Kurumun 2020 yılı muhasebe işlemlerinin incelenmesi sonucunda, 330 ve 430-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesaplarına kaydedilen nakit teminatların zamanaşımı sürelerinin takibi ile vadesi bir yılın altına inen nakit teminatların 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına aktarılması işlemlerinin 2020 yılı sonunda tamamlanmamış olduğu görülmüştür.

1. 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilen ve geçmiş yıllardan gelen nakit teminatların zamanaşımı sürelerinin ilgili birimlerden takibi işlemlerinin 2020 yılı sonunda tamamlanmamış olduğu tespit edilmiştir.

   05.01.2002 tarih ve 4735 sayılı Kamu İhaleleri Sözleşmeleri Kanunu’nun “Kesin teminat ve ek kesin teminatların geri verilmesi” başlıklı 13'üncü maddesinde, kesin ve ek kesin teminatların iadesine ilişkin hükümler yer almaktadır.

   Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına ilişkin düzenlemeler getiren “Hesaba ilişkin işlemler” başlıklı 257/a-3’üncü maddesinde, yapım işlerinde kesin hesap ve kesin kabul tutanağının onaylanmasından, diğer işlerde ise işin kabul tarihinden veya varsa garanti süresinin bitim tarihinden itibaren 2 yıl içinde idarenin yazılı uyarısına rağmen talep edilmemesi nedeniyle ilgilisine iade edilemeyen teminatlar sürenin bitiminde genel bütçeye gelir kaydedilmek üzere merkezde merkez muhasebe birimleri, illerde defterdarlık muhasebe müdürlüğü, ilçelerde ise malmüdürlüğünün banka hesaplarına 5 iş günü içerisinde aktarılacağı belirtilmektedir.

   Yapılan incelemede ise, 330- Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilen teminatların 224.374,60 TL’sinin 2013 yılından bu yana kayıtlara alınan teminatlar olduğu,

   
   

   hatta bunların geçici teminat olduğu, bu teminatların süre, sahibine iade edilmesi, gelir kaydedilmesi, zamanaşımı, işin tamamlanma durumu, gibi hususlarda ilgili birimler nezdinde yeterli takibinin yapılamadığı görülmüştür.

   Kurum tarafından, 330 ve 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesaplarına kaydedilen nakit teminatların vade ve zamanaşımı sürelerinin takip edileceği belirtilmekte ise de 2020 yılına ilişkin olan Bulgu konumuzun giderildiğine ilişkin bir işlem bildirilmemektedir.

   Kurum muhasebe birimince, teminat sahiplerine söz konusu 2 yıllık sürenin başlaması için yukarıda bahsedilen yazılı uyarının yapılmasını teminen, teminat konusu işlerle ilgili birimler nezdinde girişimde bulunulması, teminatların takibinin sürekli hale getirilmesi gerektiği değerlendirilmektedir.

2. 430- Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabında kayıtlı muhtelif tutarların iadelerine ilişkin olarak yapılan muhasebe işlemlerinin Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’ne uygun olmadığı görülmüştür.

Genel Yönetim Muhasebe Yönetmeliği'nin “Temel Kavramlar” başlıklı 5'inci maddesinde;

“Genel yönetim muhasebesi, muhasebe ilke ve kurallarının dayanağını oluşturan ve aşağıda belirtilen kavramlara göre yürütülür…

b) Dönemsellik: Kamu idarelerinin faaliyetleri, belirli dönemlerde raporlanır ve her dönemin faaliyet sonuçları diğer dönemlerden bağımsız olarak saptanır…” denilmektedir.

Merkezi Yönetim Muhasebe Yönetmeliği’nin 430 Alınan depozito ve teminatlar hesabına ilişkin düzenlemeler getiren “Hesaba niteliği” başlıklı 330’uncu maddesinde, 430- Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabının, mevzuatları gereği nakden veya mahsuben tahsil edilen depozito ve teminatlardan bir yıldan daha uzun bir süre içinde iade edilecek olanların izlenmesi için kullanılacağı belirtilmektedir. Aynı maddede ayrıca, 430 No.lu Hesaba kayıtlı tutarlardan izleyen faaliyet dönemi içinde iade edilecek olanların dönem sonunda 430 No.lu Hesaba borç, kısa vadeli yabancı kaynaklar ana hesap grubu içindeki 330-Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına alacak kaydedileceği ifade edilmiştir.

Yapılan incelemede ise 2012 yılından günümüze kadar değişik tarihlerde kayda alınan ve halen 430 No.lu hesapta bekleyen teminatlardan 75.947,44 TL’sinin vadesi bir yılın altına inmiş, hatta bazılarının 2012 ve 2014 yılından gelen teminatlar olduğu, buna karşın 330 No.lu

hesaba aktarılmadığı, ahizlerine de iade edilmediği görülmüştür. Ayrıca yıl içinde, 1223 no.lu muhasebe işlem fişiyle 1.000,00 TL, 3150 no.lu muhasebe işlem fişiyle 9.028,00 TL, 3209 no.lu muhasebe işlem fişiyle 460,00 TL, 3312 nolu muhasebe işlem fişiyle 13.200,00 TL, 3816 no.lu muhasebe işlem fişiyle 2.950,00 TL, 4342 no.lu muhasebe işlem fişiyle 4.350,00 TL olmak üzere toplam 34.138,00 TL’lik nakit teminatın önce 330 No.lu Hesaba alınması ve buradan ödenmesi gerekirken doğrudan 430 no.lu hesaptan ödendiği görülmüştür.

Kurum tarafından 430 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına kaydedilen nakit teminatlardan iadelerin 330 No.lu Hesaptan yapılacağı belirtilmekte ise de 2020 yılına ilişkin olan Bulgu konumuzun giderildiğine ilişkin bir işlem bildirilmemektedir.

Gerek yukarıda söz edilen dönemsellik ilkesi gereği, gerekse teminatların sağlıklı biçimde takibinin sağlanması ve mali tabloların gerçek durumu yansıtabilmesi için, iade edilecek teminatların yılsonunda 330 Alınan Depozito ve Teminatlar Hesabına aktarılması, daha sonra iade yapılacaksa bu hesaptan yapılması gerektiği değerlendirilmektedir.