İdare taşınmazlarından 26 adedi ecrimisil karşılığı kullandırılmakta ve bu şekilde ecrimisil kira niteliğine dönüştürülerek taşınmazların işgaline süreklilik kazandırılmaktadır. Ayrıca, ecrimisil tahakkuku olarak kayıtlara alınan alacakların tahsilat oranı düşük düzeyde kalmıştır.

5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 15’inci maddesinde; 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun 75’inci maddesi hükümlerinin belediye taşınmazları hakkında da uygulanacağı belirtilmiştir.

2886 sayılı Kanun’un “Ecrimisil ve Tahliye” başlıklı 75’inci maddesinde de; Devletin özel mülkiyetinde veya hüküm ve tasarrufu altında bulunan taşınmaz malların, gerçek ve tüzel kişilerce işgali üzerine, fuzuli şagilden tespit tarihinden geriye doğru beş yılı geçmemek üzere tespit ve takdir edilecek ecrimisil bedelinin isteneceği, ecrimisil talep edilebilmesi için, Hazinenin işgalden dolayı bir zarara uğramış olmasının gerekmediği ve fuzuli şagilin kusurunun aranmadığı, kira sözleşmesinin bitim tarihinden itibaren, işgalin devam etmesi halinde, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edileceği, aksi halde ecrimisil alınacağı, işgal edilen taşınmaz malın da, idarenin talebi üzerine, bulunduğu yer mülkiye amirince en geç 15 gün içinde tahliye ettirilerek, idareye teslim edileceği hüküm altına alınmıştır. Dolayısıyla ecrimisil işgal edilen taşınmaz için bir nevi tazminat alacağı olup işgal edilen taşınmazın tahliye ettirilmesi gerekmektedir.

Yapılan incelemelerde, Emlak ve İstimlak Müdürlüğü verilerine göre İdare tarafından 31.12.2019 tarihi itibariyle 26 adet taşınmazın ecrimisil karşılığı kullandırıldığı anlaşılmış olup 2886 sayılı Kanun’a aykırı olarak ecrimisilin, kira niteliğine büründürülerek geleceğe ilişkin olarak taşınmazın işgaline süreklilik kazandırıldığı ve bir kira tahsil yöntemine dönüştürüldüğü;

Ayrıca 2019 yılı Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetveline göre 8.501.673,64 TL’si devreden tahakkuk ve 8.385.107,60 TL’si 2019 yılı tahakkuku olmak üzere toplam 16.886.718,24 TL’lik ecrimisil alacağının, yalnızca 2.979.456,69 TL’sinin tahsil edildiği kalan 13.904.401,18 TL’nin 2020 yılına devrettiği ve dolayısıyla tahsilat oranının da %17,64 düzeyinde gerçekleştiği;

Tespit edilmiştir.

Yukarıda yer alan denetim tespitine binaen, Kamu idaresi cevabında özetle; bulguya konu olan 26 adet taşınmazın 25 tanesinin, 2017 yılı Sayıştay denetiminde bahsi geçen genel hizmet alanlarında alınan işgaliye bedelinin ecrimisile çevrilmesi ile oluşan dosyalar olduğu, 25 adet taşınmazın hiçbirinin 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale edilebilecek nitelik taşımadığı, 1 taşınmazın ise Bulgu 44’te de yer alan Hakkı Yeten Tesisleri olduğu ve tesis söz konusu bulgu gereği 2886 sayılı Kanun hükümleri doğrultusunda ihale edilebilmesi için gerekli çalışmaların en kısa sürede yapılacağı, ecrimsil bedellerinin komisyon kararları doğrultusunda işleme konu alanların fiziki kriterleri ile yasa ve yönetmeliklerde belirtilen hususlar göz önüne alınarak hesaplandığı ifade edilmiştir.

Bulgumuzda, ecrimisilin kira niteliğine dönüştürülerek taşınmazların işgaline süreklilik kazandırıldığı, ecrimisil karşılığı kullandırılan taşınmazların yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda tahliyesinin sağlanması gerektiği belirtilmiş olup idarenin cevabında belirttiği şekilde bu yerlerin 2886 sayılı Kanun hükümlerine göre ihale edilebilecek nitelik taşımaması halinde bu yerlerin tahliye edilmesi ve işgale son verilmesi gerekmektedir. İdare tarafından ecrimisilin nasıl belirlendiğinden bahsedilmiş ise de bulgumuza konu ecrimisil tahsilatlarının düşük olmasına ilişkin bir değerlendirmede bulunulmamıştır.

İdare tarafından ecrimisil karşılığı kullandırılan taşınmazların yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri doğrultusunda tahliyesinin sağlanması; kiralanabilir nitelikte ise 2886 sayılı Kanun çerçevesinde yapılacak ihaleyle kiraya verilmesi; ayrıca hali hazırda devam eden işgaller için tahakkuk kaydı yapılan ecrimisilin tahsilat oranlarının yükseltilmesine yönelik çalışmalar yapılması gerekmektedir.