İdarenin mülkiyetinde olan taşınmazların, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre ihale gerçekleştirilmeden ilgililerin talebine istinaden Encümen kararlarıyla doğrudan kiralandığı tespit edilmiştir.

2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’nun “Kapsam” başlıklı 1’inci maddesinde; “Genel bütçeye dâhil dairelerle katma bütçeli idarelerin, özel idare ve belediyelerin alım, satım, hizmet, yapım, kira, trampa, mülkiyetin gayri ayni hak tesisi ve taşıma işleri bu Kanunda yazılı hükümlere göre yürütülür.” Hükmü yer almaktadır.

Mezkur Kanun’un “İhale usullerinin neler olduğu” başlıklı 35’inci maddesinde ise bu Kanun’un 1’inci maddesinde yazılı işlerin ihalelerinde uygulanacak usuller belirtilmiştir. Söz konusu usuller işin gereğine göre belli istekliler arasında kapalı teklif, açık teklif, pazarlık ve

yarışma usulü olup 2886 sayılı Kanun hükümleri uyarınca idarelerce tespit edilecektir.

Öte yandan 5393 sayılı Belediye Kanunu’nun “Encümenin görev ve yetkileri” başlıklı 34’üncü maddesinin 1’inci fıkrasının (g) bendinde; taşınmaz malların süresi üç yılı geçmemek üzere kiralanmasına encümenin karar vereceği ifade edilmiştir.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümleri uyarınca süresi üç yılı geçmeyen taşınmaz kiralamalarının Belediye Encümeni tarafından 2886 sayılı Kanun uyarınca ihale edilerek gerçekleştirilmesi gerekmektedir.

Ancak idare tarafından tabloda yer verilen 47 adet taşınmaz, 2886 sayılı Kanun’a riayet edilmeden doğrudan talebe istinaden ilgililerine encümen tarafından kiralanmaktadır. İdare mevzuata aykırı uygulama ile 2886 sayılı Kanun’un Tahmin edilen bedelin tespiti” başlıklı 9’uncu maddesini de ihlal ettiğinden kiralamalarda tahmin edilen bedel belirlenmemekte ve artırma suretiyle ihale edilmesi gereken taşınmazlar uygun bedellerinden aşağı tutarlarda kiralanabilmektedir.

Bu itibarla 2886 sayılı Kanun’un 1 inci maddesinde yazılı taşınmaz kiralamarının, Kanun’da belirtilen hükümlere göre gerçekleştirilmemesi hasebiyle kamu kaynaklarının etkili, ekonomik verimli ve hukuka uygun olarak kullanılmadığı değerlendirilmektedir.

Kamu idaresi cevabında; Aynen; “2886 Sayılı Kanuna göre yapılan taşınmaz kiralama ihaleleri sonucunda kira sözleşmeleri düzenlenmekte ve işlem dosyaları oluşturulmaktadır. Farklı içtihatlar olması ve görüş birliği olmaması nedeni ile kira sürelerine ilişkin tereddütler oluşmuştur. Yargıtay 3. Hukuk Dairesinin 03.02.2009 tarih, 2008/201012 E. 2009/1236 K sayılı kararında kira sözleşmesinin bitim tarihinde kiracı, Belediyeye ait taşınmazı boşaltmazsa, sözleşmede hüküm varsa ona göre hareket edilmeli, aksi takdirde işgalin devam etmesi halinde ecrimisil alınması gerektiği ifade edilmiştir. Dolayısıyla mevcut sözleşme hükümleri ve 2886 sayılı kanuna göre tahliye işlemleri yapılmakta ancak farklı dosyalarında farklı yargı kararları olması nedeniyle uygulamada aksaklık bulunmamaktadır.” Denilmektedir.

Sonuç olarak Kamu idaresinin cevabında, içtihatlara istinaden kira sözleşmesinin bitiminde işgalin devam etmesi halinde ecrimisil uygulamasına gidildiği belirtilmiştir.

Ancak bulgumuzda ayrıntılarıyla belirtildiği üzere belediye mülkiyetindeki taşınmaz malların kiraya verme işleri 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’ndaki ihale usullerine göre yapılmalı ve sözleşme süresinin bitiminde aynı taşınmaz malın kiraya verilebilmesi için yeniden 2886 sayılı Kanun’daki belirtilen usullerden biriyle ihaleye çıkılmalıdır.

Ayrıca Devlet İhale Kanunu'na göre kiraya verilen gayrimenkullerin, kira süresi sonunda ancak yeniden ihale düzenlenerek kiraya verilebileceği; Danıştay ve Sayıştay kararlarında da yer almaktadır.

Sayıştay Genel Kurulu’nun 21.03.1993 tarih ve 4761/1 sayılı Kararı’na göre; belediyeler ile bunlara bağlı döner sermayeli kuruluşlar tarafından 2886 sayılı Kanun’a göre kiraya verilen gayrimenkullere ait kira sözleşmelerinin yenilenmesi, uzatılması veya sona erdirilmesi, kira tespiti konularında 2886 Sayılı Kanun hükümlerinin uygulanması gerektiğinden, sözleşme bitiminde yeni kira bedeli tespit edilerek sözleşmelerinin uzatılamayacağı, Danıştay 10 uncu Dairenin 19.12.1991 tarihli, Esas No: 1989/2736, Karar No: 1991/3850 nolu kararında da belirtildiği üzere kira süresi dolanların 2886 Sayılı Kanun kapsamında yeniden ihale yapılması gerektiği hükme bağlanmıştır.

Kaldı ki bulgu konusu ettiğimiz husus, belediye mülkiyetndeki taşınmazların işgali halinde ecrimisil alınması olmayıp İdarenin mülkiyetinde olan taşınmazların, 2886 sayılı Devlet İhale Kanunu’na göre ihale gerçekleştirilmeden ilgililerin talebine istinaden Encümen kararlarıyla doğrudan kiralanmasıdır.

Bu itibarla bulgu konusu husus, denetim dönemi olan 2018 yılına ilişkin olarak mevzuata aykırılık teşkil etmektedir. Konu, izleyen denetimlerde takip edilecektir.