Bütçe Emanetleri Hesabına kaydedilen giderlerin muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenmediği görülmüştür.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun; “Ödenemeyen giderler ve bütçeleştirilmiş borçlar” başlıklı 34’üncü maddesinin ikinci fıkrasında;

“Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenir. Ancak, sırasıyla kanunları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verilir.”,

“Muhasebe hizmeti ve muhasebe yetkilisinin yetki ve sorumlulukları” başlıklı 61’inci maddesinin altıncı fıkrasında;

“Muhasebe yetkilileri, 34 üncü maddenin ikinci fıkrasındaki ödemeye ilişkin hükümler ile bu maddenin üçüncü fıkrasında belirtilen ödemeye ilişkin kontrol yükümlülüklerinden dolayı sorumludur. …”

hükümlerine yer verilmiştir.

Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin 320 Bütçe Emanetleri Hesabına ilişkin “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 249’uncu maddesinde ise;

“… b) Bütçe emanetlerinden yapılacak ödemeler

1. Bütçe emanetine alınan tutarlardan gerek mali yıl içinde, gerekse yılı geçtikten sonra yapılacak ödemeler için muhasebe işlem fişi düzenlenir. Bütçe emanetlerine alınan tutarlar muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ilgililerine ödenir. Tutarın emanete alınması sırasında istihkak sahibine verilen veya istihkak sahibine verilemediği için muhasebe biriminde saklanan muhasebeleştirme belgesinin bir nüshası muhasebe işlem fişine bağlanır. Emanete alınan tutar bir defada ödenemediği takdirde, daha sonra yapılacak ödemelere ilişkin fişe, ilk ödemeye ait fişin yevmiye tarih ve numarası yazılır. …”

   denilmektedir.

   
   

   Yukarıdaki mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; idarelerin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde alınan mal veya hizmet karşılığı tutarlar 320 Bütçe Emanetleri Hesabına kaydedilir ve ödemeler giderin muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre gerçekleştirilir. Emanet hesapta izlenen giderlerin ödenmesinin, kayda alınma sırasına göre gerçekleştirmesinden muhasebe yetkilileri sorumludur.

   
   

   Belediyenin 320 Bütçe Emanetleri Hesabından yapılan ödemelerinin incelenmesi sonucunda; yukarıdaki mevzuat hükümlerine aykırı olarak, ödemelerin muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre yapılmadığı tespit edilmiştir.

   Söz konusu tespit sonrasında, Kamu idaresi cevabında özetle;

   
   

   Ödemelerin her ayın ilk haftası rutin olarak yapıldığı, ayın başında yapılan finansmana uygun olarak (Personel maaşı, vergi ve sigorta ödemeleri, krediler, temlikler ve sabit giderler sonrası kalan tutar) hesaplanan dağıtılabilir gelir, firmaların alacakları ve hak ediş dosyalarının muhasebe birimine geliş tarihleri gözetilerek orantılı bir şekilde dağıtıldığı, listeler en yüksek alacak tutarından başlayarak azalarak sıralandığı, alacak tutarlarıyla ödeme tutarları birçok kıstasa göre değerlendirildiği,

   Hatay Büyükşehir Belediyesinde eşit oranlı ödeme sistemiyle firmalar arasında azami oranda adalet sağlandığı, ödeme prosedürümüz, hesaplamalarımız ve yöntemlerimizle ilgili bugüne kadar şikâyet olmadığı, her türlü imkân ve finansal enstrümanları kullanarak kendisine mal ve hizmet sağlayan tedarikçilerine hakkaniyet çerçevesinde ve önceliklerine göre ödeme yapıldığı,

   İfade edilmektdir.

   
   

   Öncelikle 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nu 34’üncü maddesinin ikinci fıkrasına göre Kamu idarelerinin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde giderler, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre ödenmesi gerektiği açıkca belirtilmiştir.

   Öte yandan sırasıyla ilgili mevzuatları gereğince diğer kamu idarelerine ödenmesi gereken vergi, resim, harç, prim, fon kesintisi, pay ve benzeri tutarlara, tarifeye bağlı ödemelere, ilama bağlı borçlara, ödenmemesi halinde gecikme cezası veya faiz gibi ek yük getirecek borçlara ve ödenmesi talep edilen emanet hesaplarındaki tutarlara öncelik verileceği de hüküm altına alınmıştır. Kaldı ki belediyenin kamu borçlarının zamanında ödenmemesinden dolayı belediyenin yapmış olduğu yapılandırmalarının olduğu görülmüştür. Nitekim öncelik sıralaması vermesi gereken kamu borcunun bulunduğu ve daha önceki yıllarına ait borçların yapılandırıldığı ve faiz ödemek durumunda kalındığı anlaşılmıştır.

   Ayrıca idare cevabında denildiği gibi oransal ödeme yapılabileceği ve bu tarz ödemelerden kaynaklı şikayet olmadığında istenilen tutarda istenilen kişiye ödeme

   
   

   yapılabileceği herhangi bir mevzuat hükmünde yer almamaktadır. Zira ödeme şeklinin sıraya göre yapılmayıp belediyenin kendi içinde sağladığı oransal miktardan hesaplanarak ödeme yapması tarafsızlık ilkesine aykırı olabilecektir.

   Kaldı ki ödemelere bakıldığında belediye cevabında da belirtildiği gibi geçmiş yıllardan ödeme bekleyen kişilerin bulunduğu görülmüş, yılı içinde iş yapan kişilerden alacağı beklemeyen kişilerin olduğu anlaşılmıştır.

   Şöyleki, 320-Bütçe Emanetleri Hesabının ayrıntısının incelenmesi neticesinde, 31.12.2021 tarihi itibariyle; İdarenin mal, hizmet aldığı ya da yapım işi gördürdüğü yüklenicilere ilişkin olarak hesaplarında n-5 yılına ait borçların bulunduğu görülmüştür. Söz konusu hesaptan yapılan ödemelerin, yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine aykırı olarak, muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre yapılmadığı tespit edilmiştir.

   Anılan mevzuat hükümleri doğrultusunda belediyenin nakit mevcudunun tüm ödemeleri karşılayamaması halinde 320 Bütçe Emanetleri Hesabına kaydedilen tutarlara ilişkin ödemelerin, giderin muhasebe kayıtlarına alınma sırasına göre gerçekleştirilmesi gerekmektedir.