İçme suyu veya kanalizasyon isale terfi hattı yapım veya yenileme işlerinde kazı izin harçlarının kurum tarafından ödendiği görülmüştür.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nun “Altyapı kazı izni harcı” başlıklı mükerrer 79’uncu maddesinde;

“Belediye sınırları ve mücavir alanlar içinde umumi hizmet alanlarında yapılacak kazı işlemleri için belediyece verilecek altyapı kazı izni, altyapı kazı izni harcına tabidir. Bu harcın mükellefi altyapı kazı izni talebinde bulunanlardır.

Altyapı kazı izni harcının matrahı, öncelikle Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığınca yayımlanan birim fiyatlar olmak üzere Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı veya bunların ilgili birimlerince yayımlanan birim fiyatlarının, bu idarelerde kazı alanı türü itibarıyla birim fiyatının olmaması halinde diğer kamu kurum ve kuruluşlarınca yayımlanan birim fiyatlarının, kazı alanıyla çarpılması sonucu bulunan ve alan tahrip tutarı olarak tanımlanan tutardır. Altyapı kazı izni harcı, alan tahrip tutarı üzerinden binde 2 oranında alınır. Cumhurbaşkanı belediye grupları itibarıyla bu oranı yarısına kadar indirmeye, on katına kadar artırmaya yetkilidir” hükmü

2560 sayılı İstanbul Su Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğü Kuruluş ve Görevleri Hakkındaki Kanun’un “Muafiyetler” başlıklı 21’inci maddesinin (a) fıkrasında;

“İSKİ'nin görevleri için kullandığı taşınmaz malları, tesisleri, işlemleri ve faaliyetleri her türlü vergi resim ve harçtan muaftır.” hükmü

Ek 5’inci maddesinde;

“Bu Kanun diğer büyükşehir belediyelerinde de uygulanır” hükmü yer almaktadır.

Büyükşehir belediyesi veya ilçe belediyeleri sorumluluğundaki alanlarda yapım işleri ile ilgili kazı yapılabilmesi için ilgili belediyeden kazı izni alınması gerekmektedir. Kazı izni, büyükşehir belediyesi sorumluluğundaki alanlarda AYKOME diğer alanlarda ise ilgili belediye tarafından verilmektedir.

2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanunu’nda ise alt yapı kazı izninin, kazı izin harcına tabi bulunduğu, matrahının da ilgili belediyece tahrip edilen alanda bulunan yapılara göre hesap edilen tahrip bedelinin binde 2’si olduğu ifade edilmiştir.

MESKİ tarafından 2022 yılında 228 alt yapı işine ilişkin 104.000,00 TL’si kazı izin harcı olmak üzere zemin tahrip ve keşif bedeli dahil toplam 53.781.109,10 TL ödenmiştir. Ancak 2560 Sayılı İSKİ Kanunu’nun 21’inci maddesinde kurumun faaliyetleri ile ilgili her türlü vergi resim ve harçtan muaf olduğu belirtildiğinden söz konusu harç bedellerinin kurum tarafından ödenmesi mümkün değildir.

Kamu idaresi cevabında, Mersin Büyükşehir Belediyesine gönderilen yazı ile 2022 yılı ve önceki yıllarda Mersin Büyükşehir Belediyesine ödenmiş olan kazı izin harç bedellerinin MESKİ Genel Müdürlüğüne iadesi talep edildiği ve ayrıca MESKİ Genel Müdürlüğünce ifa edilecek bundan sonraki kazı faaliyetlerinde kazı izin harç bedelinin hesaplanmaması hususunun da Mersin Büyükşehir Belediyesine bildirildiği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, bahsi geçen nedenle alt yapı işlerine ilişkin harç bedellerinin ödenmemesi 2022 ve önceki yıllarda ödenen kazı izin harcı bedellerinin ilgili belediye veya AYKOME’den tahsilatının sağlaması ve gerekmektedir.