Belediyenin ticari nitelikteki sosyal tesis ve çocuk bakımevi işletmelerine ilişkin muhasebe kayıtlarında 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı ile 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabının kullanılmadığı görülmüştür.

3065 sayılı Katma Değer Vergisi Kanunu’nun “Verginin konusunu teşkil eden işlemler” başlıklı 1’inci maddesinin üçüncü fıkrasının (g) bendinde; genel ve katma bütçeli idarelere, il özel idarelerine, belediyeler ve köyler ile bunların teşkil ettikleri birliklere, üniversitelere, dernek ve vakıflara, her türlü mesleki kuruluşlara ait veya tabi olan veyahut bunlar tarafından kurulan veya işletilen müesseseler ile döner sermayeli kuruluşların veya bunlara ait veya tabi diğer müesseselerin Türkiye'de yapılan ticari, sınai, zirai ve mesleki nitelikteki teslim ve hizmetlerinin katma değer vergisine (KDV) tabi olduğu hüküm altına alınmıştır.

Aynı Kanun’un “Mükellef” başlıklı 8’inci maddesinde; mal teslimi ve hizmet ifası hallerinde bu işleri yapanların Katma Değer Vergisinin mükellefi olduğu belirtilmiştir.

Diğer yandan, 27.05.2016 tarihli ve 29274 (mükerrer) sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Mahalli İdareler Bütçe ve Muhasebe Yönetmeliği’nin; “191 İndirilecek katma değer vergisi hesabı’nın niteliği” başlıklı 153’üncü maddesinde; ilgili hesabın mal ve hizmetin satın alınması sırasında satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin izlenmesi için kullanılacağı belirtilmiştir. Yine aynı maddenin devamında mahalli idarelerin, bir bedel karşılığı satmak üzere ürettikleri mal veya hizmetin üretim girdisi olarak satın aldıkları mal veya hizmetlere ilişkin olarak ödemiş oldukları katma değer vergisini indirim konusu yapacağı bunun dışında kurumun satışa konu olmayan kamu hizmeti üretiminde nihai tüketici olarak kullanmak veya tüketmek üzere satın alınmış mal veya hizmet için ödenen katma değer vergisinin indirim konusu yapılmayacağı bu tutarların ilgili gider hesabı veya varlık hesabına yapılacak muhasebe kaydında maliyet bedeline ilave edileceği hüküm altına alınmıştır.

Aynı Yönetmelik’in “391 Hesaplanan katma değer vergisi hesabı’nın niteliği” başlıklı 293’üncü maddesinde; ilgili hesabın, teslim edilen mal veya ifa edilen hizmetler üzerinden hesaplanan katma değer vergisi tutarları ile bu tutarlardan mahsup edilen ve ödenen tutarların izlenmesi için kullanılacağı hüküm altına alınmıştır.

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerine göre, belediyelerin ayrı bir işletme olarak yürüttüğü faaliyetler, istisna düzenlemeleri dışında, doğrudan KDV’nin konusuna girmektedir. Diğer yandan, ayrı bir işletme şeklinde olmasa da belediyenin kendi bütçesi içinde yürüttüğü ticari, sınaî, zirai faaliyetleri de bu kapsamdadır.

Belediyenin gelir elde ettiği ve harcama yaptığı sosyal tesis ve çocuk bakımevi işletmeleri bulunmakta olup bu işletmeler için yapılan her harcama ticari nitelik taşımaktadır. Söz konusu işletmeler Katma Değer Vergisi Genel Uygulama Tebliği uyarınca münhasıran ilgili kurum ve kuruluş mensuplarına hitap etmemeleri sebebiyle istisna kapsamına girmemektedir, dolayısıyla bu işletmeler bünyesinde yapılan işlemler KDV mükellefiyeti doğurmaktadır.

İdare hesaplarında KDV hesaplarının kullanılmaması; belediyenin mal ve hizmet satın alınması nedeniyle satıcılara ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından indirim hakkı doğuran katma değer vergisinin indirim konusu yapılamamasına; mal ve hizmetin satılması sırasında alıcılar tarafından ödenen veya borçlanılan ve kurum açısından hesaplanan katma değer vergisine konu olan işlemler için KDV hesaplanmamasına neden olmaktadır.

Yapılan incelemede; ticari nitelikteki sosyal tesis ve çocuk bakımevi işletmelerine ilişkin 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedilmesi gereken tutarların 630 Giderler Hesabına ya da ilgili varlık hesaplarına; 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabına kaydedilmesi gereken tutarların 600 Gelirler Hesabına kaydedildiği tespit edilmiştir.

Yukarıda bahsedilen bulgu üzerine İdarece, ticari nitelikli işlemlerde katma değer vergisi hesaplarının kullanılmaya başlanıldığı belirtilmiştir.

Ancak yılından sonra yapılan düzeltmenin denetim yılı mali tablolarındaki hata üzerinde etkisi olmadığından Belediyenin işletme faaliyetleri kapsamındaki gelir ve giderine ait KDV’lerin ilgili hesaplarında muhasebeleştirilmemesine bağlı olarak; 190 Devreden Katma Değer Vergisi Hesabı, 191 İndirilecek Katma Değer Vergisi Hesabı, 391 Hesaplanan Katma Değer Vergisi Hesabı, 360 Ödenecek Vergi ve Fonlar Hesabı, 630 Giderler Hesabı, 600 Gelirler Hesabı ile ilgili varlıklar hesabında hatalı bilgi oluşmaktadır.

Sonuç olarak; söz konusu işlemlere ilişkin muhasebe kayıtlarının zamanında yapılması gerekmektedir.