirmek, bu amaçla tesisler kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; sanayi ve tıbbî atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek; deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve bununla ilgili gerekli düzenlemeleri yapmak ile yükümlü kılınmıştır.
Öte taraftan Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Belediyelerin Görev ve Yetkileri” başlıklı 8’inci maddesinde; İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyeleri, büyük şehirlerde büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyelerinin hafriyat toprağı, inşaat ve yıkıntı atıklarının toplanmasına ilişkin görev yetki ve sorumlulukları sayılmıştır.
Hafriyat ve inşaat atıklarının taşınması, depolanması ve imhası, bedeli belediye tarafından belirlenen gelir getirici bir faaliyettir. 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 1’inci maddesi hükmü gereğince, belediyelerin satım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işlerinin bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülmesi gerekir.
Dolayısıyla belediyelerin hem görevli ve de yetkili olduğu ve aynı zamanda gelir getirici bir niteliği olan hafriyat ve katı atık bertaraf ve işletilmesi işinin, belediye tarafından yapılmayıp da başka birisi tarafından işlettirilmesi söz konusu olduğunda, bunun 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale edilmesi gerekmektedir.
Öte yandan yukarıda 1’inci sırada yazılı alanda 5 yıl içinde III. Sınıf düzenli depolama ve Geri Kazanım Tesisinin tamamlanarak işletmeye açılması ve 2046 yılına kadar işletilip Belediyeye devredilmesi söz konusu olup, bu işin 3996 sayılı Bazı Yatırım ve Hizmetlerin Yap- İşlet-Devret Modeli Çerçevesinde Yaptırılması Hakkında Kanun ve bu Kanun’un uygulama usul ve esaslarına ilişkin karar hükümlerince yaptırılması gerekmektedir.
Meclis kararlarında 5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun Büyükşehir Belediyesinin görev, yetki ve sorumluluklarının sayıldığı 7’nci maddesinin (m) fıkrasındaki “gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdî yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak” hükmü ve 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75’inci maddesinin (c) fıkrasında yer alan “Diğer dernek ve vakıflar ile gerçekleştirilecek ortak hizmet projeleri için mahallin en büyük mülki idare amirinin izninin alınması gerekir.” hükmü dayanak gösterilerek, bünyesinde amatör spor kulüpleri barındıran Spor Kulübü Derneği ile Antalya Büyükşehir Belediyesi arasında işletmek üzere protokol yapılmasına karar verildiği belirtilmiştir.
Öncelikle 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 75/c maddesi ortak hizmet projesi ile ilgili olup, protokole konu olan işlerin bir ortak hizmet projesi olarak değerlendirilmesi mümkün değildir. Zira söz konusu protokollerin “Amaç” başlıklı 3’üncü maddesinde aynen “ bu protokolün amacı, protokol konusu sahanın 5216 sayılı kanunun 7/m maddesinde yer alan “…gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdi yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak,” hükmü gereğince Büyükşehir Belediyesi görev, yetki ve sorumluluğundaki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atık sahalarının tesis edilmesi, işletilmesi ve yönetiminin Spor Kulübü Derneğince yapılmasıdır.” denilerek bu alanlara ait işletme hakkının devredilmesi tanımlanmıştır.
5216 sayılı Büyükşehir Belediye Kanunu’nun 7’nci maddesinin (m) fıkrasındaki “gerektiğinde amatör spor kulüplerine nakdî yardım yapmak, malzeme vermek ve gerekli desteği sağlamak” hükmü ise amatör spor kulüplerine bütçe imkânları ve belli limitler dâhilinde ayni, nakdi ve tesis yardımları ile bu kapsamdaki diğer destekler (başarılı sporculara ödül vermek vs.) şeklinde anlaşılması gerekmektedir.
İdare tarafından verilen cevapta bünyesinde amatör spor branşlarını bulunan Spor Kulübü Derneğine kullanım hakkının verildiğini belirtmiş ise de; belli Kanun hükümlerine göre yaptırılması gereken işlerin amatör spor kulüplerine bırakılmasının bu maddede belirtilen destekle bir ilgisinin olamayacağı açıktır.
En kısa sürede söz konusu dernek ile yapılan protokolün feshi ile 2886 sayılı Kanun’un yukarıda anılan hükümleri uyarınca işletme hakkının, bizzat Büyükşehir eliyle yürütülmeyecek ise ihaleye konu edilmesi sağlanmalıdır.
