Afyon Kocatepe Üniversitesi Döner Sermaye İşletmesi tarafından karşılanması gereken Afyon Kocatepe Üniversitesi Veteriner Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezinin (Hayvan Hastanesi) elektrik, su ve ısınma giderlerinin üniversite özel bütçesinden karşılandığı tespit edilmiştir.

2547 sayılı Yükseköğretim Kanunu’nun “Döner sermaye” başlıklı 58’inci maddesinin

(b) bendinde; döner sermaye işlemlerinden tahsil edilen gelirin belirli bir oranının; ilgili yükseköğretim kurumunun ihtiyacı olan mal ve hizmet alımları, her türlü bakım, onarım, kiralama, devam etmekte olan projelerin tamamlanmasına yönelik inşaat işleri ve diğer ihtiyaçlar ile yönetici payları için kullanılacağı belirtilmektedir.

Aynı maddenin (i) bendinde; “Döner sermaye işletmesi faaliyetlerinin gerçekleştirilmesinde, kaynakların ekonomik, verimli ve tasarruflu kullanılması esastır. Yapılacak olan ödemelerde gelir-gider dengesinin gözetilmesi zorunludur.” hükmü yer

almaktadır.

Aynı Kanun’un Geçici 66’ncı maddesinde de;

“2015 mali yılı sonuna kadar, yükseköğretim kurumları bütçelerinin “01 – Genel Kamu Hizmetleri” fonksiyonunda öz gelir karşılığı ödenekleştirilen tutarlardan ilgili ekonomik kodlara aktarma yapılmak suretiyle, tıp fakültelerine bağlı sağlık uygulama ve araştırma merkezi döner sermaye birimlerinin bütçesine ilaç, tıbbi malzeme ve tıbbi cihaz alımlarına ilişkin muaccel borçlarının ödenmesi amacıyla aktarma yapılabilir. (…)”şeklinde düzenleme getirilmiştir.

Üniversitenin kendi bütçesinden (özel bütçeden) döner sermaye işletmesine ait ihtiyaçların temini, bir başka deyişle kaynak aktarımı, 2547 sayılı Kanun’un 58’inci maddesinde belirtilen haller ile geçici 66’ncı maddede (2015 mali yılı sonuna kadar tıp fakültesi hastanelerinin ilaç, tıbbi malzeme ve tıbbi cihaz alımlarına ilişkin muaccel borçlarının ödenmesi) olduğu gibi istisnai bir durum olup, mevzuat hükümleriyle sınırlıdır. Bu nedenle belirtilen istisnalar dışında döner sermaye işletmelerinin kendi giderlerini kendi gelirleriyle karşılaması esastır.

Ayrıca 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 16’ncı maddesine istinaden hazırlanan 2021-2023 yılı Bütçe Hazırlama Rehberi’nin “Genel İlkeler” başlıklı 7’nci maddesine göre; döner sermaye gelirleri ile bütçe kaynakları birlikte kullanılarak yürütülen hizmetlerde, döner sermayeler aracılığı ile karşılanabilecek ihtiyaçlar için bütçeden ödenek talebinde bulunulmayacağı ifade edilmiştir.

Kamu idaresi cevabında özetle; Veteriner Sağlık Uygulama ve Araştırma Merkezi'nin 2021 yılı toplam gelirinin 407.466 TL olduğunu, bu gelirin yüzde 44‘ü olan 179.285 TL'nin işletme giderleri için ayrıldığını, Kanunda belirtilen işletme gideri için belirlenen asgari yüzde 30 oranının artırılarak yüzde 44 olarak belirlendiği, katkısı bulunan öğretim elemanlarına gelirin yüzde 50'sinin dağıtıldığını, yoğun bir hasta sirkülasyonu bulunmadığı, işlemlerin gerçekleştirilmesi sırasında lisans ve lisansüstü düzeydeki öğrencilerin vaka eğitimleri de bu sayede sağlandığı, dolayısıyla döner sermaye gelirleri diğer cari giderleri karşılayacak miktarda gerçekleşmediği belirtilmiştir. bulguda belirtilen cari giderlerin 2021 yılında yaklaşık olarak

120.000 TL olarak gerçekleştiğini, gelirlerden ayrılan %44 oranındaki işletme giderinin diğer giderler de düşünüldüğünde cari giderleri karşılamayacağı belirtilmiştir.

Bulguda da belirtildiği üzere 2021-2023 yılı Bütçe Hazırlama Rehberi'nin "Genel İlkeler" başlıklı 7'nci maddesine göre: döner sermayeler aracılığı ile karşılanabilecek ihtiyaçlar

için bütçeden ödenek talebinde bulunulmayacağına hükmedilmiştir. Yine kamu idaresinin cevabında belirttiği gibi, 2547 Sayılı Yükseköğretim Kanununun 58’ inci Maddesinin (b) bendinde, döner sermaye gelirlerinden tahsil edilen kısmın, ziraat ve veteriner fakülteleri ile bünyesinde atölye veya laboratuvar bulunan yükseköğretim kurumları için işletme giderleri için ayrılması gereken asgari oranın % 30 olduğunu, bu oranı ilgili yükseköğretim yönetim kurulunun %75'e kadar artırmaya yetkili olduğu hüküm altına alınmıştır. Bu miktar ilgili yükseköğretim kurumunun ihtiyacı olan mal ve hizmet atımları, her türlü bakım, onarım, kiralama, devam etmekte olan projelerin tamamlanmasına yönelik inşaat işleri ve diğer ihtiyaçlar ile yönetici payları için kullanılacaktır.

Yukarıdaki mevzuat hükmüne göre, işletme gideri için ayrılan oranın ilgili giderler için yeterli olmadığı durumlarda yükseköğretim yönetim kuruluna bu oranı artırma yetkisi verildiği görülmektedir. Kaldı ki kamu idaresinin cevabından da anlaşıldığı üzere işletme giderleri için ayrılan tutar bulunmasına rağmen yine de özel bütçeden elektrik, su ve ısınma giderlerinin karşılandığı görülmektedir.

Bu itibarla, yukarıda belirtilen mevzuat hükümleri uyarınca döner sermaye işletme birimine ait elektrik, su ve ısınma giderlerinin döner sermaye işletmesi tarafından karşılanması, döner sermaye biriminin gelirlerindenden ayrılan işletme giderleri payının yeterli olmadığı durumlarda bu payın artırılması, işletme giderleri için ayrılan miktar var iken bu giderlerin döner sermaye bütçesinden yapılması gerekmektedir.