İstanbul Medeniyet Üniversitesince bazı hakediş ödemelerinden önce mevzuatına göre hak sahibinin 28.07.1953 tarih ve 8469 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 6183 sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 22/A maddesine göre vergi borcu olup olmadığını gösteren belge esas alınarak ödeme yapılması gerektiği halde bu evrakın yerine 22.01.2002 tarih ve 24648 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında borcu olmadığı nı gösteren belgenin esas alınarak hak sahiplerine ödeme yapıldığı görülmüştür.

Maliye Bakanlığı tarafından yayımlanan Seri:A 1 Sıra no’lu Tahsilat Genel Tebliği’ nin “V. Amme Alacağı Ödenmeden Yapılmayacak İşlemler ile İşlem Yapanların Sorumlulukla r ı” bölümünde 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu kapsamına giren kurumların bu Kanun kapsamında hak sahiplerine 5.000 liranın üzerinde yapacakları ödemeler sırasında hak sahibinin, 6183 Sayılı Amme Alacaklarının Tahsil Usulü Hakkında Kanun’un 22/A maddesine istinaden, kapsamı bu Tebliğ’de belirlenmiş borçlarının 5.000 lirayı aşıp aşmadığını Maliye Bakanlığı'nın internet sitesinden veya Tebliğ’de belirtilen ilgili birimlerinden temin edeceği belge üzerinden

araştırması, borcun bu tutarı aşması halinde hak sahibine ödeme yapmaması gerektiği hüküm altına alınmıştır.

Mezkûr Tebliğ’in aynı bölümünde, bu belgenin 24/12/2003 tarih ve 25326 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu kapsamına giren kurumlarda muhasebe birimleri tarafından aranılması gerektiği belirtilmiştir.

Yine aynı bölümün devamındaki hükümlere göre, vadesi geçmiş borç durumunu gösterir belge arama zorunluluğu getirilen kurum ve kuruluşlarca yapılacak ödemeler esnasında, tahsil dairelerinin verdiği bilgi ve belgeye istinaden kapsama giren alacak türlerinin toplam tutarının (vadesi geçmiş borç tutarı) 5.000 TL’yi aşması halinde, borç tutarının ilgil i tahsil dairesine, bakiyesinin de yükleniciye ödenmesi gerekmektedir.

Yukarıda ifade edilen mevzuat hükümleri dikkate alınarak İdarenin mali iş ve işlemler i incelendiğinde bazı hakediş ödemelerinden önce hak sahiplerince İdareye, 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesine göre borcunun bulunup bulunmadığını gösteren standart tipteki sorgulama evrakı yerine ihalelere katılabilmek için düzenlenen 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında borcu olmadığı nı gösteren belgenin sunulduğu ve İdarenin bu hatalı belgeyi kabul ederek hak sahiplerine bu belgeye istinaden ödeme yapıldığı tespit edilmiştir.

Her ne kadar Kamu idaresi cevabından vergi dairesi tarafından verilen borcu yoktur yazısının dikkate alındığı ve hak sahiplerinin 5.000 TL’nin üzerinde yapılan ödemelerde vergi borcu çıkması halinde vergi borcu kesintisi yapıldığı anlaşılmışsa da hakediş ödemesi sırasında Yüklenicilerden bazılarının 27.04.2021 ve 31.08.2021 tarihli Vergi Dairesinden aldıklar ı belgenin 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesine göre borcunun bulunup bulunmadığı nı gösteren standart tipteki sorgulama evrakı olmadığı 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında borcu olmadığını gösteren belgenin olduğu ve bu belgenin İdareye sunulduğu, İdarenin de bu belgeye dayanılarak ödeme yaptığı tespit edilmiştir.

Bu itibarla, 4734 sayılı Kanun’un 10’uncu maddesinin dördüncü fıkrasının (d) bendi kapsamında ihalelere katılabilmek için düzenlenen belgenin mevzuata aykırı şekilde hakediş ödemelerinde esas alınması, ödeme yapılan kişilerin 6183 sayılı Kanun’un 22/A maddesi kapsamındaki borçlarının eksik tahsilatına sebebiyet verebileceği için mevzuatında ifade edilen belgenin esas alınarak ödeme yapılması gerekmektedir.