Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin “Bütçe” başlıklı 5 inci maddesinin dördüncü fıkrasında; bütçenin gider, gelir ve finansmanın ekonomik sınıflandırması bölümlerinden oluştuğu belirtilmektedir. Aynı maddenin takip eden fıkrasında ve “Gider Bütçesi” başlıklı 6 ncı maddenin ilk fıkrasında gider bütçesinin kurumsal, fonksiyonel, finansman tipi ve ekonomik sınıflandırma olmak üzere dört bölümden oluştuğu açıklanmaktadır. Yönetmeliğin 10 uncu maddesinde de ekonomik sınıflandırma tanımlanmış, ekonomik sınıflandırmanın dört düzeyden oluştuğu belirtilmiş ve birinci düzey ekonomik kodlara yer verilmiştir.

Anılan Yönetmeliğin “83 Bütçe Gider Hesapları” başlıklı 390 ıncı maddesinin ilk fıkrasında ise bütçe gider hesapları grubunun nakden veya mahsuben yapılan her türlü bütçe giderinin, ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığı Bütçe ve Mali Kontrol Genel Müdürlüğü tarafından yayımlanan Analitik Bütçe Sınıflandırmasına İlişkin Rehberde “Bu rehber, merkezi yönetim bütçesine dahil idarelerin 2017-2019 dönemi bütçe hazırlıklarında esas alınacaktır. … Bu rehbere 2006 yılından itibaren sadece mahalli idarelere ilişkin olan kodlar da dahil edilerek özellikle gelirin ekonomik sınıflandırması alanında kullanılan bu kodlar dördüncü düzeyde 51–90 aralığında gösterilmiştir. Bu aralıkta yer alan söz konusu kodlar sadece mahalli idareler için geçerli olacağından diğer idareler tarafından kullanılmayacaktır.” denilmektedir. Buna göre mahalli idareler, belirtilen dönem bütçe hazırlıklarında Rehberi esas almak ve Rehberde belirtilen ekonomik kodları kullanmakla zorunludurlar.

Yukarıdaki mevzuata hükümlerine göre “83 Bütçe Gider Hesapları”na yapılan nakden veya mahsuben bütçe giderine ilişkin kayıtlar ekonomik sınıflandırmaya uygun olarak yapılmalı, ilgili giderler bu sınıflandırmaya uygun bütçe tertibinden gerçekleştirilmeli ve hangi giderin hangi ekonomik kodda izleneceği ise Analitik Bütçe Rehberi esas alınarak belirlenmelidir.

Belirtilen hükümlere rağmen Karatay Belediyesinde, 830-Bütçe Giderleri Hesabına ait bazı giderler Analitik Bütçe Rehberine aykırı olarak yanlış ekonomik kodlara kaydedilmiştir. Aşağıdaki tabloda aykırılığa ilişkin örneklere yer verilmiştir.

Tablo 8: Ekonomik Kodların Hatalı Kullanılmasına İlişkin Örnekler

1 ve 2 No’lu örnekte idare, tırpan motorları için yedek parça ve işçilik satın almış ve maliyeti 03.2.9.01-Bahçe Malzemesi Alımları ile Yapım ve Bakım Giderleri ekonomik koduna kaydetmiştir. Rehberde bahsedilen kod; genel olarak mal ve malzeme alımları ile bahçe yapım ve bakımı için yapılan ödemelerle ilgilidir. Oysa satın alınan yedek parça ve işçiliğin bu ekonomik kod ile ilgisi yoktur. 03.7.3.02-Makine Teçhizat Bakım ve Onarım Giderleri, genel olarak makine, teçhizat ve demirbaşın bakım ve onarım giderleri ile bunlara ilişkin diğer giderler ile ilgilidir. Görüldüğü gibi bakım onarımla ilgili işçilik ücretleri ve demirbaş ve makineler için alınan yedek parçaların bu ekonomik koda kaydedilmesi gerekmektedir.

1. No’lu örnekte soğuk hava deposu gideri 03.2.9.90-Diğer Tüketim Mal ve Malzemesi Alımları ekonomik koduna kaydedilmiştir. Ekonomik kodun isminden anlaşılacağı ve Rehberde de açıklandığı gibi bu koda doğrudan tüketime yönelik olarak kullanılan nihai mal ve hizmetler kaydedilmelidir. Soğuk hava deposu tüketilen bir mal değildir. Bu alımın bir yıldan uzun ömürlü olan ve alım veya onarım değerleri her yıl bütçe kanunuyla belirlenen tutarın altında kalan menkul malların izlendiği 03.7-Menkul Mal, Gayri Maddi Hak Alım, Bakım ve Onarım Giderleri ekonomik kodu altında giderleştirilmesi; üçüncü ve dördüncü düzeyler için de 03.7.1.90-Diğer Dayanıklı Mal ve Malzeme Alımları kodunun kullanılması gerekmektedir.

2. No’lu örnekte ise, Belediye Başkanının misafirleri ve vatandaşlara ikram amaçlı

yemek gideri 05.3.1.05-Memurların Öğle Yemeğine Yardım ekonomik kodundan karşılamıştır. Bu tertibe koyulacak ödenek, Devlet Memurları Yiyecek Yardımı Yönetmeliği uyarınca memurlara yapılacak yiyecek yardımına ilişkindir. Bahsedilen giderin 03.6.1.01- Temsil, Ağırlama, Tören, Fuar, Organizasyon Giderleri bütçe tertibinden karşılanması gerekmektedir.

Kamu idaresi cevabında; “Harcama birimleri tarafından Mali hizmetler Müdürlüğüne gönderilen ödeme belgeleri Ön Mali Kontrol aşamasında daha dikkatli kontrol edilerek doğru ekonomik kod ile muhasebeleşmesi konusuna özen gösterilecektir. Muhasebeleştikten sonra fark edilen hatalı ekonomik kodlar ile ilgili düzeltme kayıtları yapılmasına da devam edilecektir.” denilmektedir.

Sonuç olarak kamu idaresi cevabında, bulguda belirtilen hususlara iştirak edilmekte ve gereğinin yapılacağı belirtilmekte olup, bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.