Karar Künyesi
Belediye tarafından, kurulan veya işletilen hafriyat toprağı ve inşaat atığı döküm ve bertaraf sahaları ile depolama sahalarının olmadığı tespit edilmiştir.
5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Belediyenin yetkileri ve imtiyazları” başlıklı 15’inci maddesinin (o) bendinde;
“… hafriyat toprağı ve moloz döküm alanlarını; sıvılaştırılmış petrol gazı (LPG) depolama sahalarını; inşaat malzemeleri, odun, kömür ve hurda depolama alanları ve satış yerlerini belirlemek; bu alan ve yerler ile taşımalarda çevre kirliliği oluşmaması için gereken tedbirleri almak.” hükmü yer almaktadir.
Hafriyat Toprağı, İnşaat ve Yıkıntı Atıklarının Kontrolü Yönetmeliği’nin “Belediyelerin Görev ve Yetkileri” başlıklı 8'inci maddesinde;
“İl belediye mücavir alanı içerisinde il ve ilçe belediyeleri, büyük şehirlerde büyükşehir belediyeleri, büyükşehir belediyeleri dışında ise ilçe belediyeleri,
Hafriyat toprağı, inşaat/yıkıntı atıkları ile doğal afet atıklarının toplanması, geçici
biriktirilmesi, taşınması, geri kazanılması ve bertarafı ile ilgili yönetim planı hazırlamakla,
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri sahaları ile depolama sahalarını belirlemek, kurmak/kurdurtmak ve işletmek/işlettirmekle,
Depolama sahası yerinin seçimi, inşaatı veya işletilmesi sırasında çevre ve insan sağlığını olumsuz etkilemeyecek şekilde gerekli tedbirleri almak veya aldırtmakla,
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, taşınması ve bertaraf bedelini belirlemekle,
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları için toplama, taşıma hizmeti verecek firmaların adresleri ve telefon numaraları ile nakliye bedellerini halkın bilgileneceği şekilde ilan etmekle,
Hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıklarının toplanması, geçici biriktirilmesi, taşınması ve bertarafı faaliyetlerini denetlemekle,
Belediye sınırları içindeki hafriyat toprağı ve inşaat/yıkıntı atıkları geri kazanım tesisleri ile depolama sahalarına izin vermek ve gerektiğinde bu izni iptal etmekle,
Toplanan inşaat/yıkıntı atıklarını öncelikle altyapı çalışmalarında kullanmak/kullandırmakla,
ı) Belediye sınırları içinde oluşan, toplanan, geri kazanılan ve bertaraf edilen hafriyat toprağı ile inşaat/yıkıntı atıklarına ilişkin istatistiki bilgileri valilikler aracılığı ile yıl sonunda Bakanlığa bildirmekle,
j) Doğal afet atıklarının yönetimi konusunda valilik koordinasyonunda oluşturulan Kriz Merkezi kararlarını uygulamakla,
yükümlüdürler.” denilmektedir.
Yapılan incelemede, 2018 Mali Yılı Gelir Tarifesinde inşaatlardan çıkan hafriyat döküm ücretleri belirlenmiş olmasına rağmen Kamu İdaresi tarafından belirlenmiş, kurulan veya işletilen hafriyat toprağı ve inşaat atığı döküm ve bertaraf sahası ile depolama sahalarının belirlenmediği tespit edilmiştir. Bu sebeple de Belediye mücavir alan sınırları içerisinde gerçekleştirilmekte olan hafriyat toprağı ve inşaat atıklarının taşınması, biriktirilmesi ve bertarafı faaliyetlerinin denetlenemediği ve gerekli tedbirlerin alınamadığı görülmüştür.
Bu itibarla, hafriyat toprağı ve inşaat atığı döküm ve bertaraf sahaları ile depolama sahalarını belirlenmesi ve gerekli tedbirlerin alınması gerekmektedir.
Kamu idaresi cevabında; Rize’de mevcut arazilerin coğrafi olarak dağlar ve tepelerden oluşması, mevcut düz alanların da akciğer alanı olması nedeniyle inşaat atık, depolama ve bertaraf etme alanının bulunmadığını ve bu sebeple de denize dolgu alanı
oluşturulup tahkimat yapılması gerektiği ancak bunun da mali açıdan külfet oluşturacağı düşünüldüğünden inşaat atık, depolama ve bertaraf etme alanının belirlenemediği bildirilmiştir.
Sonuç olarak İdare, hafriyat ve inşaat atığı döküm ve bertaraf sahaları ile depolama sahalarını coğrafi şartlar nedeniyle belirleyemediğini ve bu sebeple de denize dolgu alanı oluşturarak tahkimat yapması gerektiğini ancak bunun da mali külfet oluşturacağını belirtmiş olsa da Belediyenin yetkileri ve imtiyazları arasında sayılan çevre kirliliğinin oluşmasını engellemek adını gerekli tedbirleri alması gerekmektedir.
Tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.