Şirket mali kayıtlarının incelenmesinde 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı ile 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında vadesi bir yıldan daha uzun olacak şekilde verilen/alınan depozito ve teminatların takip edildiği görülmüştür.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Defter tutma yükümlülüğü” başlıklı 64'üncü maddesinde, her tacirin, ticari defterlerini işletmenin faaliyetleri ve finansal durumu hakkında fikir verebilecek şekilde tutmak ve bu amaçla defterlerinde, ticari işlemleriyle ticari işletmesinin iktisadi ve mali durumunu, borç ve alacak ilişkilerini açıkça görülebilir bir şekilde ortaya koymak zorunda olduğu; böylece işletme faaliyetlerinin oluşumu ve gelişmesinin bu defterlerden izlenebileceği belirtilmiştir. Ancak, Kanun'un defter tutma, envanter, mali tabloların düzenlenmesi, saklama ve ibraz hükümlerinin VUK ile diğer vergi kanunlarının aynı hususları düzenleyen hükümlerinin uygulanmasına engel teşkil etmeyeceği de hüküm altına alınmıştır.

1 Sıra No.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin “Muhasebe Usul ve Esasları” bölümünde yer alan “I Muhasebenin Temel Kavramları” başlıklı maddesinde;

“…

Dönemsellik Kavramı: Dönemsellik kavramı; işletmenin sürekliliği kavramı uyarınca sınırsız kabul edilen ömrünün, belli dönemlere bölünmesi ve her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanmasıdır. Gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, hasılat, gelir ve kârların aynı döneme ait maliyet, gider ve zararlarla karşılaştırılması bu kavramın gereğidir…” denilmektedir.

Aynı Tebliğ’in “V Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” bölümünde yer alan “Hesap Planı Açıklamaları” başlıklı (C) bendinde ise hesaplara yapılacak kayıtlara ilişkin açıklamalara yer verilmiştir.

Belirtilen mevzuat hükümleri çerçevesinde, dönemsellik ilkesi gereğince vadesi bir yıldan daha az olacak şekilde verilen depozito ve teminatların 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında, alınan depozito ve teminatların ise 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında izlenmesi gerekmektedir. Vadesi bir yıldan uzun olacak şekilde verilen depozito ve teminatların 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında, alınan depozito ve teminatların ise 426 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında takip edilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemede; Şirketin vadesi bir yıldan daha uzun 4.219.741,62 TL’lik verilen depozito ve teminatı 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı yerine 126 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabında, aynı şekilde vadesi bir yıldan daha uzun olan 2.385.073,08 TL’lik alınan depozito ve teminatı 426 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabı yerine 326 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında takip ettiği görülmüştür.

Şirketin, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri ve dönemsellik ilkesi gereğince, vadesi bir yıldan uzun olan verilen/alınan depozito ve teminatlarını 226 Verilen Depozito ve Teminatlar Hesabı ile 426 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında takip etmesi gerekmektedir.

Kurum cevabında bulguda belirtilen hesaplar ile ilgili inceleme yapılarak ilgili hesaplara kayıtların yapılacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak verilen/alınan depozito ve teminatların doğru hesaplara kaydının yapılması önem arz etmektedir.