Manisa Büyükşehir Belediyesinin 2018 yılı mali tablolar ve eki belgelerin incelenmesinde; idare birimleri tarafından yapılan bazı mal ve hizmet alımlarının, tek seferde ihale yoluyla temin edilmeyip, doğrudan temin yöntemiyle, kısımlara bölünmek suretiyle gerçekleştirildiği görülmüştür.

4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun “Temel İlkeler” başlıklı 5’inci maddesinde özetle; İdareler, bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde; saydamlığı, rekabeti, eşit muameleyi, güvenirliği, gizliliği, kamuoyu denetimini, ihtiyaçların uygun şartlarla ve zamanında karşılanmasını ve kaynakların verimli kullanılmasını sağlamakla sorumludur. Eşik değerlerin altında kalmak amacıyla mal veya hizmet alımları ile yapım işleri kısımlara bölünemez. Bu Kanuna göre yapılacak ihalelerde açık ihale usulü ve belli istekliler arasında ihale usulü temel usullerdir, denilmektedir.

Kanun’un “Doğrudan Temin” başlıklı 22’nci maddesi (d) bendi kapsamında yapılacak alımlar için parasal sınırlar öngörülmüştür.

19.01.2018 tarih ve 30306 sayılı Resmi Gazete‘de yayımlanan Kamu İhale Tebliği’ne (Tebliğ No: 2018/1) göre, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin birinci fıkrasının (d) bendinde belirtilen parasal limit, Büyükşehir belediyesi sınırları dâhilinde bulunan idareler için 67.613,00 TL’dir.

Kamu İhale Genel Tebliği’nin “4734 Sayılı Kanunun 22’nci Maddesinin (D) Bendi Gereğince İhtiyaçların Temini” başlıklı 5’inci maddesinde;

“…

Bu bentte belirlenen parasal limitlere bağlı olarak yapılacak ihtiyaç teminlerinde, piyasada yapılan fiyat araştırması sonucunda öngörülen parasal limitin aşılacağının tespit edilmesi halinde, ihtiyacın Kanunun ilgili hükümlerine göre ihale yoluyla temin edilmesi gerekmektedir.

Ayrıca, 4734 sayılı Kanunun 19 uncu maddesine göre açık ihale usulü ile temini gereken ihtiyacın, Kanunun 22’nci maddesinin (d) bendi için öngörülen parasal sınırların altında kalacak şekilde, adet bazında veya aynı ihale konusu içinde yer alabilecek nitelikteki mal ve hizmet alımları ile yapım işlerinin, kalemlere veya gruplara bölünmek suretiyle aynı Kanunun 22 nci maddesinin (d) bendine göre temini, 4734 sayılı Kanunun temel ilkelerine aykırılık teşkil ettiğinden, bu yönde uygulamaların sorumluluk doğuracağı hususuna dikkat edilmesi gereklidir.” denilmektedir.

Aşağıdaki tabloda görüleceği üzere, idarece 2018 yılında doğrudan temin yöntemiyle yapılan bazı mal ve hizmet alımları, belirlenen parasal sınırların altında kalacak şekilde ve kısımlara bölünmüş ve böylece, 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun 22’nci maddesinin (d) bendi için öngörülen 67.613,00 TL (KDV hariç) tutarındaki parasal limitin altında kalmıştır.

Mal ve hizmet alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelere uygun olarak gerçekleştirilmesi, açık ihale usulü ile karşılanması gereken ihtiyaçların, kısımlara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle alınmaması uygun olacaktır.

Tablo 16: Kısmalara Bölünen Bazı Mal ve Hizmet Alımlarına İlişkin İcmal

Kamu idaresi cevabında; Özetle, “Başkanlığımız tarafından gerçekleştirilen bahse konu alımlar bulundukları ilçelerin ve yapılan işlemlerin farklılık arz etmesi bakımından, çalışma yapılan ilçelerdeki coğrafi koşulların farklı olması sebebiyle işlerin muhteviyatları gereği ayrı ayrı ihale edilme zorunluluğu meydana geldiğinden Kanun'da belirtilen hükümler doğrultusunda 22/d doğrudan temin usulüyle alımlar yapılmıştır. Bulgu doğrultusunda bundan sonra yapılacak alımlarda Kanun'un temel ilkelerini göz önünde bulundurarak, daha planlı ve kontrollü bir şekilde kamu menfaatlerini de gözeterek çalışmalarımıza gerekli özen gösterilerek devam edilecektir.” Denilmektedir.

Sonuç olarak Kurum tarafından bulgumuzda tespit ettiğimiz hususların nedenleri açıklanmış ve önerilerimiz doğrultusunda çalışmalara başlanıldığı belirtilmiştir. Mal ve hizmet alımlarının 4734 sayılı Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkelere uygun olarak gerçekleştirilmesi, açık ihale usulü ile karşılanması gereken ihtiyaçların, kısımlara bölünerek doğrudan temin yöntemiyle karşılanmaması gerekmektedir.