Çankaya İmar A.Ş.’de çalışan işçiler için kıdem tazminatı karşılığı ayrılmadığı görülmüştür.

1 sıra no.lu Muhasebe Sistemi Uygulama Genel Tebliği’nin ekinde yer alan “Tekdüzen Hesap Çerçevesi, Hesap Planı ve Hesap Planı Açıklamaları” nda “372. Kıdem Tazminatı Karşılığı”;

“Bu hesapta, belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılan ve bir yıl içinde ödeneceği öngörülen kıdem tazminatları karşılıkları izlenir.” şeklinde açıklanmıştır.

Aynı bölümde “472. Kıdem Tazminatı Karşılığı”;

“Belirlenecek esaslar çerçevesinde ayrılacak kıdem tazminatı karşılıkları bu hesap kaleminde gösterilir.” Şeklinde açıklanmıştır.

Yine aynı Tebliğde muhasebenin temel kavramlarına yer verilmiştir. Bu kavramlardan dönemsellik kavramı gereğince; her dönemin faaliyet sonuçlarının diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanabilmesi için gelir ve giderlerin tahakkuk esasına göre muhasebeleştirilmesi, ihtiyatlılık kavramına göre ise ileriki dönemlerde gerçekleşmesi beklenen giderler için karşılık ayrılması gerekmektedir.

Yukarıda yer verilen Tebliğ açıklamalarına göre, işçilere yapılacak kıdem tazminatı ödemelerinin ait olduğu dönemin gelir tablosunda gösterilerek faaliyet sonuçlarının sağlıklı bilgi üretmesini ve Şirketin ileriki dönemde gerçekleşmesi beklenen giderlerinin bilançoda gösterilmesini teminen, Şirket’te çalışan işçiler için kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılarak 372 ve 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı hesaplarında izlenmesi gerekmektedir.

Ancak yapılan incelemede, Şirket’te çalışan işçiler için kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılarak söz konusu hesaplara alınmadığı, işçilere yapılan kıdem tazminatı ödemelerinin tamamının ödemenin yapıldığı yılda giderleştirildiği anlaşılmıştır. Bu durum bilançoda 372 ve

472 nolu hesaplar ile gelir tablosunda ilgili giderler kalemlerinin doğru bilgi sunmasına engel olmaktadır.

Kamu idaresi, Gelir Vergisi Kanunu uyarınca, kıdem tazminatlarının kurum kazancının tespitinde gider olarak indirilebilmesi için İş Kanun'a göre işçinin kıdem tazminatına hak kazanması ve hak edilen kıdem tazminatının işçiye ödenmiş olması gerektiğini, tahakkuk etmiş olsa da ödenmemiş kıdem tazminatının gider yazılmasının mümkün olmadığını belirtmiştir. Ancak, yukarıda yer verilen açıklamalardan da anlaşılacağı üzere, bulgu vergisel boyutta ele alınmamış, kıdem tazminatı karşılıklarının mali tablolarda gösterilmesi gerektiği yönünde bir değerlendirilme yapılmıştır. Dolayısıyla kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılarak gelir tablosuna yansıtılması vergiye tabi kazancın mevzuata uygun bir şekilde tespit edilmesine engel değildir.

Açıklanan nedenler ve muhasebenin temel kavramlarından olan dönemsellik ve ihtiyatlılık kavramları gereğince, işçiler için kıdem tazminatı karşılıklarının ayrılması ve bu tutarların ödeme zamanına göre 372 ve/veya 472 Kıdem Tazminatı Karşılığı hesaplarında izlenmesini gerekmektedir.