5393 sayılı Belediye Kanunu’nun 38’inci maddesinin (f) bendinde Belediye başkanı belediyenin gelir ve alacaklarını takip ve tahsil etmekle görevli ve yetkili kılınmıştır.

5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 60’ıncı maddesinin (e) bendinde, ilgili mevzuatı çerçevesinde idare gelirlerini tahakkuk ettirmek, gelir ve alacaklarının takip ve tahsil işlemlerini yürütmek mali hizmetler biriminin görevleri arasında sayılmış, mezkûr Kanun’un 61’inci maddesinde muhasebe yetkilisinin, gelirlerin ve alacakların tahsili,

giderlerin hak sahiplerine ödenmesi, para ve parayla ifade edilebilen değerler ile emanetlerin alınması, saklanması, ilgililere verilmesi, gönderilmesi ve diğer tüm malî işlemlerin kayıtlarının yapılması ve raporlanması ile muhasebe kayıtlarının usulüne uygun, saydam ve erişilebilir şekilde tutulmasından sorumlu olduğu belirtilmiştir.

6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun'un 37’nci maddesinde; amme alacaklarının hususi kanunlarında belli edilen zamanlarda ödeneceği, hususi kanunlarında ödeme zamanı tespit edilmemiş amme alacaklarının ise Maliye Vekaletince belirtilecek usule göre yapılacak tebliğden itibaren bir ay içinde ödeneceği, 55’inci maddesinin birinci fıkrasında, amme alacağını vadesinde ödemeyenlere, yedi gün içinde borçlarını ödemeleri veya mal bildiriminde bulunmaları lüzumu bir "ödeme emri" ile tebliğ olunacağı düzenlenmiştir.

Yukarıdaki hükümler birlikte değerlendirildiğinde; amme alacaklarına ilişkin olarak amme borçlusuna bir “ihbarname” düzenlenmeli ve tebliğ edildikten sonra bir ay içinde ödeme yapılması istenmelidir. Buna rağmen ödeme yapılmazsa borçluya, yedi gün içinde borçlarını ödemesi veya mal bildiriminde bulunması için bir "ödeme emri" düzenlenerek tebliğ edilmelidir. Belediyelerin tahakkuk tahsilat oranı artırabilmeleri için; Mali Hizmetler Müdürlüğünün borcunu ödemeyen kişiler hakkında borcun ödenmesi ve yasal işlemlerin başlatılabilmesi için “Ödeme Emirlerini” zamanında düzenleyip daha sonra bu borçluları Hukuk birimine havale etmesi gerekmektedir.

İdarenin Gelir Kesin Hesap Cetvelini oluşturan gelir kalemlerinin tahakkuk tahsilât oranlarının düşük düzeyde kaldığı ve toplam tahakkuk tutarı olan 261.168.342,26 TL’sinin 160.077.319,19 TL'sinin gelecek yıla devredilerek tahsil edilemediği tespit edilmiştir. Belediyenin gelirlerinin tahsilat oranı % 38,14’dür. Bütçe Gelir Kesin Hesap Cetvelinde önemli görülen ancak tahakkuk/tahsilat oranı düşük kalarak gelecek yıla devreden bazı gelir kalemleri aşağıda gösterilmiştir.

Tablo 4: Tahsilat Oranları Düşük Olan Vergi Türleri

Yukarıda yer alan tabloda görüleceği üzere, tahakkuk tahsilat oranı oldukça düşük kalmıştır. Tahsilat oranının düşük gerçekleşmesi tahsil ve takip hususunda yeterli özenin gösterilmesini ve yukarıda mezkûr mevzuat hükümlerine uygun hareket edilmesini gerektirmektedir.

Söz konusu bulguya 2017 Yılı Sayıştay Denetim Raporunda da yer verilmiş ancak, İdare tarafından herhangi bir düzeltici işlem tesisinde bulunulmamıştır.

Kamu idaresi cevabında; “6360 Sayılı 14 îlde Büyükşehir Belediyesi ve 27 İlçe Kurulması ile Bazı Kanun ve Kanun Hükmünde Kararnamelerde Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun hükümleri ile belediyemize devredilen 5 adet belde belediyesinin 31.03.2014 tarihine kadar tahakkuk etmiş ancak tahsilatı ilgili belediyesince yapılmamış alacakların da belediyemize devredilmesi sebebiyle belediyemizin tahsil edilememiş alacak tutarında artış olmuştur. Bulgu maddesinde belirtilen 2019 yılma devreden 160.077.319,19 TL toplam tahakkuk,

Yukarıda belirtilen alacak tahakkuklarından oluşmaktadır. Yukarıda belirtilen 160.077.319,19 TL toplam alacak tahakkukundan 01.01.2019 - 15.05.2019 tarihleri arasında 25.705.756,82 TL. si tahsil edilmiş olup, tahsilatlar devam etmektedir.

Belediyemizce yakarıda belirtilen takipli gelir tahakkuklarının tahsili için 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanunun 55.maddesine göre Ödeme emri düzenlenerek ilgili borçlulara tebliğ edilmiştir. Süresinde borcunu ödemeyen mükelleflere, Belediyemizce kurulan İcra Takip Servisince TAKPAS Sistemi üzerinden taşınmaz kaydı sorgulaması yapılarak haciz işlemi, bankalara yazı yazılarak mevduat haciz işlemi, Emniyet Müdürlüğü ile yazışma yaparak taşıt haciz işlemi dört yıldır yoğun bir şekilde yapılmaktadır.

121 Gelirlerden takipli alacaklar hesabında, izlenen devreden tahakkukların içerisinde 97.632,848,90 TL diğer idari para cezaları gelir kalemi olarak takip edilmekte olup, idari para cezalarının büyük çoğunluğuna borçlular tarafından dava açılmış olup davaları derdesttir.” denilmiştir.

Sonuç olarak Başkanlığımıza gönderilen kamu idaresi cevabında; 6360 sayılı Kanun sonrası beş adet belde belediyesinin tahakkuk etmiş alacaklarının idareye devredilmesi sebebiyle belediyenin tahsil edilmemiş alacak tutarının arttığını, gelirlerden takipli alacaklar ile ilgili devam eden davaların bulunduğunu belirtip, mükelleflere ödeme emri gönderme ve icra işlemleri için kurumlarla gerekli yazışmaların yapılması gibi mevzuat hükümleri doğrultusunda tahsilat işlemlerinin yapıldığı belirtildiğinden bu aşamada önerilecek başka bir husus bulunmamaktadır.

Bulgu konusu tespitin devam edip etmediği takip eden denetimlerde izlenecektir.