Mali Hizmetler Müdürlüğünün ön mali kontrolüne tabi olan taahhüt evrakları ile sözleşme tasarılarının ön mali kontrole tabi tutulmadığı görülmüştür.

5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 57’inci maddesinde; kamu idarelerinin malî yönetim ve kontrol sistemlerinin harcama birimleri, muhasebe ve malî hizmetler ile ön malî kontrol ve iç denetimden oluşacağı;

58’inci maddesinde; ön malî kontrolün harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılan kontroller ile malî hizmetler birimi tarafından yapılan kontrolleri kapsadığı; ön malî kontrol sürecinin, malî karar ve işlemlerin hazırlanması, yüklenmeye girişilmesi, iş ve işlemlerin gerçekleştirilmesi ve belgelendirilmesinden oluştuğu; kamu idarelerinde ön malî kontrol görevinin, yönetim sorumluluğu çerçevesinde yürütüleceği; harcama birimlerinde işlemlerin gerçekleştirilmesi aşamasında yapılacak asgarî kontrollerde,

malî hizmetler birimi tarafından ön malî kontrole tâbi tutulacak malî karar ve işlemlerin usûl ve esasları ile ön malî kontrole ilişkin standart ve yöntemlerin Maliye Bakanlığınca belirleneceği; kamu idarelerinin, bu standart ve yöntemlere aykırı olmamak şartıyla bu konuda düzenleme yapabileceği;

ifade edilmiştir.

Hazine ve Maliye Bakanlığınca çıkarılan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esaslar’ın 13’üncü maddesinde;

“Malî hizmetler birimince, Usul ve Esasların 17 ve 26’ncı maddeleri uyarınca yapılan kontrollerde yazılı görüş düzenlenmesi zorunludur. Bu yazıda, yapılan kontrol sonucunda malî karar ve işlemin uygun görülüp görülmediği, uygun görülmemişse nedenleri açıkça belirtilir. Mevzuatına uygun olarak giderilebilecek nitelikte eksiklikleri bulunan malî karar ve işlemlerde, bu eksiklikler ve nasıl düzeltilebileceği hususları belirtilmek ve bunların düzeltilmesi kaydıyla işlemin uygun görüldüğü şeklinde yazılı görüş düzenlenebilir.”

17’nci maddesinde;

“İdarelerin, ihale kanunlarına tâbi olsun veya olmasın, harcamayı gerektirecek taahhüt evrakı ve sözleşme tasarılarından tutarı mal ve hizmet alımları (Değişik ibare:RG- 14.12.2022-32043) için beş milyon Türk Lirasını, yapım işleri için (Değişik ibare:RG- 14.12.2022-32043 on beş milyon Türk Lirasını aşanlar ön mali kontrole tâbidir. Bu tutarlara katma değer vergisi dâhil değildir. İdareler belirlenen tutarlar içinde kalmak ve üst yöneticiden onay almak kaydıyla merkez ve taşra teşkilatı ile birimler bazında risk analizleri çerçevesinde farklı tutarlar belirlemeye yetkilidirler.

……

Kontrole tâbi taahhüt evrakı ve sözleşme tasarıları, bunlara ilişkin tüm bilgi ve belgeleri içerecek şekilde bir işlem dosyası olarak harcama yetkilisi tarafından malî hizmetler birimine gönderilir. Taahhüt evrakı ve sözleşme tasarıları, en geç on işgünü içinde kontrol edilir. Yapılan kontrol sonucunda düzenlenen görüş yazısı, işlem dosyası ile birlikte ilgili harcama yetkilisine gönderilir.”

Hükümlerine yer verilmiştir.

Söz konusu mevzuat hükümlerine göre harcamayı gerektirecek taahhüt evrakı ve

sözleşme tasarılarından tutarı mal ve hizmet alımları için 14.12.2022 tarihinden itibaren beş milyon Türk Lirasını, yapım işleri için on beş milyon Türk Lirasını aşanların Mali Hizmetler Birimi tarafından ön mali kontrole tâbi tutulması gerekmektedir.

İdarenin mali işlemlerinin incelenmesi neticesinde, ilgili mevzuatında mali hizmetler müdürlüğünün ön mali kontrolüne tabi 2022 yılında yapılan 13.346.416,67 TL tutarındaki elektrik enerji alımının taahhüt evrakı ile sözleşme tasarısının ön mali kontrolünün yapılmadığı tespit edilmiştir.

Taahhüt Evrakı ile Sözleşme Tasarılarının Mevzuat Gereği Zorunlu Olan Ön Mali Kontrole Tabi Tutulmaması Amasya Merzifon Belediyesi 2018 Sayıştay Denetim Raporu'nda bulgu konusu yapılmış olup idare tarafından herhangi bir düzeltici işlem yapılmamıştır.

Kamu idaresi tarafından verilen cevapta; her ne kadar 2023 yılı itibarıyla Hazine ve Maliye Bakanlığı tarafından çıkarılan İç Kontrol ve Ön Mali Kontrole İlişkin Usul ve Esasların

17. maddesinde belirtilen sınırın üzerinde olan herhangi bir alımı olmadığını ve Mezkûr düzenlemeye ilişkin sınırların kontrolünün, Mali Hizmetler Müdürlüğü tarafından yapılmaya başlanıldığı ifade edilse de söz konusu husus 2022 yılı için bulgu konusu yapılmış olup mevzuata aykırı duruma yönelik yapılacak işlemlerin rapor dönemi olan 2022 yılına etkisi bulunmamaktadır.

Sonuç olarak, ön mali kontrollerin yapılmamış olması yukarıda belirtilen mevzuat hükümlerine aykırı olduğu gibi söz konusu harcamalar açısından kontrol riskine de sebep olmaktadır.