Karar Künyesi
Taşınmazların kaydı ile görevli ve yetkili birimlerce hazırlanması gereken formların ve icmal cetvelinin Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik’in öngördüğü şekilde hazırlanmadığı ve bu belgelere dayanılarak yapılması gereken taşınmaz muhasebe kayıtlarının yapılmadığı görülmüştür.
Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik'in, “Kayıt ve kontrol işlemleri” başlıklı 5’inci maddesinde;
“(1) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, kamu idarelerine ait taşınmazların mevcutlarla birlikte içinde bulunulan yılda çeşitli yollarla edinilenlerin ve elden çıkarılanların miktar ve değer olarak takip edilmesi amacıyla kayıt altına alınmasıdır. Kayıtların belgeye dayanması esastır.
...
Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlar maliyet bedeli üzerinden, bu taşınmazlardan maliyet bedeli belirlenemeyenler ise rayiç değerleri üzerinden kayıtlara alınır. Ancak;
Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlardan maliyet ve rayiç bedeli belirlenemeyen taşınmazlar,
Ek 1’deki Kayıt Planının “Tapuda Kayıtlı Olmayan Taşınmazlar” başlığı altında yer alan taşınmazlardan sadece ekonomik olarak değerlendirmeye konu olanlar ile kamusal ihtiyaçlarda kullanılan taşınmazlar,
Ek 1’deki Kayıt Planının “Orta Malları” başlığı altında yer alan taşınmazlar,
ç) Ek 1’deki Kayıt Planının “Genel Hizmet Alanları” başlığı altında yer alan taşınmazlar,
Bakanlık tarafından iz bedeli ile takip edilmesine karar verilen taşınmazlar, iz bedeli üzerinden kayıtlara alınır.
…
(5) Kayıt işlemleri; taşınmaz giriş ve çıkış kayıtlarının tutulması ve ilgili cetvellere kaydedilmesi süreçlerini kapsar.”
hükümleri yer almaktadır.
Buna göre, taşınmazların kayda alınması, söz konusu hükümde belirtilen formların hazırlanması ile mümkündür. Ayrıca, taşınmazların özellikleri gereği yer aldıkları formlara göre, kayda alınacak değerinin belirlenme şekli de farklılık göstermektedir. Formların hazırlanması, taşınmazlarla ilgili giriş-çıkış işlemlerinin takip edilmesinin yanında, taşınmaz değerlerinin gerçeğe uygun bir şekilde belirlenmesini ve muhasebe kayıtlarına bu şekilde geçirilmesini sağlamaktadır.
Yukarıda anılan 5’inci maddenin 6’ıncı ve 7’inci fıkralarında ise;
“(6) Genel yönetim kapsamındaki kamu idarelerinin mülkiyetinde, yönetiminde ve kullanımında bulunan taşınmazların kaydı ve yönetimi ile ilgili olarak bu Yönetmelik gereğince yapılması gereken kayıt ve kontrol işlemleri; kuruluş kanunları ile özel mevzuatlarındaki hükümler uyarınca, bu idarelerin yetkili ve görevli birimleri tarafından yapılır.
(7) Taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleri, bu Yönetmelikte belirtilen usul ve esaslara göre, harcama yetkilileri tarafından görevlendirilecek personele yaptırılabilir.”
denilerek, formların hazırlanması ile görevli birim ve personellere ilişkin düzenlemeler yapılmıştır.
Taşınmaz icmal cetveli ise, mezkûr Yönetmelik'in “Kayıt şekli” başlıklı 7’inci maddesinde şu şekilde düzenlenmiştir;
“(2) Kamu idarelerinin taşınmaz kayıt ve kontrol işlemleriyle görevli birimlerince hazırlanan bu formlar taşınmaz icmal cetvelleri hazırlanmak üzere mali hizmetler birimine gönderilir. Mali hizmetler birimince bu formlar konsolide edilerek bu Yönetmeliğin ekinde (Ek 7) bulunan örneğe uygun şekilde taşınmaz icmal cetvelleri oluşturulur.
(3) İcmal cetvellerinde, kayıt planında belirtilen unsurların her biri için bir satır ayrılır ve bu taşınmazlara ilişkin adet, yüzölçüm ve değer toplamları belirtilir.”
Yer verilen mevzuat hükümlerinden anlaşıldığı üzere, taşınmaz kaydı ile ilgili birimin, söz konusu formları tutarak kayda ilişkin görevleri yerine getirmesi, bu formların da Mali Hizmetler Birimince “İcmal Cetveli” hazırlanarak konsolide edilmesi gerekmektedir.
Yönetmelik, 5018 sayılı Kamu Mali Yönetim ve Kontrol Kanunu’nun 60’ncı maddesinde sayılan görevleri yürüten birim olarak Mali Hizmetler Birimini tanımlamıştır. Bahse konu maddede sayılan görevler, üniversitelerde Strateji Geliştirme Daire Başkanlığı tarafından yürütülmektedir. Bu itibarla, Taşınmaz İcmal Cetveli hazırlamakla görevli olan birim Strateji Geliştirme Daire Başkanlığıdır.
Kamu İdarelerine Ait Taşınmazların Kaydına İlişkin Yönetmelik'in ekinde yer alan formların olması gerektiği ölçüde hazırlanmaması ve taşınmaz icmal cetvelinin oluşturulmaması; 250 Arazi ve Arsalar, 251 Yeraltı ve Yerüstü Düzenleri ve 252 Binalar Hesaplarına kayıt yapılmaması sonucunu doğurarak, bilanço hesaplarının gerçeği yansıtmamasına sebebiyet vermektedir.