Protokolle Belirlenen Ücretlerin Tahsil Edilmemesi
Atıkların bertaraf ve geri kazanımı tesisinin işletilmesi üzerine yapılan protokolde derneğin yukarıda belirtilen kira (arazi izin bedeli+katma değer vergisi) tutarının %10 fazlasını protokolün imzalanmasını müteakiben (İmza Tarihi 21.09.2017); Her yıl Orman Genel Müdürlüğünce belirlenecek arazi izin bedellerinin %10 fazlasının da yılsonuna kadar (md:7/1); Antalya Büyükşehir Belediyesine ödeyeceği;
Ayrıca işletme süresince elde edilen cironun %10’nun bir sonraki yılın Şubat ayının 20’sine kadar Antalya Büyükşehir Belediyesine ödeneceği belirtilmiştir.(md=7/3)
Yine aynı protokolde, derneğin 5 yıl içerisinde protokol ekinde verilen avan projesine uygun olarak III. Sınıf düzenli depolama ve Geri Kazanım Tesisini tamamlayarak işletmeye açacağı hüküm altına alınmıştır. Bu kapsamda alınan bilgilerde tesisin henüz proje hazırlık aşamasında olduğu ve bu nedenle bu tesisle ilgili herhangi bir gelir tahsilatı olmadığı anlaşılmıştır. Ancak kira bedeliyle ilgili olarak 2017 yılı için herhangi bir ödeme yapılmadığı anlaşılmıştır.
Rehabilite hazırlık maksatlı dolgu sahası olarak kullanılmak üzere düzenlenen protokolde, (Mad=7/1) protokolün imzalanmasını müteakip 1 ay içinde (İmza tarihi 25.04.2017) dernek tarafından yukarıda belirtilen bedelin Antalya Büyükşehir Belediyesine ödeneceği ifade edilmiş olmasına rağmen bugüne kadar herhangi bir tahsilat yapılmadığı görülmüştür.
Aynı protokolde işletme süresince her yıl elde edilecek cironun %10’unun ertesi yılın Şubat ayının 20’sine kadar belediyeye ödeneceği belirtilmiştir.(Md:7/3) Bu madde hükmüyle ilgili olarak 2017 yılı içerisinde bir gelir elde edilmediği belirtilmiştir. Alınan bilgilere göre 2017 yılında konuyla ilgili çalışmalar yapılmış (bilgi sistemi kurulması, ücret tarifesi, halka duyurulması vs.) olup faaliyet 2018 yılında başlamıştır.
İdarenin 2017, 2018 ve 2019 yılı muhasebe verilerinin incelenmesinde, yukarıda belirtilen sahalarla ilgili olarak Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından Antalya Orman Bölge Müdürlüğüne 2017, 2018 ve 2019 yıllarına ilişkin arazi izin bedelleri kapsamında KDV dâhil toplam 2.722.568,83 TL ödeme de bulunulduğu görülmüştür.
Spor Kulübü Derneği ile yapılan protokol kapsamında derneğe bırakılan bu alanlarla ilgili olarak, yine protokol hükümlerine göre dernek tarafından Antalya Büyükşehir Belediyesine ödenmesi gereken izin/kira bedelleriyle ilgili olarak, 4.638.510,28 TL tutarında tahakkuk kaydı yapıldığı görülmüştür. Ancak izin/kira bedelleriyle ilgili herhangi bir ödemenin gerçekleşmediği, bu tutarların tahsiline yönelik icra takibinin başlatılmadığı tespit edilmiştir.
Bulgunun ikinci bendi için idare tarafından verilen cevapta izin/kira bedellerinin tahsil edilmesi için Hukuk Müşavirliğince icra takip işlemlerinin başlatılacağı belirtilmiştir. Söz konusu tahsil edilemeyen alacaklar için icra takibi başlatıp başlatılmadığı sonraki denetimlerde dikkate alınacaktır.
Mevcut durumda tüm arazi izin bedelleri Antalya Büyükşehir Belediyesi bütçesinden ödenen bu alanların, herhangi bir ödeme yapmadan Spor Kulübü Derneği tarafından işletilmesi durumu ortaya çıktığı düşünülmektedir.