Üniversite özel bütçesinden karşılanması gereken giderlerin döner sermaye işletmesi tarafından ödendiği görülmüştür.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Yükseköğretim Kurumlarının görevleri” başlıklı 12’nci maddesinin (ı) bendinde döner sermaye işletmelerini kurmak ve verimli çalıştırmak Yükseköğretim kurumlarının görevleri arasında sayılmıştır.

Aynı Kanun’un “Döner Sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin (b) bendinde, ilgili yükseköğretim kurumunun niteliğine göre döner sermaye gelirlerinin %15 ile %35 arasında değişen oranlarda ilgili yükseköğretim kurumunun ihtiyacı olan mal ve hizmet alımları, her türlü bakım, onarım, kiralama, devam etmekte olan projelerin tamamlanmasına yönelik inşaat işleri ve diğer ihtiyaçlar ile yönetici payları için kullanılacağı belirtilmiş, gelirlerin en az %5'inin de bilimsel araştırma projelerinin finansmanı için kullanılacağı hükme bağlanmıştır.

Aynı maddenin (i) bendinde ise; Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılmasının esas olduğu, yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesinin zorunlu olduğu belirtilmiştir.

Yükseköğretim Kurumları Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik’in “Gelir ve giderler ile bunların muhasebeleştirilmesi” başlıklı 8’inci maddesinin birinci fıkrasında; Döner sermaye işletmesinin gelirlerinin, işletme adına yapılan mal ve hizmet satışları, şartlı bağış ve yardımlar ile diğer gelirlerden, giderlerinin ise faaliyet alanlarıyla ilgili giderlerden oluştuğu, dördüncü fıkrasında ise; Döner sermaye işletmesi gelirlerinin kullanılmasında, Kanun’un 58’inci maddesinin uygulanacağı hüküm altına alınmıştır.

Döner sermaye işletmeleri, Yükseköğretim kurumlarının faaliyetlerini desteklemek

amacıyla kurulan, ayrı bütçeye sahip işletmelerdir. Bu işletmeler tarafından elde edilen gelirin hangi alanlarda kullanılacağı 2547 sayılı Kanunla düzenlenmiştir. Kanunla getirilen hükümler çerçevesinde döner sermaye gelirlerinin belli yüzdesi dışında kalan kısmının ilgili yükseköğretim kurumlarının ihtiyaçları için kullanılmasına imkân tanınmamıştır.

Yükseköğretim Kurumları Döner Sermaye İşletmelerinin Kurulmasına İlişkin Yönetmelik hükümleri de döner sermaye işletmesi gelirlerinin kullanımında Kanunun 58’inci maddesinin uygulanacağını teyit etmiş, buna ek olarak döner sermaye giderlerinin faaliyet alanı ile sınırlı olacağını hükme bağlamıştır. Bu çerçevede, döner sermaye işletmesinin gelirlerinin faaliyet alanları dışında kalan giderler için kullanılmasına imkân bulunmamaktadır.

Denetimlerde Üniversite özel bütçesinden ödenmesi gereken toplam 82.360,00 TL tutarında taşınır alım giderinin ödenek bulunmaması gerekçesiyle Döner Sermaye İşletmesi tarafından ödendiği tespit edilmiştir.

Döner sermaye gelirlerinin Yükseköğretim Kurumu tarafından kullanılabilecek kısmı zaten özel bütçeye aktarılmakta, gelirin kalan kısmı da çalışanların özlük hakkı olarak dağıtılmaktadır. Bu gelirlerin Kanunda öngörülen sınırlar aşılarak özel bütçe giderleri için kullanılması durumunda gelir-gider dengesinin bozulması ve kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması ilkesine aykırı davranılması söz konusu olmaktadır.

Bu kapsamda, bulgu konusu hususun 2021 yılı Sayıştay Denetim Raporu’nda yer aldığı, ancak hatalı uygulamanın devam ettiği tespit edilmiştir.

Kamu İdaresince 2022 yılında taşınır alımlarına ilişkin yeterli ödenek bulunmaması sebebiyle Üniversite özel bütçesinden ödenmesi gereken toplam 82.360,00 TL tutarında ödemenin döner sermaye kaynakları ile yapıldığı, bundan sonra döner sermaye işletmesi gelirlerinin kullanımında 2547 sayılı Kanun'un 58'inci maddesi hükümlerinin daha dikkatli şekilde uygulanacağı belirtilmiştir.

Sonuç olarak; Üniversite özel bütçesinden yapılması gereken harcamalar için döner sermaye kaynaklarının kullanılmaması gerekmektedir.