Mersin Büyükşehir Belediyesi bünyesinde hizmet gören ve diğer kurum ve kuruluşlara asfalt satış faaliyeti yürüten belediye işletmesinin (şantiyesinin) Kurumlar Vergisi mükellefiyetinin tesis ettirilmediği tespit edilmiştir.

5520 sayılı Kurumlar Vergisi Kanununun 1’inci maddesinin birinci fıkrasının (c) bendinde, iktisadi kamu kuruluşlarının kazançları verginin konusu kapsamına alınmış olup, aynı Kanunun 2’nci maddesinin üçüncü fıkrasında da Devlete, il özel idarelerine, belediyelere, diğer kamu idarelerine ve kuruluşlarına ait veya bağlı olup faaliyetleri devamlı bulunan ve birinci ve ikinci fıkralar dışında kalan ticari, sınai ve zirai işletmelerin iktisadi kamu kuruluşu

olduğu; altıncı fıkrasında ise iktisadi kamu kuruluşları ile dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmelerin kazanç amacı gütmemeleri, faaliyetlerinin kanunla verilmiş görevler arasında bulunması, tüzel kişiliklerinin olmaması, bağımsız muhasebelerinin ve kendilerine ayrılmış sermayelerinin veya işyerlerinin bulunmamasının mükellefiyetlerini etkilemeyeceği, mal veya hizmet bedelinin sadece maliyeti karşılayacak kadar olması, kâr edilmemesi veya kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi niteliğini değiştirmeyeceği ifade edilmiştir.

Anılan Kanun’un uygulanmasına ilişkin açıklamaları içeren 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin (2.3.1) bölümünde, iktisadi kamu kuruluşunun ticari, sınai veya zirai bir işletme oluşturup oluşturmadığı hususunda, bu Tebliğ’in “2.4. Dernek veya vakıflara ait iktisadi işletmeler” bölümünde yapılan açıklamaların dikkate alınması gerektiği belirtilmiştir.

Söz konusu Tebliğ’in (2.4.) bölümünde de, iktisadi işletmenin belirlenmesinde işletmenin belirgin özelliğinin bağlılık, devamlılık ve faaliyetin ticari, sınai veya zirai bir mahiyet arz etmesinin, diğer bir anlatımla iktisadi işletmenin unsurlarının ticari faaliyetin de temel özelliklerinden olan, bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde bedel karşılığı mal alım-satımı, imalatı ya da hizmet ifaları gibi faaliyetler olduğu, Kanun’un bu gibi halleri tek tek saymak yerine, dernek veya vakıf tarafından piyasa ekonomisi içerisinde icra edilen tüm iktisadi faaliyetleri kapsamına aldığı, satılan mal veya hizmete ait bedelin sadece maliyeti karşılayacak kadar olmasının, kâr edilmemesinin, kârın kuruluş amaçlarına tahsis edilmesinin bunların iktisadi işletme olma vasfını değiştirmeyeceği, kazanç sağlama amacı olmasa dahi işletmenin konusunun ve faaliyetinin, her türlü mal ve hizmet satışı ya da bunlara benzer şekillerde olması ve devamlı surette yapılması durumlarında da dernek ve vakıflara ait iktisadi işletme oluştuğunun kabul edileceği açıklanmıştır.

Anılan mevzuat hükümlerinden de anlaşılacağı üzere; belediyelerin tüzel kişilikleri itibarıyla kurumlar vergisi mükellefiyeti bulunmamakla birlikte, devamlılık arz edecek şekilde ticari, sınai ve zirai faaliyetleri dolayısıyla Belediyelere bağlı olarak faaliyet yürüten iktisadi kamu kuruluşu nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyeti ortaya çıkmakta olup, söz konusu mükellefiyet işleminin tesis ettirilmemesi Kurumlar Vergisi Kanunu ve 1 Seri No.lu Kurumlar Vergisi Genel Tebliği’nin anılan hükümlerine aykırılık teşkil etmektedir.

Kamu İdaresi'nin göndermiş olduğu cevapta, asfalt malzemesinin Büyükşehir Belediyesi Yol Yapım Bakım ve Onarım Dairesi Başkanlığı tarafından bir ilçe belediyesine kazı ruhsatı verilen yerlerin yamasında kullanılmak üzere verildiği, söz konusu asfalt satışının devamlılık arz etmediği ve ticari faaliyet niteliği taşımadığı ifade edilmiş olsa da; yapılan

incelemede, İdare’nin asfalt şantiyesinden bazı ilçe belediyelerine çeşitli tarihlerde 1.763.236,20 TL'lik asfalt satışı gerçekleştirildiği, bu faaliyetin devamlılık arz ettiği, buna rağmen söz konusu işletmenin (şantiyenin) Kurumlar Vergisi mükellefiyetinin tesis ettirilmediği görülmüştür.

Sonuç olarak, Büyükşehir Belediyesi tarafından yürütülen asfalt satışı faaliyetinin bir organizasyona bağlı olarak piyasa ekonomisi içerisinde ve devamlılık arz edecek şekilde yapılması halinde, söz konusu belediye bünyesinde oluşacak iktisadi işletme nezdinde kurumlar vergisi mükellefiyetinin tesis ettirilmesi, dolayısıyla yapılan asfalt satışlarına ilişkin olarak oluşacak kazancın beyan edilmesi ve vergisinin ödenmesi gerekmektedir.