Şirketin süresi içinde tahsil edilemeyen ticari alacaklarına gecikme faizi tahakkuk ettirilmediği görülmüştür.

6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Ticari İşlerde Faiz” başlıklı 8’inci maddesi uyarınca ticari işlerde sözleşmenin tarafları, gecikme faizi alınmasını ve uygulanacak faiz oranını sözleşmede serbestçe belirleyebilirler.

Aynı Kanun'un 1530’uncu maddesinde; “(2) Ticari işletmeler arasında mal ve hizmet tedariki amacıyla yapılan işlemlerde, alacaklı, kanundan veya sözleşmeden doğan tedarik borcunu yerine getirmiş olmasına rağmen, borçlu, gecikmeden sorumlu tutulamayacağı hâller hariç, sözleşmede öngörülmüş bulunan tarihte veya belirtilen ödeme süresinde borcunu ödemezse, ihtara gerek olmaksızın temerrüde düşer.…(7) Bu madde hükümleri uyarınca alacaklıya yapılan geç ödemelere ilişkin temerrüt faiz oranının sözleşmede öngörülmediği veya ilgili hükümlerin geçersiz olduğu hâllerde uygulanacak faiz oranını ve alacağın tahsili masrafları için talep edilebilecek asgari giderim tutarını Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası her yıl ocak ayında ilan eder.” denilmektedir

Yukarıdaki hükme istinaden; Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankasınca 01.01.2023 tarihinden itibaren mal ve hizmet tedarikinde alacaklıya yapılan geç ödemelerde uygulanacak temerrüt faiz oranı %11,75 alacağın tahsili masrafları için talep edilebilecek asgari giderim tutarı ise 800,00.-TL olarak belirlenmiştir.

Diğer yandan; tekdüzen muhasebe sistemimiz tahakkuk esasına dayanmaktadır. Tahakkuk esaslı muhasebe sistemi uygulamasında mali işlem ve olayların ortaya çıktıklarında kaydedilmesi gerekmektedir. Sözleşme hükümlerinin zamanında yerine getirilmemesine bağlı olarak ortaya çıkan ve şirket açısından sözleşmeye bağlı bir alacak haline gelen gecikme faizi tutarlarının asıl alacak gibi nakit akışına bağlı olmaksızın muhasebe kayıtlarına alınması gerekmektedir.

Yapılan incelemede, şirketin kamu idarelerinden olan alacakları süresinde tahsil edilemediği halde söz konusu alacaklar için gecikme faizi tahakkuk ettirilmediği tespit edilmiştir.

‌Tablo 6: Faiz Tahakkuk Ettirilmeyen Şirket Alacaklarına İlişkin Bilgiler

Yukarıda yer alan denetim tespiti üzerine, Şirket tarafından özetle; vadesinde tahsil edilemeyen alacakların kamu kurumlarından olan alacaklardan oluştuğu, kamu kurumlarından olan alacakların 2004 sayılı İcra ve İflas Kanunu gereği haczedilemeyeceği, Şirketin kamu kurumlarından olan alacaklarına vade farkı faturası düzenleyemediği, kamu kurumları haricinde yapılan işlemlerde vadesinde ödenmeyen alacaklar için vade farkı faturası düzenlendiği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak, Şirket cevabında kamu idaresinden olan alacaklara faiz işletilemeyeceğine dair herhangi bir mevzuat hükmü dayanak gösterilmemektedir. Şirketin vadesinde tahsil edemediği alacaklarına faiz işletilmemesi şirket menfaatlerine uygun düşmemektedir. Türk Ticaret Kanunu esaslarına göre, kar amacı güderek faaliyet göstermekte olan Şirket’in alacaklarının takibinde özel veya kamu ayrımı yapmaksızın temerrüde düşmüş alacakları için sözleşme hükümleri temelinde gecikme faiz oranının belirlenmesi ve hesaplanan faiz tutarlarının da tahakkuk esaslı muhasebe sisteminin gereği olarak muhasebe kayıtlarında izlenmesi gerekmektedir.